تدبیر انتخاب یورو در معاملات

برای قضاوت تأثیر حذف دلار از مبادلات تجاری زود است تدبیر انتخاب یورو در معاملات مائده شیرپور- بهترین حالت برای تجارت در جهان با ثبات منطقه‌ای حاصل می‌شود، به‌طور دقیق‌تر باید گفت که تحولات منطقه صددرصد بر اقتصاد ایران تأثیرگذار است و دوران جزیره‌ای عمل کردن و قطع روابط سیاسی و اقتصادی و دیپلماتیک دیگر […]

برای قضاوت تأثیر حذف دلار از مبادلات تجاری زود است

تدبیر انتخاب یورو در معاملات

مائده شیرپور- بهترین حالت برای تجارت در جهان با ثبات منطقه‌ای حاصل می‌شود، به‌طور دقیق‌تر باید گفت که تحولات منطقه صددرصد بر اقتصاد ایران تأثیرگذار است و دوران جزیره‌ای عمل کردن و قطع روابط سیاسی و اقتصادی و دیپلماتیک دیگر به سر آمده است اما با توجه به منطقه تقریباً بحران‌زای خاورمیانه باید تدابیری برای بهبود ظرفیت‌های اقتصادی کشور فراهم شود.

بر این اساس با وجود این‌که قرارداد برنامه جامع اقدام مشترک دو سال است که امضا شده اما مشکل تحریم‌های بانکی هنوز به شکل کامل حل ‌نشده و نقل و انتقالات پولی هنوز هم با دست‌اندازهایی روبه‌رو است و تلاش‌های بانک مرکزی و دولت بر این است که این موانع هر چه زودتر برطرف شود اما آمدن دونالد‌ترامپ و تصمیم‌گیری‌های او نگرانی‌‌ها را در این باره افزایش داده است.

به همین دلیل عده‌ای معتقدند برای مقابله با این مسأله یورو و ارزهای محلی را جایگزین دلار کنیم. برخی از مقامات بانکی ایران هم خبر از حذف تدریجی دلار از نقل و انتقالات پولی داده‌اند و عنوان می‌کنند که کم‌تر مراودات بانکی را با دلار آمریکا انجام خواهند داد. هیأت دولت هم اعلام کرد که زین پس یورو در مراودات اقتصادی جایگزین دلار می‌شود. اما پرسش این است که آیا یورو می‌تواند جایگزین دلار شود؟ اگر ایران توانایی اجرای این تصمیم را داشته باشد، چه عواقبی برای اقتصاد کشور دارد؟

حذف دلار از ثبت سفارش اقدامی سمبلیک است

چندی پیش اما نایب رییس اول اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که حذف دلار از ثبت سفارش اقدامی سمبلیک و سیاسی است که بیش‌تر پیام سیاسی دارد.

مجیدرضاحریری با بیان این‌که تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا مراودات با دلار را با مشکل مواجه کرده است، اظهارکرد: با محدودیت‌های اعمال شده از سوی آمریکا، بانک‌هایی که با ایران مراوده دلاری داشته باشند مشمول جریمه می‌شوند، در نتیجه مبادلات دلاری از طریق صرافی‌‌ها صورت می‌گیرد.

نایب رییس اول اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان این‌که این اقدامات بیش‌تر جنبه سیاسی دارد، بیان‌کرد: حذف دلار از ثبت سفارشات اقدام تازه‌ای نیست و در گذشته نیز این اقدام صورت گرفته است، به نظر می‌رسد حذف دلار از ثبت سفارشات اقدامی سمبلیک و سیاسی است که بیش‌تر پیام سیاسی دارد تا اقتصادی.

وی با بیان این‌که حذف دلار از ثبت سفارشات در بازار داخلی تأثیری ندارد، تصریح‌کرد: حذف دلار از ثبت سفارش‌ها تأثیری در کاهش قیمت ارز ندارد و نوسانات نرخ ارز در کشور به خاطر عدم تعادل در عرضه و تقاضا ارز است.

به گفته حریری؛ حذف دلار از ثبت سفارش در برخی از کالا‌ها که با دلار مراوده می‌شود باعث افزایش هزینه نهایی کالاست.

نایب رییس اول اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به افزایش هزینه برخی از بازرگانان تصریح‌کرد: در این میان صادرکنندگانی که در مبادلات تجاری خود دلار دریافت کرده‌اند برای ثبت سفارش در کشور نیاز به تبدیل دلار به ارز‌های دیگر مانند یورو دارند که هزینه‌ای را به همراه خواهد داشت.

حریری در پایان گفت: اگر حذف دلار از ثبت سفارش منجر به دسترسی راحت‌تر مسؤولان به درآمد‌های ارزی می‌شود این اقدام باید سریع‌تر صورت می‌گرفت تا فشار بر سیستم بانکی کم‌تر شود.

اما مخالفان حریری هم دلایل خودشان را دارند که باید شنید.

محفلی برای رشد پول ملی

در حالی‌که ابراهیم جمیلی، رییس خانه اقتصاد ایران نیز تأکید دارد که برای جایگزینی یورو و ارزهای محلی به جای دلار باید بر مراودات بین‌المللی بیش‌تر تمرکز کرد و دست اتاق بازرگانی و بخش خصوصی را باز بگذاریم، علیرضاخیری، کارشناس اقتصاد نیز بر لزوم افزایش مراودات بین‌المللی تأکید می‌کند. او درباره تفاوت مبادله ایران با دلار و یورو می‌گوید: اهمیت این‌که با چه ارزی کار می‌کنیم را بیش‌تر در بحث مبادلات می‌بینیم و مسأله‌ای نیست که با تغییر آن اتفاق چشمگیری در اقتصاد کشور بیفتد. ما چه با دلار و چه با یورو مبادله کنیم می‌توانیم در دنیا فعالیت کنیم. وی تأکید می‌کند: اهمیت این مسأله بیش‌تر از این جنبه است که وقتی از طرف شرکت‌های آمریکایی محدود هستیم، به آنها بسنده نکنیم و سعی کنیم به جای دلار با یورو کار کنیم و روابط خود را با اروپا گسترش دهیم. این کارشناس اقتصاد با بیان این‌که شاید در آینده وضعیت امریکا بدتر از این شود، تصریح می‌کند: با توجه به شرایط امروز دنیا، حرکت به سمت یورو و ارزهای محلی می‌تواند به ما بیش‌تر در مبادلات بین‌المللی کمک کند هر چند که نبود این مسأله هم خیلی بغرنج نیست. مهم این است که چه بانکی با چه ارزی بخواهد با ما مبادله کند، ممکن است یک بانک بخواهد با یوآن چین یا ین ژاپن کار کند که هیچ مشکلی پیش نمی‌آورد، البته دلار و یورو رایج‌تر هستند. خیری با بیان این‌که ما با آمریکا ارتباط مستقیمی نداشته‌ایم، ادامه می‌دهد: همین دلارهایی که تاکنون مبادله کرده‌ایم نشان می‌دهد ما از ارز بین‌المللی استفاده می‌کنیم. حال در این بین اگر شریک تجاری ما بخواهد با یورو یا ارز دیگری کار کند باز هم مشکلی نیست. وی ضمن اشاره به این‌که تغییر ارزی در کوتاه‌مدت خیلی تفاوت ندارد، اظهار می‌کند: در کوتاه‌مدت بیش‌تر با مسأله بانکی روبه‌رو هستیم و این‌که شریک ما با چه ارزی می‌تواند کار کند و نقل و انتقال کدام ارز راحت‌تر انجام می‌شود. خیری سپس مشکل اصلی را در بلندمدت می‌داند و ابراز می‌کند: تنها مشکل این است که در بلندمدت منابع ارزی خود را باید به چه روشی نگهداری کنیم. به‌طور نمونه وقتی شما فکر می‌کنید اقتصاد اروپا چشم‌انداز خوبی ندارد ولی در مقابل اقتصاد آمریکا مثبت است، در آن هنگام بهتر است منابع ارزی خود را به سمت دلار تغییر دهید و زمانی برعکس این یعنی ممکن است ببینید اقتصاد اروپا به سمت بهتر شدن حرکت می‌کند پس به سمت تقویت یورو می‌روید. این اقتصاددان درباره این پرسش که آیا ایران توان جایگزینی یورو را دارد، ابراز می‌کند: ۵۰ درصد قضیه دست ما است و بقیه دست طرف مقابلی است که با ما کار می‌کند. البته یورو می‌تواند جایگزین دلار باشد و این مسأله حادی نیست. فرض کنید ما دلار را تحریم کردیم آیا اتفاق خاصی می‌افتد جز این‌که بخشی از مبادلاتی را که قرار بود انجام دهیم برای خود دچار مشکل کردیم یا نمی‌توانیم انجام دهیم. خیری با تأکید بر این‌که تحریم دلار به معنای تحریم خودمان است، ادامه می‌دهد: جابه‌جایی پول مسأله خاصی نیست و تأثیر چندانی در دنیا ندارد جز این‌که کار خود را سخت‌تر کرده‌ایم.

شاید برای قضاوت تأثیر داشتن یا بی‌تأثیری جایگزینی یورو به جای دلار در مبادلات دولتی زود باشد و باید چندی بگذرد که نتایج آن قابل استناد و دقیق باشد اما بد نیست در این زمینه به مطالعات تطبیقی نیز روی آورد.