سایه مسکن بر دیوار بورس کالا افتاد!

بررسی حضور مسکن در بازار سرمایه سایه مسکن بر دیوار بورس کالا افتاد! گروه بانک، بیمه، بورس- ورود مسکن به بورس؛ مسأله‌ای که اگر تا همین چند سال قبل شدنی به نظر نمی‌رسید، این روز‌ها جدی‌تر دنبال می‌شود. پروژه‌های انبوه‌سازی، فروش‌های متری، فروش اوراق سلف موازی و تایم شرینگ‌‌ها از جمله مواردی در بخش مسکن […]

بررسی حضور مسکن در بازار سرمایه

سایه مسکن بر دیوار بورس کالا افتاد!

گروه بانک، بیمه، بورس- ورود مسکن به بورس؛ مسأله‌ای که اگر تا همین چند سال قبل شدنی به نظر نمی‌رسید، این روز‌ها جدی‌تر دنبال می‌شود. پروژه‌های انبوه‌سازی، فروش‌های متری، فروش اوراق سلف موازی و تایم شرینگ‌‌ها از جمله مواردی در بخش مسکن هستند که قابلیت حضور در بورس را دارند. البته از زمانی که این بحث مطرح شد اتحادیه مشاوران املاک به انتقاد از این طرح پرداخت.

مسکن و حضور در بورس

سال گذشته بود که حامدسلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران از امکان حضور جدی مسکن در بورس و تعادل در قیمت‌ها خبر داده بود. وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به مخالفت‌هایی که در اتحادیه مشاوران املاک وجود داشت آیا طرح راه‌اندازی بورس مسکن متوقف شده است؛ گفت، این‌که  عده‌ای بدانند با چه چیزی مخالفت می‌کنند هم نکته قابل‌توجهی است. مسکن برای ورود به بازار سرمایه باید به واحدهای ایکوآل و استاندارد تبدیل شود و ورود مسکن به بورس در پروژه‌های انبوه‌سازی، فروش‌های متری، فروش اوراق سلف موازی و تایم شرینگ‌‌ها امکان‌پذیر است. وی با بیان این‌که  امکان عرضه و فروش املاک دولتی هم در بازار سرمایه وجود دارد، ادامه‌داد: هر چند این امکان در بورس وجود دارد اما دولت سامانه‌ای تحت عنوان «تدارک» را در اختیار دارد که عمده اموال دولتی از طریق همین سامانه به فروش می‌رسد که می‌توان بین سامانه تدارک و بورس هم ارتباطی برقرار کرد؛ چراکه بورس، سیستم حراج دارد و می‌تواند تجربیات تسویه پایاپای را در این حوزه به‌ کار گیرد.

جذابیت صندوق‌های املاک و مستغلات برای سرمایه‌گذاران

حسام‌عقبایی، نایب رییس اول اتحادیه املاک نیز در این باره می‌گوید: بحث ورود مسکن به بورس کالا چند سال قبل برای اولین بار مطرح شد و مذاکراتی هم با مدیریت بورس کالا در این رابطه انجام شد. معتقدم مسکن کالایی قابل عرضه در بورس نیست و در هیچ جای دنیا، عرضه مسکن در بورس تجربه نشده است. دلیل مخالفت اتحادیه با ورود مسکن به بورس این است که کالاهایی که در بورس عرضه می‌شوند، اعم از محصولات نفتی و فلزی و کشاورزی و… کالاهایی همگن هستند، در حالی که مسکن کالایی همگن نیست و هر واحد مسکونی شرایط خاص خود را دارد و نمی‌توان قیمتی به عنوان قیمت پایه برای مسکن تعریف کرد؛ چرا که ممکن است حتی دو واحد مسکونی در یک ساختمان با توجه به مواردی همچون دارا بودن پارکینگ و انباری و بالکن و نورگیر و… میلیون‌ها تومان اختلاف قیمت داشته باشند. لذا به نظر می‌رسد عرضه مسکن در بورس امکان‌پذیر نخواهد بود. با وجود عدم جذابیت عرضه مسکن در بورس، می‌توان از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن بهره برد. تشکیل صندوق‌هایی برای ساخت مسکن و معاملات خرید و فروش و نیز اجاره در بازار سرمایه می‌تواند راهکار مناسبی باشد؛ ولی بهتر است که پیش‌نویس طرح این گونه صندوق‌ها تهیه شود و کارشناسان حوزه مسکن، اتحادیه مشاوران املاک، کمیسیون اقتصادی مجلس و شورای پول و اعتبار و همچنین مدیران سازمان بورس مذاکراتی داشته باشند تا بتوان طرحی جامع و کارآمد ارایه کرد.

نرخ بازده صندوق‌ها

عقبایی در رابطه با نرخ بازده این قبیل صندوق‌ها اظهارداشت: سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن نیازمند تعامل سازمان بورس با بخش‌های متعددی است و اگر این تعامل شکل گیرد و برنامه‌ریزی صحیحی به عمل آید، راه‌اندازی صندوق‌های املاک و مستغلات نه تنها بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران را محقق خواهد کرد، بلکه حتی می‌تواند از سایر حوزه‌های بازار سرمایه جذاب‌تر باشد.

مسکن در آستانه بورسی شدن

همچنین رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از آمادگی بورس کالا برای انجام معاملات مسکن بدون محدودیت خبر داد و گفت: فرایندهای اداری سبب شده استقبال از اوراق تسه زمانبر باشد. شاپور محمدی درباره نقش بازار سرمایه در بازار مسکن اظهارداشت: سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از اقداماتی که در این زمینه انجام داده، انتشار اوراق رهنی مسکن است؛ استقبال از این اوراق خوب بود اما فرایندهای اداری موجود بر سر راه این اوراق از سوی بانک عامل بخش مسکن، سبب شده است تا استقبال بیش‌تر از این اوراق، زمانبر باشد. وی ادامه‌داد: تاکنون دو سِری اوراق رهنی مسکن منتشر شده و با استقبال خوب خریداران این نوع ابزار مواجه شده است.

دومین ابزار بورسی بخش مسکن

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به صندوق‌های زمین و ساختمان به عنوان دومین ابزار بورسی بخش مسکن اشاره و تصریح‌کرد: یکی دیگر از وجوه تعامل بازار سرمایه و بازار مسکن، حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری ساختمان در بازار سرمایه است و سهام این شرکت‌ها در حال خرید و فروش از سوی سرمایه‌گذاران است؛ بنابراین سازمان بورس و اوراق بهادار از طریق ۳ بخش اوراق رهنی مسکن، صندوق‌های زمین و ساختمان و خرید و فروش سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری ساختمانی در بخش مسکن ورود کرده است. این ابزار‌ها بسیار مناسب و معقول است اما این‌که  بازار مسکن تا چه حد از این ابزار بهره ببرد، مسأله‌ای است که فعالان بخش مسکن برای آن باید برنامه‌ریزی کنند. محمدی تأکیدکرد: سازمان بورس آمادگی دارد تا آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که برای حضور بیش‌تر بازار سرمایه در بخش مسکن می‌بایست تغییر کند را اصلاح کند.

خرید و فروش فیزیکی مسکن در بورس کالا

وی درباره خرید و فروش فیزیکی مسکن در بورس کالا افزود: محدودیتی از این نظر نداریم، کسانی که علاقه‌مند به واگذاری واحدهای ساختمانی در بورس هستند، باید شکل کالا، متراژ و همگنی زمین آن واحد را تعیین کنند تا بتوانیم آن را در بورس کالا به فروش برسانیم.