آیا کرونا جزء حوادث قهری می باشد یا خیر ؟ وظیفه پیمانکار در این خصوص چیست ؟

آیا کرونا جزء حوادث قهری می باشد یا خیر ؟

وظیفه پیمانکار در این خصوص چیست ؟

* علیرضا میلانی زاده

*  محقق و مدرس متره و برآورد و امور قراردادها

* مشاور فنی و حقوقی پیمانکاران و مهندسین مشاور

*  مدیرعامل شرکت میلان افزار

 

با توجه به اینکه ویروس کرونا در تمامی شهرهای ایران شیوع پیدا کرده و این ویروس جزء بیماری‌های واگیردار می‌باشد بررسی‌های به‌عمل آمده طبق مفاد شرایط عمومی پیمان بخشنامه ۴۳۱۱ و شرایط عمومی Epc صنعتی و قراردادهای طرح و ساخت غیرصنعتی مطابق تحقیق ذیل کرونا جزء حوادث قهری محسوب می‌شود.

طبق ماده ۴۳ شرایط عمومی پیمان جنگ، اعم از اعلام شده یا نشده، انقلاب‌ها و اعتصاب‌های عمومی، شیوع بیماری‌های واگیردار، زلزله، سیل و طغیان‌های غیرعادی، آتش‌سوزی‌های دامنه‌دار و مهارنشدنی، طوفان و حوادث مشابه خارج از کنترل دو طرف پیمان که در منطقه اجرای کار وقوع یابد و ادامه کار را برای پیمانکار ناممکن سازد جزء حوادث قهری به شمار می‌آید و در صورت بروز آنها، به ترتیب ذیل عمل می‌شود. در بروز حوادث قهری، هیچ یک از دو طرف مسؤول خسارت‌های وارده به طرف دیگر در اثر این حوادث نیست.

الف) پیمانکار موظف است که حداکثر کوشش خود را برای حفاظت از کارهای اجرا شده که در وضعیت قهری رها کردن آنها منجر به زیان جدی می‌شود و انتقال مصالح و تجهیزات پای‌کار به محل‌های مطمئن و ایمن، بکار برد. کارفرما نیز باید تمام امکانات موجود خود را در محل، در حد امکان برای تسریع در این امر، در اختیار پیمانکار قرار دهد.

ب) در مورد خسارت‌های وارد شده به کارهای موضوع پیمان، تأسیسات و ساختمان‌های موقت، ماشین‌آلات و ابزار و وسائل پیمانکار به شرح زیر عمل می‌شود:

۱٫ هرگاه خسارت‌های وارد شده به کارهای موضوع پیمان، مشمول بیمه موضوع بند (ج) ماده ۲۱ باشد برای جبران آن، طبق همان ماده اقدام می‌شود.

۲٫ اگر خسارت‌های وارد شده به کارهای موضوع پیمان، مشمول بیمه موضوع بند (ج) ماده ۲۱ نیست یا میزان آنها برای جبران خسارت‌ها کافی نباشد جبران خسارت به عهده کارفرماست.

۳٫ جبران خسارت‌های وارد شده به ساختمان‌ها و تأسیسات موقت، ماشین‌آلات و ابزار و وسایل پیمانکار، با توجه به بند (د) ماده۲۱، به عهده پیمانکار است.

منظور از جبران خسارت‌های یاد شده، در بندهای (ب-۱) و (ب-۲)، اعاده کارها به صورت پیش از وقوع حادثه است، پس از رفع وضعیت قهری،  اگر کارفرما اعاده کارها را به حالت پیش از وقوع حادثه لازم و میسر بداند، پیمانکار مکلف است که اجرای کارها را بی‌درنگ آغاز نماید. در این صورت، تمدید مدت مناسبی برای اعاده کارها به وضع اول، از سوی پیمانکار پیشنهاد می‌شود که پس از رسیدگی و تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما، به پیمانکار ابلاغ می‌گردد.

ج) اگر کارفرما ادامه یا اعاده کارها به وضع اولیه را ضروری تشخیص ندهد یا اگر وضعیت قهری بیش از شش ماه ادامه یابد، بدون رعایت بند (د) ماده ۴۸ طبق ماده ۴۸، به پیمان خاتمه می‌دهد.

کارفرما هزینه توقف کار پیمانکار را برای مدت مازاد بر یک ماه، طبق بندهای (ب) و (ج) ماده ۴۹ پرداخت می‌کند.

 

همچنین طبق ماده ۷۳ قراردادهای EPC صنعتی بخشنامه ۷۱۰۵/۵۴-۱۸۹۲۹/۱۰۵ مورخ ۱۴/۱۱/۱۳۸۰ :

۷۳-۱٫ حوادث قهری به معنی بروز هرگونه شرایطی خارج از اختیار کارفرما و پیمانکار، به رغم پیش‌بینی تمهیدات لازم و معقول توسط دو طرف است، که ادامه کار را غیرممکن کند. حوادث قهری از جمله شامل موارد زیر است، بی‌آنکه محدود به آنها باشد:

۷۳-۱-۱٫ جنگ، اعم از اعلام شده یا نشده یا اشغال به وسیله بیگانگان

۷۳-۱-۲٫ شورش، انقلاب یا کودتای نظامی یا جنگ داخلی

۷۳-۱-۳٫ تشعشعات هسته‌ای یا نشت سایر مواد رادیواکتیو و سمی

۷۳-۱-۴٫ اعتصاب‌های عمومی کارگری، به استثنای مواردی که تنها محدود به کارکنان پیمانکار باشد.

۷۳-۱-۵٫ شیوع بیماری‌های واگیردار

۷۳-۱-۶٫ زلزله، سیل و طغیان‌های غیرعادی (با توجه به آمارهای موجود و به‌رغم پیش‌بینی تمهیدات لازم، به تناسب اطلاعات موجود از سوی پیمانکار)، آتش‌سوزی‌های دامنه‌دار و غیرقابل کنترل

۷۳-۲٫ عدم انجام تعهدات قراردادی توسط هر یک از دو طرف به علت بروز شرایط قهری، به منزله قصور یا نقض پیمان تلقی نمی‌شود. همچنین، هیچ یک از دو طرف مسؤول خسارت‌هایی که طرف دیگر در نتیجه عدم اجرا و یا تأخیر در اجرای تعهدات خود ناشی از شرایط قهری، دیده است، نخواهد بود.

۷۳-۳٫ هرگاه به نظر هر یک از دو طرف پیمان، شرایط قهری پیش آمده باشد که باعث وقفه و عدم امکان اجرای تعهدات قراردادی از سوی وی شود، بی‌درنگ مراتب را به طرف دیگر اطلاع می‌دهد.

۷۳-۴٫ پیمانکار، موظف است حداکثر کوشش خود را برای اتمام کارهایی که در شرایط قهری رها کردن آنها منجر به زیان جدی به آنها می‌شود و همچنین بخش‌هایی از کارهایی که در شرایط قهری قرار ندارد، به کار بندد و سایر اقدام‌های لازم را برای انتقال مصالح، کالاها و تجهیزات نصب نشده و ماشین‌آلات ساختمانی به محل‌های مطمئن و ایمن، معمول دارد. کارفرما نیز، باید تمام امکانات موجود خود را در حد متعارف برای تسریع در این امر، در اختیار پیمانکار قرار دهد.

در صورتی که پیمانکار در اجرای مفاد این کارها، متحمل هزینه‌های اضافی شود، هزینه‌های مربوط، پس از تأیید کارفرما، پرداخت می‌شود.

۷۳-۵٫ در مورد خسارت‌های وارده به کارها و اموال در نتیجه بروز شرایط قهری به ترتیب زیر عمل می‌شود:

۷۳-۵-۱٫ هرگاه خسارت وارده به کارهای موضوع پیمان مشمول بیمه نبوده و یا میزان آن برای جبران خسارت وارده کافی نباشد جبران خسارت به عهده کارفرماست، مشروط بر آنکه پیمانکار تعهدات خود را در مورد تهیه بیمه‌نامه‌ها، به ترتیب درج شده در مواد ۱۵ و ۱۶ انجام داده باشد.

۷۳-۵-۲٫ هرگاه خسارت وارده به کارهای موضوع پیمان مشمول بیمه موضوع ماده ۱۵ باشد جبران خسارت‌های وارده به کارفرما و همچنین هزینه‌های کارهای انجام شده به وسیله پیمانکار که بهای آنها پرداخت نشده است از محل بیمه تأمین می‌شود.

۷۳-۶٫ پس از رفع شرایط قهری، پیمانکار مکلف است با ابلاغ کارفرما، اجرای کارها را بلافاصله آغاز کند. در این صورت، تمدید مناسبی از سوی پیمانکار پیشنهاد می‌شود که پس از بررسی و تصویب کارفرما به پیمانکار ابلاغ می‌شود.

۷۳-۷٫ پس از رفع شرایط قهری پیمانکار مکلف است با ابلاغ کارفرما، اجرای کارها را بلافاصله آغاز کند. در این صورت، تمدید مناسبی از سوی پیمانکار پیشنهاد می‌شود که پس از بررسی و تصویب کارفرما، به پیمانکار ابلاغ می‌شود. هرگاه شرایط قهری بیش از ۱۸۰ روز ادامه یابد، در آن صورت، به پیمان خاتمه داده شده و اقدام‌های پس از آن طبق ماده ۶۷ انجام می‌شود.

در ماده ۱۹ قراردادهای طرح و ساخت غیرصنعتی بخشنامه شماره ۱۰۱۸۵۴۳۸ مورخ ۱۹/۰۵/۱۳۸۴ قراردادهای همسان طرح و ساخت هیچ اشاره‌ای به شیوع بیماری‌های واگیردار در فورس‌ماژور نشده است.