برای استخدام به کارفرما سفته بدهیم یا ندهیم؟

برای استخدام به کارفرما سفته بدهیم یا ندهیم؟

سید احسان حسینی

کارشناس حقوقی

اگر به دنبال شغلی بودید و پس از مدت‌ها جستجو موفق شدید شغل دلخواهتان را پیدا کنید ولی کارفرما قبل از استخدام از شما سفته حُسن انجام کار مطالبه کرد که اگر قبول نکنید فرد دیگری که حاضر به امضای آن است جایگزین شما خواهد شد و احتمالاً آن موقعیت شغلی را از دست می­دهید و ناچارید برای حفظ آن شغل و درآمد سفته بدهید پس نکات زیر را رعایت کنید تا منافع‌تان حفظ شود.

ابتدا باید بگوییم سفته سندی است که به موجب آن شخصی که آن را امضاء کرده متعهد می‌شود که در سررسید یا تاریخ معین و یا حتی عندالمطالبه مبلغی پول به دارنده آن پرداخت نماید به همین راحتی!

ماده ۳۰۷ قانون تجارت این سند را تعریف کرده است که به موجب آن فته‌ی طلب (سفته) سندی است که به موجب آن امضاءکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید.

در حقیقت سفته در کنار چک و برات از اسناد تجاری بسیار مهم هستند که احکام خاصی دارند.

با اینکه برات سند مهمی ‌است و در قانون تجارت نیز مقررات زیادی برای آن پیش‌بینی شده ولی به دلیل پیچدگی‌های زیاد و اینکه امروز تقریباً کاربردی ندارد و برای مردم نیز چندان شناخته شده نیست و کارفرمایان نیز دنبال آن نیستند. چک نیز علی‌رغم محبوبیت زیادی که امروزه دارد از آن جا که ممکن است جویندگان کار شرایط دریافت دسته چک را نداشته باشند و به همین دلیل کارفرمایان برای تضمین کارتان از شما سفته مطالبه می‌کنند. سفته را به راحتی می‌توانید از شعب بانک خریداری کنید.

حالا اگر مجبور شدید به کارفرمای خود سفته بدهید موارد زیر را رعایت کنید.

۱- حتماً در سفته بنویسید بابت تضمین حُسن انجام کار

اگر موفق شدید چنین شرطی را در سفته قید کنید باید به شما تبریک گفت‌ و تا حد زیادی آسوده خاطر باشید چون دیگر این کارفرمایتان است که برای مطالبه وجه آن باید ورود خسارت از طرف شما را اثبات کند؛ یعنی اگر برای مطالبه وجه این سفته در دادگاه علیه شما دعوایی مطرح کرد از آن جا که روی آن نوشته شده بابت تضمین حُسن انجام کار، کارفرما باید ثابت کند که شما شرایط قرارداد کار را رعایت نکردید و در جلسه دادگاه دیگر از شما نمی‌پرسند چرا وجه را پرداخت نکردید بلکه از کارفرما می‌خواهند عدم رعایت قرارداد از طرف شما را اثبات کند که اثبات آن چندان راحت نیست و اگر شما مفاد قراردادتان را رعایت کرده باشید دادگاه شما را محکوم نخواهد کرد. حتی اگر روی سفته بنویسید «امانی» در وضعیت بسیار خوبی قرار می‌گیرید. عبارت «بابت حُسن انجام کار» یا «امانی» را در قسمت تاریخ بنویسید البته در پشت سفته هم می‌توانید بنویسید. اگر کارفرما موافقت نکرد که روی سفته یا پشت (ظهر) آن بنوسید و حتماً در قرارداد کاری این موضوع را بیاورید. از کارفرما بخواهید شماره سفته را در قرارداد کار شما قید کند. یادتان باشد قبل از ارائه سفته حتماً یک کپی از آن برای خودتان نگه دارید.

۲– بعد از پایان قرارداد سفته را پس بگیرد

بله درسته وقتی قراردادتان تمام می‌شود باید سفته را از کارفرما تحویل بگیرید چون دلیلی ندارد سفته دست او باشد. اگر از استرداد امتناع کرد به صورت رسمی‌ و از طریق اظهارنامه از او بخواهید که سفته شما را برگرداند. ارسال اظهارنامه تا حد زیادی خیال شما را راحت خواهد کرد چون اگر آن را برنگرداند و به اجرا گذارد مرتکب جرم خیانت در امانت شده که طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی ‌برای او مجازات به دنبال دارد.

۳– روی سفته بنویسید غیر قابل انتقال یا روی حواله‌‌کرد خط بکشید

سفته سندی در گردش است و آن را بازرگانان به دلیل خطراتی که نقل‌وانتقال پول داشت پدید آوردند و قابلیت ظهرنویسی دارد یعنی اگر کارفرمای شما پشت آن بنویسید «این سند به آقای/خانم x انتقال یافت» به این معناست آقا یا خانم x دارنده آن محسوب می‌شود و می‌تواند به عنوان شخص ثالث و کسی که اصلاً شما را نمی‌شناسد علیه شما شکایت کند و اگر هم بعداً بگویید سفته بابت چه چیزی بوده احتمالاً‌ دارنده سفته می‌گوید مشکل شما با کارفرما به من ارتباطی ندارد! پس سعی کنید بنویسید که سفته غیرقابل انتقال است یا روی عبارت «حواله کرد» خط بکشید که به این معناست سفته شما دیگر قابل نقل‌وانتقال نیست زیرا دلیلی هم وجود ندارد که سفته تضمینی شما قابلیت انتقال داشته باشد.

اگر کارفرما از ما سفته سفیدامضاء گرفته باشد باید چکار کنیم؟

خب اول اصلاً نگران نباشید. سفته مانند چک نیست که به راحتی بتوان به بانک مراجعه کرد و آن را برگشت زد یا گواهی عدم پرداخت گرفت و در بدترین حالت فقط محکوم به پرداخت مبلغی پول می‌شوید. شما باید کاری که طبق قرارداد برعهده گرفته‌اید را به نحو احسن و مطابق با شرایط قرارداد انجام دهید که اگر به این شیوه عمل کنید نباید زیاد نگران باشید. چون اگر روزی علیه شما شکایت شد باید بگویید که رابطه شما با کارفرمایتان فقط در حدود قرارداد کار بوده و اسناد و مدارک و قرائن دیگری هم می‌تواند به شما کمک کند. به یاد داشته باشید کارفرمایی که سفته امانی به اجرا گذارد ممکن است از نظر قانون مجرم تلقی شود. پس اول سعی کنید با مذاکره سفته را پس بگیرید و اگر موفق نشدید اظهارنامه‌ای برای او ارسال کنید و از وی بخواهید سفته یا سفته­ها را به شما بازگردانند. حتماً در متن اظهارنامه به روابط کاری خود و شماره سفته­ها اشاره کنید.

البته باز هم یادآوری می‌شود که همیشه طبق قرارداد رفتار کنید و در حد اموری که به شما محول شده به نحو احسن کار کنید زیرا اگر خسارتی وارد کردید کارفرما حتی بدون سفته هم می‌تواند علیه شما ادعا مطرح نماید.