تاثیر بالای برآوردهای شرکت نفت در تعیین سقف قیمت مناقصاتIPC

رییس سابق استصنا در گفت‌و‌گوی اختصاصی با مناقصه‌مزایده مطرح کرد

تاثیر بالای برآوردهای شرکت نفت در تعیین سقف قیمت مناقصاتIPC

تبدیل ۱۲تفاهمنامه‌ به قرار داد .، تا پایان بهمن

سمیه مهدوی- حال صنعت نفت روبه بهبودی است. قرار است یک درآمد ۴۱ میلیاردی از قبل صادرات نفت و میعانات گازی تا پایان سال به حساب دولتی واریز شود. این خبر خوشایندی است که بسان نسیمی ملایم می‌تواند بادبان‌های کشتی پهلوگرفته اقتصادی به‌ویژه نفت را آن هم پس از شرایط سخت تحریم، رکود و تورم حاکم بر جامعه و بعضاً سوءمدیریت‌ها و سوءاستفاده‌هایی که دراین مدت از درآمدهای نفتی شد به حرکت درآورد. اگر سناریوی IPC نیز به رسالت خود عمل کند و کشور را با سونامی سرمایه‌گذاری ۱۰۸ میلیارد دلاری مواجه کند کار بازار طلای سیاه سکه می‌شود. اما اهرم جنجالی IPC همچنان لاک‌پشت‌وار حرکت می‌کند. شریان اصلی قراردادهای جدید نفتی یعنی همان برگزاری مناقصات پس از امروز و فردا کردن‌های بسیار بنا به آخرین وعده مسؤولان نفتی تا ۳ هفته دیگر کلید خواهد خورد.

داستان تکراری IPC یا همان قراردادهای مدل جدید نفتی درحال نخ‌نما شدن است این ماجرا به حدی کش پیدا کرده که گاهی اوقات سؤالاتی که در این خصوص مطرح و پاسخ‌هایی که به آن داده می‌شود، رنگ و بوی کهنگی و شاید هم حالت تکرار مکررات بودن به خود می‌گیرد. اما با این وجود جذابیت آن بازهم گوش‌ها را برای شنیدن اخبارش تیز و چشم‌ها را برای رؤیت سکانس‌های امضای تفاهمنامه‌هایش گرد می‌کند.

پس از یک وقفه تقریباً طولانی در باب اما اگرهای قراردادهای نفتی به سراغ یکی از اعضای شورای سیاست‌گذاری این قرارداد رفتیم. رضا پدیدار که تا پیش از این ریاست انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران (استصنا) را درکارنامه کاری خود ثبت کرده با اذعان داشتن به حرکت کند این فرایند برای جذب سرمایه پیش‌بینی رقم ۲۰ میلیارد دلاری را می‌کند.

اپیزود نخست؛ مناقصات قراردادهای نفتی

پدیدار که در حال حاضر عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران است سرفصل سخنان خود را با تأخیر به وجود آمده در مناقصات و تعیین سقف قیمتی آن شروع می‌کند و مقطع بحث را با جریان مقاومت مدیران میانی در برخورد با وندورلیست‌ها به اتمام می‌رساند؛ او می‌گوید: هرچند اجرای مناقصات با تأخیر همراه بوده اما دراین مدت چند کار مهم انجام شده است. پروسه تأیید و تصویب‌های دولتی و انجام کارهای اجرایی از طرف شرکت ملی نفت یک بازه زمانی را به خود اختصاص داد و طبیعی است که برای اجرای مراحل مذکور نیازمند تخصیص یک بازه زمانی مناسب بود.

تاکنون ۴۰ شرکت داخلی و خارجی از سوی کارفرمای ایرانی تأیید صلاحیت شده‌اند در این بین تفاهمنامه‌هایی نیز در ۳ کنسرسیوم به دو شیوه MOU وHOA امضا شده‌اند. براساس گزارشی که مدیرعامل شرکت ملی نفت ارایه کرده است قاعدتا باید تا اواخر بهمن ماه تفاهمنامه‌ها به قرارداد تبدیل شوند.

حضور انفرادی و یا گروهی شرکت‌ها از همان بدو تنظیم قرارداد‌ها بستگی به حضور شرکت‌های خارجی داشت در ابتدا اعلام کرده بودیم شرکت‌ها به تنهایی وارد گود شوند ولی استقبالی نکردند، بنابراین به صورت گروهی و کنسریوم‌وار در مناقصات حضور پیدا خواهند کرد.

در اجرای ماده ۴ آیین‌نامه قراردادهای نفتی که هیأت دولت تصویب کرد و مجلس نیز در این حین عدم مغایرتش را هم اعلام کرد؛ پیش‌بینی شده است که شرکت‌های خارجی الزاماً باید یک جوینت‌ونچر با شرکت ایرانی داشته باشند.

اما حرکت در این مسیر کند است انتظار ما این بود که در ۶ ماهه دوم حداقل قرارداد‌ها را امضا می‌کردند براساس اطلاعات من از مفاد قرارداد‌ها مهلتی که در این دو مدل قرارداد _MOU وHOA_ پیش‌بینی شده تصور می‌کنم تا پایان بهمن ماه حدود ۱۰ الی ۱۲ قرارداد مبادله شود

اما پیش‌بینی می‌شود از مجموع ۱۰۸ میلیارد دلار ظرفیت قرارداد‌ها و پتانسیلی که برای توسعه صنعت نفت وجود دارد در فاز اول ۲۰ میلیارد دلار قرارداد مبادله شود.

در خصوص هزینه مناقصات باید بگویم این امر به پای خود مناقصه‌گران است، البته این هزینه به قدری کم است که معمولاً به حساب نمی‌آید.

سقف قیمت مناقصه براساس مطالعات کارشناسی که قبلاً صورت گرفته است تعیین می‌شود؛ در این روند ضمن آن‌که شرکت‌های خارجی برآورد خودشان را دارند، یک برآوردی هم خود شرکت نفت انجام می‌دهد. بنابراین با توجه به عملیات استخراج، تولید و اکتشاف میادین میزان سرمایه‌گذاری را تخمین می‌زنند و شرکت خارجی موظف به تأمین آن حجم هزینه خواهند شد.

دراین میان شرکت خارجی پولی را که باخود به همراه می‌آورند ظرف چند سال به بازدهی می‌رسانند. زمان مسأله مهمی است امکان دارد، شرکتی قول زمانی ۳ یا ۷ ساله را برای بهره‌برداری از یک چاه بدهد، نکته مهم این است که وقتی به این سطح تولید رساند تازه در آن برهه زمانی مناقصه شروع می‌شود؛ باید دید آن شرکت چند درصد از این تولید را به منظور استهلاک سرمایه خود برمی‌دارد ممکن است رقم ۱۰ درصد را پیشنهاد دهد، شرکتی دیگر عدد ۱۵ درصد و… پیشنهاد دهد که از میان این پیشنهادات بهترین گزینه انتخاب می‌شود. اگر شرکت‌ها زیر سقف قیمت تعیین شده‌ای که شرکت نفت مشخص کرده رقمی را مطرح کنند در مقابل امتیازاتی را به ایشان خواهیم داد.

اما در خصوص انتقاد یکی از نمایندگان که در خصوص نحوه گزینشی انتخاب پیمانکاران داخلی توسط وزارت نفت بیان شده، باید گفت وقتی شرکت ایرانی کار بین‌المللی انجام نداده و سرمایه و پولی در بساط ندارد جای چه انتظاری است که ظرفیت عظیمی را به این قضیه اختصاص دهند این یک فرصت سوزی است درعین حال فرجه‌ای از پیمانکاران سلب نشده شرکت‌ها به شرط تأیید صلاحیت می‌توانند وارد بازی شوند.

اپیزود دوم؛ وندورلیست‌های سرگردان

وندورلیست‌ها شهریور سال جاری توسط وزیر نفت به شرکت‌های تابعه نفت ابلاغ شد اما ظاهراً تاکنون به صورت کامل به مرحله اجرا درنیامده‌اند.

وندورلیست‌ها سامانه‌ای یکپارچه برای تأمین کالاهای صنعت نفت است. تا پیش از این هریک از شرکت‌های تابعه وزارت نفت با داشتن حدود ۱۳۴ شرکت به‌صورت مستقل یک پایگاه اطلاعاتی از سازندگان، مشاوران و پیمانکاران موسوم به همان وندورلیست را در اختیار داشتند. این روند طی دوسال اخیر با کارشناسی‌های صورت گرفته متحول شد و مقرر گشت تا از تکروی شرکت‌ها دراین زمینه جلوگیری شود و همه اطلاعات را در یک پایگاه اداره کل سامانه کالای نفت در معاونت مهندسی و پژوهش و فناوری متمرکز کنند.

تمام تولیدکنندگان و سازندگان در زمینه تأمین نیازهای صنعت نفت در این بانک اطلاعاتی مادر متمرکز شدند و درحال حاضر تعداد ۱۴۰۰ شرکت ثبت نهایی شده‌اند و در حدود ۴۰۰ شرکت دیگر نیز در آستانه ثبت قرار گرفته‌اند.

در مجموع پیش‌بینی می‌کنیم این فرایند حدود ۱۸۰۰ شرکت سازنده و تولید کننده را در بر بگیرد.

 

با احتساب نمایندگی شرکت‌های خارجی درایران که وظیفه تأمین اقلام صنعت نفت را برعهده دارند این رقم به ۳ هزار شرکت افزایش پیدا می‌کند. این مجموعه ۳ هزار عضوی سامانه تأمین نیازهای صنعت نفت ایران را تشکیل می‌دهد که امیدواریم به صورت یکپارچه عمل کند. چرا که هنوز شرکت‌های تابع وزارت نفت از این سامانه علی‌رغم زحماتی که برایش کشیده شده است، استقبال نکرده‌اند. مقامات کارفرمایی در وزارت نفت همچنان از پایگاه اطلاعاتی خود استفاده می‌کنند، مدیران میانی در صنعت نفت با مقاومت کردن مقابل این سامانه اجازه نداده‌اند به صورت کامل به مرحله اجرا برسد. با این وجود حوزه معاونت ساخت و پژوهش فناوری اطلاعیه‌هایی صادر کرده و در ضمن آن به شرکت‌هایی که خواهان حضور در سامانه هستند یک فرجه زمانی را مشخص کرده، همچنین به مقامات کارفرمایی با تأکید نیز اعلام کرده است که برای تأمین کالاهای خود از این سایت استفاده کنند.