راه‌آهن چابهار-زاهدان-مشهد، توسعه‌ساز شرق کشور خواهد شد

راه‌آهن چابهار-زاهدان-مشهد، توسعه‌ساز شرق کشور خواهد شد گروه راه و شهرسازی- یکی از اصلی‌‌ترین برنامه‌های کلان اقتصادی ایران، در عرصه حمل‌ونقل توسعه حمل‌ونقل ترکیبی با محوریت بندر و راه‌آهن بوده که یکی از اصلی‌‌ترین قطعه‌های آن به راه‌آهن «چابهار-زاهدان- مشهد» باز می‌گردد. در واقع بندر چابهار به عنوان یکی از ۱۴ بندر مهم و استراتژیک […]

راه‌آهن چابهار-زاهدان-مشهد، توسعه‌ساز شرق کشور خواهد شد

گروه راه و شهرسازی- یکی از اصلی‌‌ترین برنامه‌های کلان اقتصادی ایران، در عرصه حمل‌ونقل توسعه حمل‌ونقل ترکیبی با محوریت بندر و راه‌آهن بوده که یکی از اصلی‌‌ترین قطعه‌های آن به راه‌آهن «چابهار-زاهدان- مشهد» باز می‌گردد. در واقع بندر چابهار به عنوان یکی از ۱۴ بندر مهم و استراتژیک دنیا، با موقعیت ممتاز دریایی و خشکی می‌تواند، تأمین‌کننده کالاهای مورد نیاز کشور‌ها و مناطق محصور در خشکی و همسایه ایران، همچون افغانستان، قفقاز و آسیای مرکزی باشد و از سویی با ساخت و بهره‌برداری از راه‌آهن چابهار-زاهدان-مشهد، می‌توان شاهد رفع محرومیت‌ها و توسعه مناطق شرقی کشور باشیم.

 هر چند بندر مهم چابهار، در جنوب شرقی ایران که در طول سال‌های گذشته گام‌های خود به سمت توسعه را با سرعت بیش‌تری برداشته، ولی هم‌اکنون نیاز دارد تا با اتصال به راه‌آهن گام مهم دیگری در تبدیل شدن به هاب دریایی منطقه ‌بردارد. با توجه به آن‌که چابهار کوتاه‌‌ترین مسیر دریایی برای اتصال کشور‌های آسیای میانه به دریای آزاد به حساب می‌آید، توسعه راه‌های ارتباطی آن با خشکی اهمیت بسیار زیادی دارد و در این راستا راه‌آهن نقشی جدی ایفا می‌کند. باید گفت اتصال شبکه ریلی ایران به چابهار که از سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ کلید خورده و حالا به‌عنوان یکی از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی در دستور کار قرار دارد و می‌توان انتظار داشت بعد از دوران طولانی بلاتکلیفی سرانجام به افتتاح نهایی نزدیک شود. در واقع اتصال ریلی چابهار به زاهدان فاز نخست این طرح ریلی کلان به ‌شمار می‌رود و بناست پس از آن با رساندن خط ریلی از زاهدان به مشهد و سپس مرز‌های شمال شرقی ایران امکان انتقال کالا‌‌ها با ریل از چابهار به آسیای میانه فراهم شود.

جرییات پروژه ریلی چابهار-زاهدان و مشهد

در عملیات اجرایی راه‌آهن چابهار – زاهدان – مشهد، بناست با ساخت ۴۵ دستگاه پل روی آب و یک دستگاه پل بزرگ با حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب خاکبرداری و ۹۸ هزار مترمکعب بتن‌ریزی به بهره‌برداری نهایی برسد. آنچه در حال حاضر برای این مسیر پیش‌بینی شده سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعتی قطار‌های مسافری و ۹۰ کیلومتری قطار‌های باری خواهد بود. با افتتاح این خط و پس از نهایی شدن کریدور شمال به جنوب ایران از طریق راه‌آهن رشت و آستارا، یک کریدور موازی دیگر نیز از شرق ایران آغاز به‌کار می‌کند که جابه‌جایی کالا‌‌ها میان کشور‌هایی مانند هند، افغانستان، ترکمنستان و قزاقستان را در برنامه خود خواهد داشت.

هرچند خط ریلی مشهد-هرات، هم‌اکنون در بین پروژه‌های ریلی ایران وجود ندارد؛ اما با پیوستن مشهد به سرخس، این امکان به وجود می‌آید که بتوان از مرز سرخس، جنوب ایران را به افغانستان متصل کرد. این خط ریلی اگر به انجام برسد، کریدور شرقی کشور را تکمیل کرده و پیوند کشورهای شرق آسیا، آسیای میانه و اروپای شرقی را از طریق ایران به آب‌های آزاد فراهم می‌کند و ظرفیت ترانزیت ایران را به رخ می‌کشد. در‌ این ‌میان هزینه بالای سرمایه‌گذاری و کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ریلی سبب شد تا ایران با هند برای خط راه‌آهن چابهار-زاهدان به طول ۶۱۰ کیلومتر وارد مذاکره شود.

واگذاری  ساخت راه‌آهن چابهار- زاهدان با ترک تشریفات مناقصه

 هم‌اکنون ساخت این خط ریلی به پیمانکاری قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در حال انجام است.

عباس‌خطیبی، سرپرست معاونت ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، درباره روند ساخت راه‌آهن چابهار-زاهدان گفت: راه‌آهن چابهار-زاهدان به طول ۶۱۰ کیلومتر در اواخر سال ۹۲ به‌ صورت قرارداد خارج از تشریفات برگزاری مناقصه، به قرارگاه سازندگی خاتم‌‌الانبیا به‌عنوان پیمانکار طرح و ساخت با مبلغ حدود دو ‌هزار ‌و ۴۱ میلیارد تومان واگذار شده است. وی با اشاره به روند کار افزود: کار در مراحل تجهیز کارگاه در اواخر سال ۹۲ و اوایل سال ۹۳، شکل گرفته و از‌ آن ‌پس به ‌صورت جدی دنبال می‌شود. در‌ حال‌ حاضر در این طرح چیزی حدود ۳۵ درصد کل طرح، پیشرفت فیزیکی داریم. در شرایط حاضر بیش از ۲۰۰ کیلومتر این خط آهن زیرسازی شده است. در واقع در قسمت چابهار- ایرانشهر چیزی در حدود ۶۸ درصد در بخش زیرسازی پیشرفت فیزیکی داشتیم. وعده تکمیل راه‌آهن چابهار-زاهدان تا خرداد ۱۴۰۰ به گفته او تمام برنامه‌ریزی‌‌ها بر‌اساس ‌این است که اگر منابع مالی پروژه با مشکل مواجه نشود تا خرداد ۱۴۰۰ این راه‌آهن را به بهره‌برداری برسانیم. او درباره کندی روند این پروژه پاسخ‌داد: این مقام این طیف پروژه‌ها، پروژه‌های عادی و معمولی نیستند و در کل کشور، جزو نادر پروژه‌های ریلی هستند که در این ابعاد و احجام انجام می‌شود. اغلب پروژه‌ها عمدتاً با این طول، یک‌جا ساخته نمی‌شوند و بعد‌ها با زمان‌بندی، به قطعات کوچک‌تر تقسیم شده و در بازه زمانی طویل‌تری ساخته می‌شوند؛ اما در این راه‌آهن با عزم دولت و برنامه‌ریزی در راستای توسعه اقتصاد و اجتماعی سواحل مکران و شرق کشور در بخش ترانزیت که یکی از شاخصه‌های اصلی برای توسعه در هر منطقه است، سرعت اجرا‌شدن این طرح بیش‌تر است. در حقیقت اگرچه پیشرفت فیزیکی این طرح ۳۵ درصد است، باید دید این ۳۵ درصد، چه طولی را پوشش می‌دهد. تا به امروز شرایط اجرایی این طرح به‌ درستی انجام شده و تأمین منابع شده و حمایت خوبی از سوی سازمان برنامه و بودجه صورت گرفته است؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم دستاورد خوبی داشته‌ایم.

کریدور ریلی شرقی ایران در انتظار سرمایه‌گذاری است

وی در ادامه خاطرنشان‌ساخت: مسؤولان شرکت ایرکون هند پس از بازدید از این راه‌آهن، از حجم کار و گستردگی فعالیتی که در این منطقه در حال انجام است، بسیار تعجب کردند. اما طبیعتاً بین شرایط فعلی و بهره‌برداری کامل این طرح فاصله‌ای وجود دارد، سعی بر این است که این مدل را برنامه‌ریزی کنیم تا به‌ صورت فازی از این طرح بهره‌مند شویم. بنابراین با تمرکزی که روی محدوده زاهدان تا خاش کرده‌ایم، قصد داریم علمیات زیرسازی‌ این بازه را تا خردادماه سال آتی به اتمام و به‌صورت فازی آن را به مرحله بهره‌برداری برسانیم.

وی در ادامه خاطرنشان ساخت: برای مشارکت شرکت پیمانکار«ایرکون هند» در ساخت خط آهن چابهار- زاهدان هنوز به الگوی مشخصی نرسیده‌ایم. عباس‌خطیبی، درباره سرمایه‌گذاری هندی‌ها در ساخت خط آهن چابهار- زاهدان افزود: ما با شرکت ایرکون هند تفاهمنامه داریم که با شرکت LPG هند که در حوزه توسعه زیرساخت‌ها و اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار فعال است، متفاوت است. وی افزود: از ابتدای اجرای پروژه راه‌آهن چابهار- زاهدان هم به دنبال جذب سرمایه از منابع مختلف علاوه بر بودجه دولتی بوده‌ایم. اگرچه از زمانی که طرح شروع شد، توانست منابع دولتی خوبی جذب کند و ما کار را با سرعت مناسبی به پیش بردیم. اگر تا این حد پروژه پیشرفت داشته، به دلیل داشتن منابع مالی است وگرنه انجام این حجم کار غیرممکن بود. سرپرست معاونت ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور ادامه‌داد: با این حال می‌دانستیم که منابع بودجه‌ای برای اجرای این طرح کافی نیست و باید از سایر روش‌ها برای دستیابی به منابع استفاده کنیم. این مقام مسؤول در شرکت ساخت خاطرنشان‌کرد: کل راه‌آهن چابهار- زاهدان با ۱٫۵ میلیارد دلار ساخته می‌شود.