پیشرفت‌ها و چالش‌های گسترش ژئوپارک‌ها در کشور

مدیر ژئوپارک جهانی قشم بررسی کرد  پیشرفت‌ها و چالش‌های گسترش ژئوپارک‌ها در کشور مدیر ژئوپارک جهانی قشم در سی و ششمین همایش ملی و سومین کنگره بین‌المللی تخصصی علوم زمین به بررسی پیشرفت‌ها و چالش‌های گسترش ژئوپارک‌ها در کشور پرداخت و گفت: نزدیک به دو دهه از ظهور موضوع ژئوپارک‌ها در جهان می‌گذرد و اقبال […]

مدیر ژئوپارک جهانی قشم بررسی کرد

 پیشرفت‌ها و چالش‌های گسترش ژئوپارک‌ها در کشور

مدیر ژئوپارک جهانی قشم در سی و ششمین همایش ملی و سومین کنگره بین‌المللی تخصصی علوم زمین به بررسی پیشرفت‌ها و چالش‌های گسترش ژئوپارک‌ها در کشور پرداخت و گفت: نزدیک به دو دهه از ظهور موضوع ژئوپارک‌ها در جهان می‌گذرد و اقبال عمومی نسبت به این موضوع همچنان در حال افزایش است.

به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، علیرضا‌امری‌کاظمی با بیان این‌که در ایران نیز موضوع ژئوپارک‌ها قدمتی به همین اندازه دارد و کشور ما از جمله پیشگامان در زمینه مطالعات مربوطه در جهان بوده، افزود: با این حال اکنون در کشور تنها یک ژئوپارک جهانی و دو پروژه فعال دیگر وجود دارد که با توجه به سوابق کشور در این زمینه جای تأمل دارد.

به گفته وی، از سوی دیگر مشارکت فعال ایران در امور بین‌المللی مربوط به راهبری ژئوپارک‌ها از جمله حضور در شورای عالی ژئوپارک‌های یونسکو و همچنین اجرای برنامه «گزارش کشوری» توسط یونسکو در کشور از نکات قوت و قابل توجه در این زمینه است.

امری‌کاظمی خاطرنشان کرد: مطالعات پتانسیل‌یابی کشوری که در طول سال‌های گذشته توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به انجام رسیده حکایت از غنای بسیار زیاد و توانمندی کشور در معرفی ژئوپارک‌های جدید دارد به‌طوری‌که فهرستی از ۳۰ منطقه مستعد کشور به چاپ رسیده است.

مدیر ژئوپارک جهانی قشم با بیان این‌که که بیش از دو برابر این میزان را می‌توان برای معرفی ژئوپارک‌های ملی در نظر گرفت، تصریح کرد: باوجود چنین استعداد قابل توجه، متأسفانه غیر از چند مورد محدود، حرکت قابل توجهی از طرف مسؤولان مناطق مختلف کشور در خصوص انجام پروژه‌های ژئوپارک صورت نپذیرفته و این فرصت مغفول مانده است.

به‌کارگیری روش‌‌های نوین و استفاده از علوم بین‌رشته‌ای جهت آموزش علوم‌زمین در جامعه

همچنین مدیرعامل مؤسسه میراث زمین‌شناختی خاورمیانه نیز در مقاله خود تحت عنوان علوم زمین و جامعه با بیان این‌که علم زمین‌شناسی سال‌هاست در کشور ما مهجور مانده، گفت: عدم آگاهی قشر عمومی جامعه نسبت به این علم معضلات بی‌شماری را در برداشته و خواهد داشت و می‌توان گفت عدم آگاهی مردم از زمین‌شناسی به صورت عمومی ترس از زمینلرزه، رانش‌زمین، آتشفشان و نیز ایجاد هرج و مرج در حین وقوع چنین مخاطراتی را به دنبال دارد.

به گفته کیمیا‌سادات‌عجایبی، به‌کارگیری روش‌های نوین و استفاده از علوم بین رشته‌ای در جهت آموزش، می‌تواند جامعه را روز به روز با این علم آشناتر کند و از سویی این شناخت، احترام و این احترام حفاظت از میراث زمین‌شناختی را به خودی خود به دنبال خواهد داشت.

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج با بیان این‌که تصور عمومی در درآمدزایی مستقیم از علوم پایه وجود ندارد، تصریح‌کرد: ترویج علوم زمین و روش‌های متفاوت استفاده از سنگ‌ها و کانی‌‌ها نیز راهی برای عمومی‌سازی آشنایی با علوم زمین در جامعه است.

عجایبی خاطرنشان‌کرد: برای مثال استفاده در تزیینات داخلی منازل از عناصر طبیعی، تراش کانی‌ها و سنگ‌‌ها و استفاده زینتی از آنها و همچنین برگزاری دورههای آموزشی زمین، گردشگری می‌تواند در تورهای گردشگری افراد را در کنار تفریح با این علم آشنا کند.

آموزش دانش‌آموزان در ژئوپارک پیشنهادی ارس به‌منظور ارتقای دانش عمومی و توسعه ژئوپارک

همچنین کارشناس میراث زمین‌شناختی این سازمان نیز در مقاله خود تحت عنوان آموزش فراگیر و ایجاد فرصت یادگیری برای همه در ژئوپارک‌ها با تأکید بر نمونه موردی ژئوپارک پیشنهادی ارس گفت: یکی از مهم‌ترین اهداف اجرای برنامه‌های ژئوپارک در یک منطقه، گسترش و ارتقای دانش‌عمومی جامعه در رابطه با علوم زمین، محیط‌زیست و اهمیت و نقش آن و منابع طبیعی در زندگی آنها است.

به گفته حنانه‌حامی‌مطلق، پیش‌‌شرط اساسی و مهم برای همه ژئوپارک‌ها، توسعه فعالیت‌های آموزشی برای تمام سنین به‌منظور گسترش آگاهی از میراث زمین‌شناختی و ارتباط آن با دیگر جنبه‌های میراث طبیعی، فرهنگی و ناملموس است.

وی با بیان این‌که کودکان و نوجوانان به‌عنوان مهم‌ترین اعضای جامعه و افراد تأثیرگذار در خانواده‌ها نقش بسیار پررنگ و بااهمیتی در آینده زمین دارا هستند، خاطرنشان‌کرد: نهادینه شدن درک ارزش میراث زمین و لزوم حفاظت از آن از سنین پایین‌تر، تأثیری پایدارتری خواهد داشت، به‌طوریکه کودکان و نوجوانان می‌توانند به عنوان مهم‌ترین حافظان میراث طبیعی و فرهنگی یک سرزمین و همچنین بهترین نیروهای انسانی دوستدار طبیعت و محیط‌زیست در آینده باشند.

کارشناس میراث زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تصریح‌کرد: در همین راستا و به‌منظور آمادگی برای ثبت جهانی ژئوپارک ارس، محتوای آموزشی در زمینه علوم زمین، محیط‌زیست، فرهنگ، ژئوتوریسم، ژئوپارک و آشنایی با گردشگری و چگونگی رفتار با گردشگر تهیه و تحت عنوان «دوره‌های آموزش مفاهیم علوم زمین و ژئوپارک» در مدارس منطقه آزاد ارس به همت معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس، توسط مؤسسه میراث زمین‌شناختی خاورمیانه و با مشارکت و حضور کارشناسان گروه میراث زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور به اجرا درآمد.

به گفته حامی‌مطلق، بدون شک توسعه دانش و بالارفتن آگاهی دانش‌آموزان و در پی آن خانواده‌ها با سرزمینشان، کمک شایانی در بالا بردن تعلق خاطر به محل زندگی، حفاظت و در نهایت مدیریت صحیح در استفاده پایدار از منابع طبیعی خواهد داشت.

وی تصریح‌کرد: دانش زمین‌شناسی به زبان ساده و قابل درک برای سطوح مختلف سنی همراه با آزمایش‌های علمی، آشنایی با سنگ‌ها، کانی‌‌ها و فسیل‌‌ها از نزدیک، بازی‌های علمی و درست کردن کاردستی‌های علمی کمک فراوانی به درک پدیده‌ها و فرایندهای زمین‌شناختی می‌کنند که اساس و بنیان ژئوپارک‌ها را شکل داده‌اند.

این مقاله تولید محتوای آموزشی مفید و متناسب با شرایط زمین‌شناختی، فرهنگی و زیست‌محیطی در مناطق مختلف و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی مستمر و تأثیرگذار در مناطق کاندید ژئوپارک در کشور، برگزاری کارگاه‌های آموزشی علوم‌زمین و ژئوپارک به‌طور منظم در تمام مقاطع تحصیلی سنی در مدارس و دانشگاه، برگزاری بازدید صحرایی و حضور در طبیعت و تجربه آموخته‌ها در محیط طبیعی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی علوم زمین و ژئوپارک برای جامعه محلی و معلمان، دبیران و استادان و همچنین مدیران و برگزاری کارگاه‌هایی با محتوای‌آشنایی با مخاطرات طبیعی (زمین‌لرزه، تغییرات آب و هوایی و…) برای عموم مردم پیشنهاد شد.

 

شایان ذکر است، این مقاله توسط حنانه‌حامی‌مطلق و نازنین‌بدری‌کللو از کارشناسان گروه میراث زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، کیمیاسادات‌عجایبی، مدیرعامل مؤسسه میراث زمین‌شناختی خاورمیانه و علیرضاامری‌کاظمی مدیر ژئوپارک جهانی قشم و مهدی‌عباسی معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس، تهیه شده است.