ورشکستگی در کمین سازندگان دکل‌های حفاری

  سمیه مهدوی- درحالی که تنها چند روز از خبر طراحی و ساخت نخستین دکل حفاری ایرانی توسط یک شرکت داخلی می‌گذرد، یک مدیر نفتی با بیان این‌که «اعتقادی به ساخت دکل دریایی در ایران نداریم»، از ماجرای امضای قرارداد اجاره دکل حفاری با یک شرکت سنگاپوری رونمایی کرد! آن هم در شرایطی که سیاست […]

 

سمیه مهدوی- درحالی که تنها چند روز از خبر طراحی و ساخت نخستین دکل حفاری ایرانی توسط یک شرکت داخلی می‌گذرد، یک مدیر نفتی با بیان این‌که «اعتقادی به ساخت دکل دریایی در ایران نداریم»، از ماجرای امضای قرارداد اجاره دکل حفاری با یک شرکت سنگاپوری رونمایی کرد! آن هم در شرایطی که سیاست اصلی نفتی‌ها بر حمایت از پیمانکاران و تولیدکنندگان تجهیزات داخلی قرار گرفته است!

صنعت حفاری به‌عنوان بازوی اصلی حرکت حوزه نفت چندی است به دلیل نوسان در قیمت طلای سیاه، در سطح بین‌المللی بازارش کساد و به تعبیری با بحران مواجه شده است.

در حال حاضر با زمین خوردن قیمت نفت، تعداد دکل‌های حفاری جهان به تدریج در حال کاهش است، این امر به خوبی در کشوری چون آمریکا که تعداد دکل‌های فعالش از ۱۰۴۸ دستگاه به رقم ۳۵۴ دستگاه تنزل یافته، مشهود است.

صنعت نفت ایران نیز از این رویداد در امان نمانده و درحال حاضر با حواشی ناشی از سقوط قیمت نفت دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. تأمین دکل‌های حفاری برای تغذیه میادین نفتی همچون آذر، آزادگان و از همه مهم‌تر فازهای پارس جنوبی آن هم در شرایطی که سیاست بازار نفت ایران بر افزایش تولید نفت خام قرار گرفته، تبدیل به یکی از مسایل چالشی شده است.

در این بین، ایران در قیاس با کشورهای نفتخیز دیگر با توجه به این‌که به تازگی دالان‌های پر پیچ و خم تحریم را پشت سر گذاشته و در این بازه زمانی کوتاه به‌دنبال ترمیم بافت‌های آسیب دیده صنعت نفت است، با شدت و حدت بیش‌تری تکانه‌های نفتی ناشی از حواشی پیش آمده را لمس می‌کند.

باتوجه به همین امر و برای جبران مافات و هجمه‌های متعدد اقتصادی و سیاسی وارده در طول دوران تحریم، مدت‌هاست رویکرد اصلی حرکت اقتصاد و صنایع کشور با صلاح‌دید و فصل‌الخطاب مقام معظم رهبری بر مبنای اقتصاد مقاومتی قرار گرفته است. امری که خود متضمن توجه به صنعتگران، تولیدکنندگان، شرکت‌ها و پیمانکاران داخلی از طریق ارتقای توان، دانش و فن‌آوری آن‌ها است. به‌طور قطع ادامه چنین رویه‌ای منجر به کمرنگ شدن پروسه واردات و رسیدن به سرحد خودکفایی در تولید تجهیزات و بومی‌سازی کالا‌ها و مواد اولیه در صنایع خواهد شد.

با نگاهی به آمار و ارقام مطرح در بازار نفت به‌خوبی می‌توان دریافت که صنعتگران و شرکت‌های پیمانکاری نفتی با بحرانی بزرگ دست و پنجه نرم می‌کنند.

درحالی که تنها چند روز از خبر طراحی و ساخت نخستین دکل حفاری ایرانی توسط یک شرکت داخلی می‌گذرد، هفته گذشته مدیرعامل شرکت تأسیسات دریایی با اعلام این‌که «اعتقادی به ساخت دکل دریایی در ایران نداریم» از امضای قرارداد اجاره دکل حفاری از یک شرکت سنگاپوری خبر داد.

انعقاد قراردادهای اجاره دکل‌های حفاری از کشورهایی چون چین، هند و… عواقبی در پی دارد که منجر به ضرروزیان بخش خصوصی خواهد شد به گونه‌ای که با بیکار ماندن دکل‌های داخلی احتمال ورشکستگی شرکت‌ها و پیمانکاران ایرانی تشدید می‌شود.

از یک سو خروج دلارهای نفتی و از سوی دیگر از دور خارج شدن دکل‌های ساخت داخل و بیکاری نیروهای انسانی ضربه سنگینی به این صنعت وارد می‌کند امری که می‌تواند تهدیدی برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی تلقی شود.

واردکنندگان دکل‌ها با استناد به این‌که بدون هزینه زمانی و خواباندن پروژه به منظور منتظر ماندن برای آماده شدن تجهیزات داخلی با اجاره کردن این دکل‌ها هم از کالای با کیفیت تر و در عین حال ارزان‌تر بهره‌مند شوند. در دو دهه گذشته صنعت نفت شاهد ورود دکل‌های حفاری چینی به بازار ایران بوده است که باوجود تکنولوژی پایین وارد میادین نفتی در خشکی و دریا می‌شده‌اند. این امر به نوبه خود باعث تقویت بازار دلالان دکل هم نیز می‌شده، نمونه بارز آن دکل نفتی گم شده فورچون به قیمت ۸۷ میلیون دلار بود که همچنان سرنوشت این پرونده در هاله‌ای از ابهام در سرمی برد.

اما از سوی دیگر ارزان تمام شدن قیمت اجاره دکل‌های خارجی و از طرف دیگر کیفیت مرغوب دکل‌ها، می‌تواند دستاویزی باشد برای جذب متصدیان امر به سوی واردات دکل از دیگر کشورها.

 

هرچند شرکت نفت مدت‌ها قبل طرح جایگزینی دکل‌های حفاری ایرانی به جای دکل‌های هندی و چینی در پروژه‌های نفت و گازی را در دستور کار خود قرارداده اما باز شاهد آن هستیم که در برخی موارد درست یا نادرست دست رد به سینه پیمانکاران و شرکت‌های داخلی زده می‌شود.