پیمانکاران ایرانی جایگزین خارجی‌ها می‌شوند؟!

سرنوشت قراردادهای نفتی در هاله‌ای از ابهام پیمانکاران ایرانی جایگزین خارجی‌ها می‌شوند؟!   سمیه مهدوی- سرنوشت قراردادهای صنعت نفت ایران با اتفاقات اخیر و هجمه سخنان ترامپ در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. بر این اساس معلوم نیست هر یک از شرکت‌های بین‌المللی چه آنهایی که با مهر و موم کردن پای قرارداد‌ها تعهد […]

سرنوشت قراردادهای نفتی در هاله‌ای از ابهام

پیمانکاران ایرانی جایگزین خارجی‌ها می‌شوند؟!

 

سمیه مهدوی- سرنوشت قراردادهای صنعت نفت ایران با اتفاقات اخیر و هجمه سخنان ترامپ در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. بر این اساس معلوم نیست هر یک از شرکت‌های بین‌المللی چه آنهایی که با مهر و موم کردن پای قرارداد‌ها تعهد خود را مکتوب کرده‌اند و چه آنهایی که نام خود را در گردونه قرعه‌کشی مناقصات میادین ایران انداخته‌اند، با فشارهای ترامپ برای پا پس کشیدن از همکاری و مشارکت در پروژه‌های ایرانی چه واکنشی را از خود نشان خواهند داد.

به گزارش مناقصه‌مزایده، این دغدغه گریبانگیر مدیران و مسؤولان صنعت نفت شده و هر یک از مسؤولان پروژه‌های بزرگ نفتی را برای جایگزین کردن احتمالی شرکای خارجی خود وارد چالشی اساسی کرده است. میدان فرزاد بی‌ و لایه نفتی پارس‌جنوبی از جمله میادینی هستند که اتفاقات اخیر و بازگشت دوباره تحریم‌ها، سایه‌ای از نگرانی‌ها و دلواپسی‌ها را بر سرشان گسترده است.

فرزاد بی ‌با گذشت بیش از یک دهه مذاکره با هند سرانجام با سخنان بیژن زنگنه واگذاری‌‌ آن به این کشور را قطعی کرد، اما مشخص نیست که با تهدیدات آمریکا قاطعیت واگذاری به مهاراجه‌ها ادامه پیدا کند. همچنین لایه‌های نفتی نیز قرار بود با مذاکراتی که با شرکت مرسک انجام گرفته بود، این شرکت دانمارکی کار توسعه خود را شروع کند ولی به گفته منوچهری، مدیرعامل شرکت نفت؛ روند مذاکرات متوقف شده است. حال اگر ایران درصورت جا خالی دادن شرکای خارجی، زمام میادین نفت و گاز را که هر یک ریسک‌ها و پیچیدگی‌های خاصی دارند، می‌تواند با خیالی راحت به شرکت‌ها و پیمانکاران ایرانی واگذار کند؛ با توجه به کافی نبودن تکنولوژی و دانش به روز و همچنین نبود سرمایه می‌تواند این گزینه را دچار تردید کند. بنابراین در شرایط مذکور سرنوشت توسعه میادین دچار بلاتکلیفی خواهند شد.

پیمانکاران ایرانی گزینه نهایی در فرزاد بی

اما مدیرعامل نفت و گاز پارس، آب پاکی را بر روی دست دلواپسان ریخت. محمد مشکین‌فام جایگزین خود را در میدان فرزاد بی‌ انتخاب کرده است؛ با این حساب پیمانکاران ایرانی گزینه نهایی این میدان خواهند بود.

مشکین فام، درباره تأثیر خروج آمریکا از برجام و تأثیر افزایش تحریم‌های اقتصادی بر حضور هندی‌‌ها در پروژه توسعه فرزاد بی ‌گفت: بعید می‌دانم طرف هندی تحت تأثیر اقدامات ترامپ قرار گیرد.

وی افزود: اکنون ما هنوز نمی‌دانیم واکنش آنها چه است، اما آمادگی داریم کار را با هندی‌‌ها ادامه دهیم.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس خاطرنشان‌کرد: اگر هندی‌‌ها کار را با ما ادامه ندادند، گزینه‌های دیگری داریم و به‌راحتی با پیمانکاران داخلی کار می‌کنیم زیرا تقویت فشار نیاز ندارد و به‌طور طبیعی می‌توان از این میدان به تولید رسید.

برنامه‌ریزی فوری برای توسعه لایه‌های نفتی

درحالی که با توجه به اهمیت استراتژیک توسعه لایه‌های نفتی مخزن مشترک پارس‌جنوبی، باید برنامه‌ریزی فوری برای فراهم کردن بستر توسعه فازهای چندگانه این پروژه صورت می‌گرفت، مذاکره با شرکت دانمارکی برای توسعه این میدان شروع شد. اما چندی بعد توتال با خریداری شرکت مرسک، در آن سوی میدان لایه نفتی پارس‌جنوبی، در طرف قطری مشغول فعالیت شد و این مسأله موجب شد تا شرکت ملی نفت ایران با حساسیت بیش‌تری مذاکره با مرسک را بررسی کند.

لایه‌های نفتی پارس‌جنوبی، متشکل از ۴ سازند مخزنی سروک زیرین (مادود)، ماسه سنگ کژدمی، داریان بالایی و داریان پایینی در عمق هزارمتری بستر خلیج‌فارس واقع شده که اواخر سال ۹۲ تأمین FPSO و تکمیل توسعه مرحله اول فاز اول لایه‌های نفتی در دستور کار جدی شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت.

اولویت با پیمانکاران خارجی است

مشکین‌فام درباره سرانجام توسعه لایه نفتی پارس‌جنوبی گفت: لایه نفتی پیچیدگی خاص خود را دارد و تمرکز ما روی پیمانکار خارجی است.

مشکین فام به ایلنا گفت: البته در حال حاضر نیز از لایه نفتی تولید داریم اما برای نگهداشت تولید و افزایش تولید احتمالی باید از پیمانکار خارجی استفاده کنیم.

وی تأکیدکرد: اگر نتوانیم از پیمانکار خارجی استفاده کنیم شبیه همین کاری که انجام شده ادامه می‌دهیم اما ممکن است هزینه‌ها بهینه نباشد.

وزیر نفت کشورمان چندی پیش از برطرف شدن مشکلات میان هند و ایران درباره میدان گازی فرزاد بی‌ خبر داده و اعلام کرده بود که پیشنهاد طرف‌های هندی به‌زودی به ایران ارایه خواهد شد.

مرسک از دور خارج شد

میدان گازی فرزاد بی ‌در مجموعه‌ای مشهور به نام بلوک فارسی قرار دارد که حوزه‌ای سرشار از منابع گاز و میعانات گازی واقع شده در غرب میدان پارس شمالی و شمال غرب میدان‌های ‌گلشن و فردوسی در آب‌های خلیج‌فارس است.

امضای قرارداد اولیه اکتشاف و توسعه فرزاد B ‌با کنسرسیومی متشکل از ۳ شرکت دولتی هند به حدود سال ۲۰۰۰ میلادی بازمی‌گردد، اما این قرارداد تنها در بخش اکتشاف اجرایی شد و در بخش توسعه هیچ اقدامی برای برداشت منابع گازی این میدان نشد.

حجم گاز درجای میدان گازی فرزاد B، بیش از ۲۱ تریلیون فوت‌ مکعب برآورد شده که ۱۲٫۵ تریلیون آن قابل استحصال است و طبق برنامه قرار است با توسعه میدان در فاز نخست از این میدان روزانه ۱٫۱میلیارد فوت مکعب گاز تولید شود. گاز فرزاد B غنی نیست و حاوی کاندنسیت است.

مرسک نیز که تاکنون جدی‌‌ترین گزینه برای توسعه لایه نفتی پارس جنوبی بوده و مطالعات جامعی هم روی این مخزن در قسمت ایرانی داشته است، به دلیل واگذاری بخش نفت و گاز خود به توتال فرانسه از لیست شرکت‌های متقاضی برای همیشه از لیست توسعه حذف شد.