محل مناسب شهرداری‌ها؛ وزارت کشور یا وزارت راه و شهرسازی؟

محل مناسب شهرداری‌ها؛ وزارت کشور یا وزارت راه و شهرسازی؟ اساساً وقتی نام از شهرداری‌ها به میان می‌آید ساخت و ساز شهری، صدور پروانه ساخت، شبکه معابر، مدیریت ترافیک شهری، فضای سبز، حمل‌و‌نقل عمومی شهری، جمع‌آوری و حمل زباله‌ها و مواردی از این دست را در ذهن تداعی می‌کند. وبلاگ اساساً وقتی نام از شهرداری‌ها […]

محل مناسب شهرداری‌ها؛ وزارت کشور یا وزارت راه و شهرسازی؟

اساساً وقتی نام از شهرداری‌ها به میان می‌آید ساخت و ساز شهری، صدور پروانه ساخت، شبکه معابر، مدیریت ترافیک شهری، فضای سبز، حمل‌و‌نقل عمومی شهری، جمع‌آوری و حمل زباله‌ها و مواردی از این دست را در ذهن تداعی می‌کند.

وبلاگ اساساً وقتی نام از شهرداری‌ها به میان می‌آید ساخت و ساز شهری، صدور پروانه ساخت، شبکه معابر، مدیریت ترافیک شهری، فضای سبز، حمل‌و‌نقل عمومی شهری، جمع‌آوری و حمل زباله‌ها و مواردی از این دست را در ذهن تداعی می‌کند.

سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت کشور متولی مدیریت امور شهرداری‌های سراسر کشور می‌باشد. همچنین شهرداری‌ها در تمام استان‌ها با اداره کل امور شهری که زیرمجموعه استانداری‌ها فعالیت می‌کنند، جهت اداره امور در ارتباط مستقیم می‌باشند.

در مقاله پیش رو تحلیلی بر این موضوع داشته‌ایم که حفظ وضعیت موجود یا انتقال مدیریت شهرداری‌ها به وزارت راه و شهرسازی، کدام یک به نفع شهروندان و کارکنان شهرداری‌ها خواهد بود.

۱- شاید بتوان اصلی‌‌ترین وظیفه وزارت کشور را برگزاری انتخابات‌های مختلف برشمرد. همچنین امور استانداری‌ها و فرمانداری‌ها که به نوعی نماینده دولت در استان‌ها و شهرستان‌ها می‌باشند، مستقیماً با وزارت کشور می‌باشد. این در حالی است که وظیفه ذاتی وزارت راه و شهرسازی همان‌طور که از نام آن هویداست امور حمل‌و‌نقل، مسکن و شهرسازی کشور می‌باشد.

۲- همان‌طور که در مقدمه بیان شد شهرداری‌ها در نام و در قانون وظیفه‌ای جز اقدامات اجرایی و تخصصی در امور پیش گفته برای رفاه شهروندان هر شهر برعهده ندارند. کلیه امور ساخت و ساز شهری، حمل‌و‌نقل عمومی شهری، فضای سبز شهری، معابر شهری(احداث و نگهداری)، گا‌هی امور فرهنگی مثل مالکیت سالن‌های سینما و تئاتر و زیباسازی شهری از جمله وظایف عینی و ذاتی شهرداری‌ها می‌باشند.

۳- وزارت راه و شهرسازی وزارتخانه‌ای کاملاً اجرایی، فنی و تخصصی می‌باشد که معمولاً هم سیاسی عمل نکرده است. وظیفه اسمی و قانونی آن نیز امور حمل‌و‌نقل و مسکن کشور بوده و می‌باشد. سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل ایران، سازمان راه‌آهن، سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت عمران و بهسازی شهری و آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک کشور از جمله سازمان‌ها و شرکت‌های مادر تخصصی وزارت راه و شهرسازی می‌باشند.

۴- آن‌طور که رسانه‌های رسمی بیان می‌کنند در شهرداری‌ها تخلفات زیادی صورت می‌گیرد. این نهاد در اکثر استان‌ها و شهرهای کشور به جای آن‌که بر وظایف قانونی خود تمرکز کند به امور سیاسی که به هیچ وجه در وظایف آن تعریف نشده است درگیر شده است. در نتیجه شهرهای ما آن‌چنان که ما دوست داریم زیبا، دلنشین و کارآمد نیستند. شبکه معابر فرسوده و رو به زوال، حمل‌و‌نقل شهری نامتناسب، ساخت و سازهای غیرمجاز، توجه نکردن به معماری اصیل ایرانی- اسلامی، بی‌توجهی به نگهداری و توسعه فضای سبزها، نابرابری در رسیدگی به نواحی مختلف شهر‌ها آنچنانکه همیشه بالای شهر قشنگ‌تر از پایین شهر است و مواردی از این دست از دغدغه‌های شهروندان به واسطه این ناکارآمدی‌ها شده است.

 نتیجه‌گیری- تجربه نشان می‌دهد درگیری هر نهادی در هر جای دنیا به امور سیاسی(اگر جزو وظایف آن نباشد) آن را به شدت از هدف و وظیفه  خود دور خواهد کرد. اتفاقی که به عقیده‌ بسیاری از ناظران بر شهرداری‌های ما افتاده است. با این تجربه و تعریفی که از وزارت راه و شهرسازی ارایه شد آیا بهتر نیست امور شهرداری‌ها به این وزارتخانه منتقل شود؟ وزراتخانه‌ای که قطعاً دانش، تجربه و تخصص ویژه‌ای در وظایف تعریف شده شهرداری‌ها دارد و در کنار آن به امور سیاسی هم تمرکز ندارد.

ده‌ها و صد‌ها دلیل دیگر می‌شود ارایه کرد که جانمایی شهرداری‌ها در وزارت راه و شهرسازی به جای وزارت کشور هم به نفع شهروندان و هم کارکنان این نهاد اجرایی خواهد بود.

 

(کارشناس امور شهری – محمد سیدی مَرغکی)