حضور پیمانکاران خارجی متعدد در مناقصه بنادر هرمزگان

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی

حضور پیمانکاران خارجی متعدد در مناقصه بنادر هرمزگان

ایرباس ۳۳۰ را ۲۰ میلیون دلار ارزان‌تر خریدیم

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این‌که  جریان مخالف دولت برچسب‌هایی به اقدام دولت برای نوسازی ناوگان هوایی کشور می‌زنند، گفت: این برچسب زدن‌ها کار یک‌سری رسانه‌های بی‌تقوا است. به‌طور قطع آن چیزی که درباره مرجوعی بودن این هواپیما‌ها گفته می‌شود، اساساً صحت ندارد و مفهومی با عنوان هواپیمای مرجوعی، در دنیا وجود خارجی ندارد. گویا عده‌ای یادشان رفته در دوران تحریم با چمدان، پول سوخت هواپیما در فرودگاه‌های اروپایی را جابه جا می‌کردیم.

ملموس‌‌ترین دستاوردهای برجام را می‌توان در حوزه حمل و نقل دید. خرید مستقیم هواپیماهای جدید از غول‌های هواپیماسازی ایرباس، بوئینگ و‌ای. تی .آر پس از چند دهه و ورود ۳ فروند ایرباس در سال گذشته و ادامه ورود هواپیماهای مدرن در سال جاری تنها بخش برجسته کارکرد برجام در صنعت حمل و نقل بوده اما صد‌ها قرارداد و تفاهمنامه در سایر شقوق حمل و نقل منعقد شد که کم‌تر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.

اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی و عضو ارشد تیم مذاکره کننده خرید هواپیما در گفت وگو با ایلنا درباره برچسب‌هایی که جریان مخالف دولت به اقدام دولت برای نوسازی ناوگان هوایی کشور می‌زنند، می‌گوید: این برچسب‌زدن‌ها کار یک‌سری رسانه‌های بی‌تقوا است. به‌طور قطع آن چیزی که درباره مرجوعی بودن این هواپیما‌ها گفته می‌شود، اساساً صحت ندارد و مفهومی با عنوان هواپیمای مرجوعی وجود خارجی در دنیا ندارد. وی افزود: عده‌ای یادشان رفته است که در دوران تحریم با چمدان، پول سوخت هواپیما در فرودگاه‌های اروپایی را جابه جا می‌کردیم.

* اگر به صورت کلی فضای پس از برجام در حوزه کسب و کار صنعت حمل و نقل را ببینیم، چه محدودیت‌هایی امروز برداشته شده است و در این مدت زمان کوتاه به چه دستاوردهایی رسیده‌ایم؟

برای این‌که بدانیم پس از برجام در چه شرایطی قرار داریم باید تصویری از دوران تحریم داشته باشیم. دوران تحریم در بحث کلان چند مشخصه ویژه داشت. اولین مشخصه این بود که همه جهان برای تعامل با ایران در هر زمینه‌ای موضع‌گیری داشتند که این موضع‌گیری‌ها نه قانونی بود و نه انسانی و با استانداردهای بین‌المللی هم تطابق نداشت.

برای مثال دانشجویان ایران نمی‌توانستند در برخی از رشته‌ها تحصیل کنند که این خلاف اصول اولیه بود یا این‌که مدعی بودند شرکت‌های ایرانی نمی‌توانند در بازارهای بین‌المللی فعالیت داشته باشند که این هم برخلاف قانون تجارت آزاد WTO بود.

شرکت‌های خارجی بدون این‌که هیچ دلیل موجهی داشته باشند فقط از ترس این‌که تحت تحریم‌ها قرار می‌گیرند از تعاملات با ایرانی‌‌ها به صورت مستقیم خودداری می‌کردند اما در نهایت کالاهایشان را با واسطه به ایران می‌فروختند. بنابراین همه فعالیت‌ها برای شرکت‌های ایرانی گران تمام می‌شد.

*با این وجود عده‌ای هنوز هم مخالف برجام هستند و دستاوردهای آن را انکار می‌کنند؟ آیا این عده منافعی در دوران تحریم داشتند؟

دوران تحریم عیب بسیار بزرگی که داشت این بود که به دلیل انحصاری که به وجود آمده بود به افرادی اجازه می‌دادند که هر کار غیرقانونی را انجام دهند و توجیه کارهایشان، شرایط تحریم بود. در این دوران عده‌ای توانستند مجوز‌های ویژه و خاص دریافت کنند که در نتیجه زمینه‌هایی برای سوء‌استفاده به وجود آمد و پول‌های هنگفتی در اوج درآمدهای نفتی در کشور توزیع شد که حاصل آن مجوزهای خاص، برج‌هایی است که امروز مانند قارچ از زمین سر در آوردند و سرمایه‌گذاری‌های کلانی که در این حوزه انجام شد.

به‌طور قطع این حجم سرمایه‌گذاری و ساخت و ساز‌ها در سایه این توجیه که شرایط دوران تحریم اضطراری است و باید به شرکت‌های داخلی فرصت دهیم، انجام شده است و محل سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها از توزیع پول بی‌حساب و کتاب در دوران تحریم است. این هجمه سرمایه‌گذاری باعث شد امروز میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها به هزاران میلیارد تومان برسد.

*پس از رفع تحریم‌ها شرایط اقتصادی کشور چه تغییراتی داشت؟

اولین نکته مثبت رفع تحریم‌ها برگشت عزت ایرانی بود. به عنوان کسی که هم در دوره تحریم‌ها و هم پس از آن فعالیت و مراودات اقتصادی داشتم باید بگویم رفتار جهان با ما تغییر کرد. در آن دوران کارت ویزیت فعالان اقتصادی ایرانی‌‌ها را هم نمی‌گرفتند و یا این‌که کارت ویزیت را پس می‌دادند و می‌گفتند از آنجایی که سفر به آمریکا را در پیش داریم امکان دارد متوجه این کارت ویزیت شرکت ایرانی شوند و مشکلاتی برایمان پیش بیاید. در بسیاری از حوزه‌ها حتی جواب ایمیل شرکت‌های ایرانی را هم نمی‌دادند اما پس از برجام تمام شرکت‌های خارجی بزرگ، فعالان اقتصادی خارجی، مقامات مسؤول خارجی بعد از ۵۰ سال به ایران آمدند و امروز شرایطی پیش آمده است که مدیران ارشد بزرگ‌ترین شرکت‌ها برای ملاقات با مدیران شرکت‌های ایرانی ساعت‌‌ها پشت در اتاق مدیران منتظر می‌ماندند.

*برگردیم به دستاوردهای برجام در حوزه حمل و نقل، آیا در این حوزه هم کاهش هزینه معاملات را تجربه کردیم؟

در شرایط پس از برجام فروش کالا و همکاری با شرکت‌های ایرانی آزاد شد و حتی پس از برجام کالاهایی که دومصرفه هستند یعنی هم مصرف نظامی دارند و هم مصرف عمومی هم به ایران فروخته شد. این در حالی بود که در دوران تحریم اساساً چنین امکانی وجود نداشت، شرایط فروش کالا به ایران به صورت مستقیم تسهیل شده است و ما امروز کالا را از خود تولید‌کننده در کشور خارجی می‌خریم و این باعث شده که هم کالا ارزان‌تر به ایران برسد و هم این‌که ریسک آن کاهش پیدا کند.

نکته مهم این است که در این شرایط ما می‌توانیم خدمات پس از فروش داشته باشیم این در حالی است که در دوران تحریم هیچ کالایی با خدمات پس از فروش آن خریداری نمی‌شد در نهایت این‌که هزینه‌های سربار نداریم و همین موضوعات در صادرات هم وجود دارد و از مقصد ایران صادرات انجام می‌شود.

*برجام به غیر از نوسازی ناوگان هوایی چه تأثیری در این صنعت داشت؟

مهم‌ترین تأثیر برجام در صنعت حمل و نقل به بخش حمل و نقل هوایی برمی‌گردد که با چندین مشکل مواجه بود اول این که قطعات برای هواپیما‌ها وجود نداشت و این باعث زمین‌گیر شدن هواپیما‌ها شده بود. هر هواپیما پس از هر پرواز باید چک شود که اشکالاتی پیدا کرده است یا نه و برخی از قطعات هواپیما هم پس از یک دوره پروازی باید تعویض شوند اما در صنعت هوانوردی با مشکل نبود قطعات مواجه بودیم .

دومین مشکل در صنعت هوانوردی انتقال پول برای پر داخت هزینه‌های سوخت‌گیری، خدمات فرودگاهی و… بود وقتی که شبکه بانکی در دوران تحریم با بانک‌های جهانی ارتباطی نداشت، مجبور بودیم برای پرداخت این هزینه‌ها با چمدان پول را جابه‌جا کنیم و در تمام مدت تحریم ایران ایر و خطوط ایرانی برای پرداخت هزینه‌های خود در فرودگاه‌های خارجی مجبور به حمل پول با چمدان بودند.

*این جابه‌جایی چمدان پول برای پرداخت هزینه‌ها تا چه سقفی امکان داشت؟

گاهی این مبلغ به ۳ میلیون دلار هم می‌رسید. جابه‌جایی پول به صورت نقد از ۱۰۰ هزار دلار شروع می‌شد و تا ۳ میلیون دلار هم انجام می‌شد. خطوط ایرانی برای پرداخت هزینه‌های مانند سوخت‌گیری پرداخت پول پارکینگ و خدمات فرودگاهی پرداخت هزینه خرید غذا و اقامت گروه پروازی باید پول نقد می‌پرداختند که این باعث گران‌تر شدن هزینه‌ها می‌شد و ریسک ایجاد می‌کرد. مشکل مهم دیگر مسأله سوخت‌گیری در فرودگاه‌های اروپایی بود به‌طوری که اساساً این امکان وجود نداشت و با محدودیت‌هایی در سوخت‌گیری مواجه بودیم و حتی برخی از فرودگاه اجازه پرواز هم به خطوط ایرانی نمی‌دادند و برای ایجاد امکانات محدودیت‌ها بهانه‌های مختلفی داشتند.

*گفته می‌شود در سال‌های گذشته ایران ایر ۳ بار اقدام به خرید مستقیم هواپیما از ایرباس و بوئینگ کرد اما موفق به خرید هواپیما نشد، علت شکست این مذاکرات چه بود ؟

یک بار در دوران قبل از تحریم‌های هوانوردی یعنی در سال‌های ۷۰ یا ۷۱ مذاکرات برای خرید مستقیم هواپیما انجام شد اما در آن دوران موتورهای هواپیما آمریکایی بودند، مذاکرات به نتیجه نرسید و بعد هم تلاش‌هایی برای خرید هواپیما انجام شد اما با مانع تحریم‌ها برخورد از سوی دیگر بخش‌های داخلی وجود داشت این‌که اراده قطعی در نظام برای این که مذاکرات خرید هواپیما به نتیجه برسد وجود نداشت.

در نهایت مذاکرات برای خرید هواپیما شکست خورد اما مذاکرات جدی برای نوسازی ناوگان هواپیمایی در سال ۹۳ با شروع مذاکرات هسته‌ای رخ داد و اولین تماس‌ها برقرار شد .

قبل از آن یعنی در دوران تحریم‌ها شرکت‌های هواپیما‌سازی حتی جواب ایمیل ایران ایر را هم نمی‌دادند و حاضر نبودند ارتباط‌های مکتوبی داشته باشند اما در دوران پس از تحریم این شرکت‌های هواپیما‌سازی بودند که تقاضای فروش هواپیما را به ما دادند.

*در سایر حوزه‌های حمل و نقل برجام چه تأثیری داشت؟

 در دوران پس از تحریم شرایط بسیار تغییر کرد و توانستیم در مدت بسیار کوتاهی برای فرودگاه‌های مهرآباد، اهواز و کیش رادارا خریداری کنیم و تجهیزات ایکس ری برای فرودگاه حضرت امام وارد کنیم .

شرکت ایتالیایی وارد پروژه‌های راهسازی شد و حاضر شده برای انجام مطالعات بر روی پروژه کریدور شماره ۱۰ دو تا ۳ میلیون دلار هزینه کند. در شرایط پساتحریم وقتی سازمان بنادر مناقصه‌ای را برای بنادر هرمزگان منتشر کرد پیمانکاران و شرکت‌های خارجی متعددی در این مناقصه شرکت کردند. در راه‌آهن توانستیم به صورت مستقیم قرارداد خرید واگن، لوکوموتیو، تجهیزات سیگنالینگ را منعقد کنیم مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی توانسته تجهیزات به روز لرزه‌نگاری و شتاب‌نگاری بخرد .

سازمان هواشنایی هم توانست تمام تجهیزات لابراتواری خود را به روز کند اما اوج تأثیر برجام در صنعت حمل ونقل خرید هواپیما بود که توانستیم در طول یک سال پس از برجام به هواپیمای ایرباس را وارد کشور کنیم.

همچنین در بخش نوسازی ناوگان جاده‌ای باید ۱۲۸ هزار کشنده نوسازی شود و ناوگان جدید جایگزین کنیم که در فاز اول آن توانستیم ۶۵ هزار دستگاه کشنده را در برنامه نوسازی قرار دهیم که تا به امروز قرارداد ۱۶ هزار کشنده جدید منعقد شده و در خط تولید قرار گرفته است.

*در سال ۲۰۱۷ چه تعداد هواپیما به ایران ایر تحویل داده می‌شود؟

 

اخیراً قرارداد ایران ایر با شرکت ‌ای.تی.آر نهایی شد و به زودی ۴ فروند هواپیمای‌ ای.تی.آر وارد ناوگان ایرانی می‌شود و تا پایان سال ۲۰۱۷ هم ۹ فروند به شرکت ایران ایر تحویل داده می‌شود. تا پایان آذر سال‌جاری ۴ فروند ایرباس از مدل ایرباس ۳۲۰ و ۳۲۱ تحویل ایران ایر می‌شود.