تکرار سناریوی نفوذ رانت‌خواران در بورس نفتی‌ها؟! سمیه مهدوی- نفت در راه بورسی شدن قرار گرفته است. با توجه به اعمال تحریم‌ها و محدود شدن بازار فروش کشور دست‌اندرکاران در پی راهی هستند تا جایگاه تجاری صنعت نفت را حفظ کنند. برای محقق شدن این امر باید راهکارهای سنتی را کنار گذاشت و با رجوع […]
تکرار سناریوی نفوذ رانت‌خواران در بورس نفتی‌ها؟!
سمیه مهدوی- نفت در راه بورسی شدن قرار گرفته است. با توجه به اعمال تحریم‌ها و محدود شدن بازار فروش کشور دست‌اندرکاران در پی راهی هستند تا جایگاه تجاری صنعت نفت را حفظ کنند. برای محقق شدن این امر باید راهکارهای سنتی را کنار گذاشت و با رجوع به ابزارهای مالی نوین شانس بازار را به معرض امتحان گذاشت. پرواضح است برای انجام هر کار جدیدی باید بسترسازی مناسبی پیش از شروع پروژه صورت گرفته باشد، بنابراین رجوع به شیوه جدید فروش نفت یعنی همان بورس کمی ریسک و البته تدبیر به اضافه نظارت دقیق را می‌طلبد. در همین راستا، طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی در داخل کشور به صورت ارزی توسط شورایعالی هماهنگی اقتصادی تصویب شد.
حضور بخش خصوصی در رینگ بورس
بر این اساس وزارت نفت می‌تواند با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات، نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به قیمت رقابتی، در بورس داخل کشور به فروش برساند.
یکی از مزیت‌های بورسی شدن نفت به زعم برخی کارشناسان این است که دور نامتناهی یکه‌تازی دلالان به حداقل خواهد رسید و می‌توان امید به حذف زنجیره واسطه‌گران داشت. هر چند باید با نگاه به تجربیات مشابه بورس در سایر صنایع همانند پتروشیمی‌‌ها مطمئن شد که باز سناریوی نفوذ دلالان تکرار نشود. از سوی دیگر از طریق بورس نفت راه برای ورود بخش خصوصی به بازار تجاری نفت هموارتر از گذشته می‌شود.
با عرضه نفت در بورس امکان خرید نفت و میعانات گازی برای بسیاری از فعالان بخش غیردولتی فراهم می‌شود و هم امکان صادرات آنها بدون استفاده از نفتکش‌های عظیم ایجاد خواهد شد.
فروش ریالی منتفی شد
رییس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس با اشاره به مزایای فروش نفت خام در بورس، گفته است: فروش ریالی نفت خام در بورس این امکان را به وجود می‌آورد تا شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی وارد بازار خرید و فروش نفت خام شوند. در این حالت شرکت‌های خصوصی نفت خام را از دولت خریده و به مشتریان خارجی و یا داخلی می‌فروشند. هرچند فروش ریالی منتفی اعلام شده است و بنا شده تا براساس ارز نفت به بورس عرضه شود.
این درحالی است که وقتی که نفت خام در بورس به شرکت‌های خصوصی فروخته شود، به علت تعدد این شرکت‌ها و اعلام نشدن نام آنها از طرف بورس، امکان شناسایی و تحریم این شرکت‌ها از بین می‌رود. شرکت‌های خصوصی می‌توانند از تحریم‌های مربوط به بیمه و حمل و نقل نیز عبور کنند.
سیدعلی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی بیان این‌که سازوکار قیمت‌گذاری در بورس نفت به‌طور رقابتی خواهد بود، هرگونه رقابت معکوس قیمتی در این بازار را منتفی دانست و گفت: صرفاً برای عرضه نفت خام انتظار می‌رود رقابت براساس تعیین قیمت پایه و یا تعیین حد مشخصی به منظور مانور اداره امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران برای ارایه تخفیف پایین تر از قیمت پایه وضع شود.
حسینی با منتفی دانستن معاملات بورس نفت براساس ریال ایران مبنای معاملات در این بازار را ارزی عنوان کرد و افزود: مقرر شده بر روی جزییات این مصوبه در کارگروه‌های ویژه بررسی و کارشناسی صورت گیرد.
خط و نشان کشیدن برای زنگنه
استقبال از ورود و عرضه نفت در بورس انرژی، کار را به جایی رساند که نمایندگان با دادن اولتیماتوم به زنگنه خواستار برگزاری هرچه سریع‌تر بورس نفت شدند که اگر بورس نفت راه‌اندازی نشود، وزیر نفت استیضاح می‌شود.
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم نجف‌آباد دراین خصوص بیان‌کرد: ما شاهد سوء‌مدیریت در بازار پتروشیمی، وضعیت آشفته قیر و عدم تشکیل بورس نفت هستیم که بهترین راه برای دور زدن تحریم‌هاست و البته شاهد عدم حرکت در مسیر خودکفایی تولید بنزین علی‌رغم تأکیدات رهبر معظم انقلاب هستیم.
با همه این تفاسیر باید گفت، سازوکار بورس می‌تواند انحصارشکنی‌‌ها را بشکند و موج سرمایه‌گذاری‌ها را افزایش دهد و شفاف‌سازی قیمت‌ها و شیوه معاملات را به ارمغان بیاورد، اما همه این موارد مستلزم نظارت صحیح برای جلوگیری از نفوذ رانت‌خواران و دلالان است تا با اعمال و اجرای درست قوانین از وقوع اتفاقات مشابه در عرضه محصولات پتروشیمی در بورس ممانعت کند. این درحالی است که سازوکار فعالیت این بازار و حجم عرضه نفت خام در بورس انرژی به نحوه ابلاغیه وزارت نفت بستگی خواهد داشت.
حال باید دید با در پیش گرفتن چنین رویه‌ای در صنعت نفت می‌توان از موانع پیشِ رو عبور کرد و برای عبور از چالش تحریم‌ها در دام چالش دیگری به نام سوداگران گرفتارنشد؟!
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.