دانش؛ متغیر اصلی اقتصاد نوین محمدرضا عیوضی در اقتصاد دانش محور علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی قلمداد می‌شوند. در نظریه‌های جدید رشد اقتصادی دانش به عنوان نوعی متغیر برون‌زا در اقتصاد به شمار نمی‌رود، بلکه در بخش اصلی نظام اقتصادی، دانش به عنوان اصلی‌‌ترین نوع سرمایه تلقی می‌شود و رشد […]
دانش؛ متغیر اصلی اقتصاد نوین
محمدرضا عیوضی
در اقتصاد دانش محور علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی قلمداد می‌شوند. در نظریه‌های جدید رشد اقتصادی دانش به عنوان نوعی متغیر برون‌زا در اقتصاد به شمار نمی‌رود، بلکه در بخش اصلی نظام اقتصادی، دانش به عنوان اصلی‌‌ترین نوع سرمایه تلقی می‌شود و رشد اقتصادی ریشه در انباشت دانش منشأ فناوری، نوآوری و کارآفرینی است. بر این اساس نهادهای تولید و اشاعه‌دهنده دانش از جمله دانشگاه، نقش کلیدی در اقتصاد دانش کشور ایفا می‌کنند.
اما در این یادداشت به سراغ مرحله پسا دانشگاه یا همان پارک‌های علم و فناوری می‌رویم، فضایی براساس علم دانشگاهی که نقش واسط برای ارتباط صنعت و دانشگاه را ایفا می‌کند و می‌توان آنها را یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها برای شکل‌گیری و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان دانست.
پارک علم و فناوری، محیطی علمی و در حقیقت سازمانی است که متخصصین آن را مدیریت می‌کنند و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقای فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکت‌های حاضر در پارک و مؤسسه‌های متکی بر علم و دانش است.
مسأله مهمی که در اکثر کشورهای جهان وجود دارد توجه به مقوله فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان و به دنبال آن ایجاد پارک‌های فناوری است. ایران نیز در چند سال اخیر به دنبال راهکارهایی در جهت افزایش بهره‌وری اقتصادی از طریق مدیریت دانش و تولید فناوری است.
تأسیس و حمایت از پارک‌های علم و فناوری در سیاست‌ها و قوانین کشور تأکید شده است. با این حال، رویکرد کلی این سیاست‌ها و قوانین بیشتر متمایل به توسعه کمی است. بنابراین، در بیشتر ارزیابی‌ها، صرفاً رشد تعداد پارک‌های علم و فناوری گزارش می‌شود. این در حالی است که به لحاظ عملکردی غالب پارک‌های علم و فناوری کشور در حد انکوباتور یا مرکز رشد باقی مانده‌اند.
بررسی وضعیت پارک‌های علم و فناوری کشور نشان می‌دهد که اغلب پارک‌های علم و فناوری کشور، با مشکل بودجه به خصوص بودجه عمرانی مواجهند. بنابراین لازم است برنامه جامعی برای تأمین نیازهای اولیه تدوین و اعتبارات عمرانی بیش‌تری نسبت به اعتبارات هزینه‌ای در ردیف بودجه پارک‌های علم و فناوری تازه تأسیس برای ایجاد زیرساخت‌ها و فضاهای فیزیکی مطلوب در نظر گرفته شود.
از طرف دیگر محدودیت اعتبارات بودجه‌ای و نوسان در درآمد‌ها و هزینه‌های دولت، لزوم تغییر رویکرد صرفاً حمایتی به شکل کمک بلاعوض و تأکید بیشتر بر بازدهی و درآمدزایی پارک‌ها، مشارکت بیشتر بخش خصوصی در این حوزه را ایجاب می‌کند. نکته بسیار مهم دیگر آن است فقط ۲۸ درصد شرکت‌های مستقر در پارک‌ها، تأییدیه دانش‌بنیان دارند.
این مسأله می‌تواند منعکس‌کننده عدم تمایل شرکت‌های دانش‌بنیان برای استقرار در پارک‌ها باشد که به نوبه خود می‌تواند ناشی از عدم اجرای کامل مزایای قانونی مناطق آزاد در پارک‌های علم و فناوری باشد.
مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد می‌دهد، پارک‌های علم و فناوری با توجه به اولویت‌های آمایشی و ظرفیت بومی توسعه یابند و بسته به مراحل توسعه پارک‌ها، سیاست‌های حمایتی مبتنی بر بازده تعیین شده برای انواع پارک‌ها اتخاذ شود. اتخاذ یک الگوی جامع در ارزیابی عملکرد پارک و میزان اثربخشی آنها در این حوزه اهمیت بسیار دارد.
بنابراین ضروری است چارچوبی حداقلی برای ارزیابی عملکرد پارک‌های علم و فناوری با توجه به بازده برای شرکت‌های مستقر، بازده برای اقتصاد محلی و بازده برای خود پارک در نظر گرفته شود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.