پیمانکاران بخش آب دلواپس بازگشت نقدینگی به جیب‌هایشان هستند

گزارش مناقصه‌مزایده از دوازدهمین نمایشگاه بین المللی صنعت آب پیمانکاران بخش آب دلواپس بازگشت نقدینگی به جیب‌هایشان هستند سایه سنگین تلکام بر نمایشگاه آب و فاضلاب! سمیه مهدوی- امسال نیز مانند سال گذشته سایه سنگین نمایشگاه تجملاتی مخابرات با نام «تلکام» بر سر نمایشگاه آب و فاضلاب محسوس بود. این امر از بدو ورود به محوطه نمایشگاه […]

گزارش مناقصه‌مزایده از دوازدهمین نمایشگاه بین المللی صنعت آب

پیمانکاران بخش آب دلواپس بازگشت نقدینگی به جیبهایشان هستند

سایه سنگین تلکام بر نمایشگاه آب و فاضلاب!

سمیه مهدوی- امسال نیز مانند سال گذشته سایه سنگین نمایشگاه تجملاتی مخابرات با نام «تلکام» بر سر نمایشگاه آب و فاضلاب محسوس بود. این امر از بدو ورود به محوطه نمایشگاه بین‌المللی تهران به خوبی به چشم می‌خورد؛ بنرهای تبلیغاتی که در چند قدمی یکدیگر نصب شده بودند تا توپ‌های معلق در آسمان که نام شرکت‌های مخابراتی را برروی خود حک کرده و درحال خودنمایی بودند، همه و همه دست در دست هم می‌دادند تا چشم‌‌ها و گوش‌‌ها از وجود نمایشگاه دیگری که دوازدهمین دوره خود را سپری می‌کرد، غافل شوند و این نمایشگاه با حاشیه قرار گرفتن آنچنان که باید درمعرض دید بازدیدکنندگان قرار نگیرد.

ازدحام جمعیت  درحال ورود به نمایشگاه بود؛ صدا و موسیقی که در فضا طنین انداز شده فقط درحال فریاد زدن یک عبارت بود آن هم تبلیغ برای نمایشگاه تلکام؛ به گونه‌ای که با بر شمردن جوایز شرکت‌های مخابراتی بازدیدکنندگان را دعوت و تشویق به حضور در غرفه‌های خود می‌کرد. گویی بزرگ‌‌ترین رخداد صنعتی در اقتصاد ایران که بهانه‌ای برای باز شدن پای بسیاری از کشورهای خارجی علی‌الخصوص آمریکایی‌‌ها پس از یک غیبت طولانی مدت به بازار آب ایران بود؛ تا حدودی بی‌اهمیت جلوه داده می‌شد.

درمدت ۹۶ ساعتی که این گردهمایی بین‌المللی درپایتخت برپا بود حتی رانندگان تاکسی نیز که مسافرین خود را تا درب نمایشگاه می‌رساندند مقصدشان را با نام «نمایشگاه تلکام» به رسمیت می‌شناختند. انگار نمایشگاه آب و فاضلاب وجود خارجی نداشت و مهجور واقع شده بود! این امر و مصادیق شبیه به آن نشان‌دهنده عدم اطلاع‌رسانی درست و فراگیر در برگزاری چنین گردهمایی مهم و بزرگی است که خود می‌تواند نقطه عطفی در کارنامه مدیران و مسؤولان اجرایی مربوط محسوب شود.

از سوی دیگر همزمانی برگزاری دو نمایشگاه بازدیدکنندگان را وادار به مقایسه بین آن‌‌ها می‌کرد؛ سالن‌های نمایشگاه تلکام از شورو نشاط بیش‌تری برخورد دار بود. وجود خودروهای لوکس؛ به‌عنوان جایزه قرعه‌کشی‌ها؛ نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کرد، پخش موسیقی و انگیزه شانس بردن جایزه اشتیاق بازدیدکنندگان را برای حضور در سالن و گرفتن سلفی درکنار آدمک‌های نقره‌ای رنگ بیش‌تر می‌کرد!

در سالن‌های نمایشگاه آب هرچند خبری از خودروهای گران‌قیمت، جایزه و گرفتن سلفی نبود اما با این وجود مخاطبان خاص خود را به همراه داشت و راهروهای سالن خالی از بازدید کننده نبود. سال گذشته فقط ۵۴ شرکت خارجی در نمایشگاه آب حضور پیدا کردند اما امسال براساس آمار ارایه شده ۱۴۰ نماینده از کشورهای مختلف به لیست غرفه داران اضافه شدند که این امر نشان‌دهنده رشد سه برابری حضور شرکت‌های بین‌المللی در مقایسه با سال‌های گذشته برای شرکت در نمایشگاه بود.

آماری که نسبت به تعداد شرکت‌های ایرانی وجود دارد گویای امر دیگری است؛ سال گذشته ۲۷۰ شرکت داخلی در نمایشگاه حضور داشتند که این تعداد در سال جاری به ۲۵۹ شرکت تنزل پیدا کرد و تا حدودی ریزش تقریبی شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد.

اتفاقی که بیش از پیش این نمایشگاه را در مرکز توجه قرار می‌دهد ورود شرکت‌های خارجی به‌ویژه آمریکایی‌‌ها در بخش آب و فاضلاب ایران بود. تا پیش از این تحریم‌ها که همچون ویروسی خطرناک با نفوذ کردن به حیات اقتصادی کشور منجر به دوری و فاصله گرفتن سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی از بازار ایران شده بود حال محفلی برای دورهمی اقتصادی مشتریان قدیم و جدید فراهم کرده بود.

دغدغه غرفه داران در نمایشگاه آب

هفته گذشته نمایشگاه ۴ روزه آب و فاضلاب درحالی برگزار شد که مسؤولان کشور اعم از وزیر نیرو، معاونانش و همچنین معاون رییس‌جمهوری از نواختن زنگ شروع به‌کار نمایشگاه تا مراسم اختتامیه، این گردهمایی بین‌المللی را همراهی کردند.

در ضمن این همراهی و بازدید‌‌ها از قول مدیران سخنان و آماری ارایه شد که درجای خود محل بحث و تأمل دارد. نکات مثبت و منفی که سرتیتر بسیاری از رسانه‌های مکتوب و مجازی را بخود اختصاص داد.

از جمله این موارد تخصیص اعتبارات و مشکلات نقدینگی است که تا کنون خیل عظیم شرکت‌ها و پیمانکاران خصوصی را در گیر خود کرده است.

در مجموع با توجه به رکود اقتصادی حاکم بر فضای تجارت ایران حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه بلاتکلیف و نیمه‌کاره وجود دارد. از این تعداد طرح نیمه‌کاره سهم صنعت آب و آب و فاضلاب کشور رقمی در حدود ۲۴ میلیارد دلار است. بنا به گفته معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برای تکمیل پروژه‌های آبفا ۱۲ میلیارد دلار اعتبار می‌خواهد. این درحالی است که سالیانه حداکثر یک میلیارد دلار اعتبار از منابع داخلی برای این منظور تأمین می‌شود.

به گفته قانع امسال ۱۲۱ طرح آبرسانی با اعتبار ۱۸ هزار میلیارد ریال و ۲۲۶ طرح فاضلاب با اعتبار نزدیک به ۱۱ هزار میلیارد ریال در حال اجراست که تا امروز و با گذشت بیش از ۶ ماه از سال، اعتبارات تخصیص نیافته است!

متولیان امر برای پرداخت معوقات و مطالبات پیمانکاران و شرکت‌های خصوصی راهکاری که در نظر گرفته‌اند استفاده از اسناد خزانه اسلامی و انتشار اوراق مشارکت است. اما این روند همچنان روی غلتک نیفتاده و با اما و اگرهای متعددی روبه‌رو شده است.

شرکت آب و فاضلاب به‌عنوان مهره اصلی پروسه آبی در کشور نیز تاکنون فقط با اختصاص بیش از ۷ هزار میلیارد ریال اسناد خزانه اسلامی، توانسته بخشی از مطالبات پیمانکاران و شرکت‌های طرف قرارداد را پرداخت کند.

سیدمحمدرضارضازاده، مدیرعامل شرکت آب و نیرو نیز دراین خصوص گفت: قرار بود حدود سه هزار میلیارد ریال اوراق خزانه بابت مطالبات پیمانکاران در اختیار ما قرارداده شود که تاکنون محقق نشده است.

پیمانکاران و شرکت‌های داخلی در بن بست نقدینگی

در صنعت آب و فاضلات بزرگ‌‌ترین دغدغه پیمانکاران بحث نقدینگی است امری که فشار مضاعفی به این صنف از فعالان خصوصی تحمیل کرده است.

درچنین شرایطی بخش خصوصی نگران چرخش پول و نقدینگی در انعقاد قراردادهای خود هستند. هرچند به تازگی رحیم‌میدانی؛ معاون وزیر نیرو از تضمین دولت برای بازگشت پول سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی خبرداده است تا بنوعی تمایل و انگیزه تولیدکنندگان را بالا ببرد اما وضعیت حاکم بر بازار آب گویای زوایای دیگری است.

 براین اساس خبرنگار مناقصه‌مزایده گفت‌و‌گوهایی با چندتن از غرفه داران حاضر درنمایشگاه انجام داد که حکایت‌گر نگرانی و دلواپسی پیمانکاران بخش آب و فاضلاب از بازگشت مطالبات خود بود. شرکت آبران صنعت پارسیان از جمله غرفه‌های حاضر در نمایشگاه آب بود. دهنوی مدیر بازرگانی این شرکت در خصوص چالش نقدینگی به ما گفت:

برای نخستین بار در کشور طرحی از جانب ما پیشنهاد شد به نام «طرح تأمین متمرکز» که براین اساس مشترکین پول را به حساب خود تولیدکننده واریز کنند. مزیت طرح مذکوراین است که بدین واسطه اجناس و تولیدات دیگر در انبار آب و فاضلاب نمی‌ماند. شرکت‌ها نیز استقبال خوبی از طرح مذکور کردند. تا پیش از این پول مستقیم به حساب شرکت آب و فاضلاب ریخته می‌شد و چیزی در حدود ۶ -۷ ماه زمان صرف بازگشت پروسه نقدینگی می‌شد تا پول از خزانه دولت به حساب تولید کننده باز گردد. دیگر با این روش سرمایه به حساب مشترک تولیدکننده واریز می‌شود و قیمت تمام‌شده برای مشترکین پایین تر می‌آید.

اسناد خزانه اسلامی؛ کاچی بعض هیچی!

سخنان تمامی این فعالان یک وجه اشتراک بزرگ داشت و آن هم بازگشت سرمایه و نقدینگی آن‌‌ها پس از گذشت یک فرایند طولانی مدت است. وقتی پیمانکاران خدمات به شرکت‌های آب و فاضلاب ارایه می‌کنند در انتظار بازگشت مطالبات خود هستند وقتی این پروسه با بن‌بست روبه‌رو شود فرایند تولید را دچار وقفه می‌کند. به گفته این شرکت‌های خصوصی، پول در صنعت مانند خون در رگ انسان باید در جریان باشد؛ زمانی که در موعد مقرر اجناس تحویل داده می‌شود ولی خبری از پول نباشد، درنتیجه بازار می‌خوابد.

ذوالفقاری مدیر بازرگانی شرکت دنا صنعت یکی دیگر از غرفه‌داران دراین خصوص بیان کرد: دولت اعتبارات لازم را در اختیار شرکت‌ها نمی‌گذارد و کمبود اعتبار منجر به مختل شدن کار‌‌ها می‌شود. حال قرار شده مقداری از مطالبات خود را از طریق اسناد خزانه اسلامی و بخش دیگری را از طریق اوراق مشارکت دریافت کنیم ولی هنوز هیچ خبری از آن نیست. هرچند از این طریق مدتی طول می‌کشد تا به معوقات خود برسیم اما کاچی بعض هیچی است!

شرکت‌هایی که هر یک به تنهایی مطالبات ۱۰تا ۵۰ میلیارد تومانی دارند در انتظار چراغ سبز از سوی دولت هستند تا بتوانند برای ادامه بقای خود و همچنین سرپا نگه داشتن بازار داخلی از حمایت واقعی دولت برخوردار شوند.

 

گفتنی است تاکنون در دولت یازدهم، بیش از بر یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در پروژه‌های آب و فاضلاب انجام شده که بنا به گفته چیت‌چیان نزدیک به دو میلیارد دلار طرح دیگر آماده واگذاری به بخش‌های خصوصی داخلی و خارجی است.