دانش‌بنیان‌ها حلقه گمشده توسعه معادن

دانش‌بنیان‌ها حلقه گمشده توسعه معادن گروه زمین و معدن معدن و صنایع‌معدنی یکی از مهم‌ترین ارکان‌های توسعه اقتصادی کشور به حساب می‌آید. فعالیت در حوزه معادن و صنایع‌معدنی، در حالتی اثرگذار و موتور محرکه توسعه پایدار کشور خواهد بود که محصولات با ارزش‌افزوده بالا و صادرات‌محور تولید شوند و زنجیره ارزش محصولات معدنی بر پایه […]

دانش‌بنیان‌ها حلقه گمشده توسعه معادن

گروه زمین و معدن

معدن و صنایع‌معدنی یکی از مهم‌ترین ارکان‌های توسعه اقتصادی کشور به حساب می‌آید. فعالیت در حوزه معادن و صنایع‌معدنی، در حالتی اثرگذار و موتور محرکه توسعه پایدار کشور خواهد بود که محصولات با ارزش‌افزوده بالا و صادرات‌محور تولید شوند و زنجیره ارزش محصولات معدنی بر پایه فناوری‌های روز دنیا تکمیل شود که برای دستیابی به این امر حضور فعال دانش‌بنیان‌ها در صنایع‌معدنی بیشاز‌پیش مطرح می‌شود.

این در حالی است که توسعه فناوری اطلاعات از مهم‌ترین پیش‌نیازهای اصلی توسعه دانش‌بنیان‌ها در هر کشوری به شمار می‌آید و توجه به این موضوع در بخش‌های مختلف صنعتی و معدنی ضروری است.‌ گذار ایران از اقتصاد مبتنی بر کارایی به اقتصاد مبتنی بر نوآوری، نیازمند افزایش میزان تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان برپایه صنایع پیشرفته و فناوری‌های نوین از قبیل فناوری‌های نانو، زیست فناوری و فناوری می‌باشد.

 از پیامدهای عقب‌ماندگی فناورانه بنگاه‌های معدنی می‌توان به نرخ تمام‌شده بالا و بهره‌وری پایین اشاره کرد. پس برای رسیدن به ارزش‌افزوده بالا در صنعت معدنکاری، توجه به توسعه فناوری‌ها باید در نظر قرار گیرد.

ارتقای سهم توسعه فناوری و افزایش رقابت‌پذیری در معدن و صنایع‌معدنی مستلزم حضور و تعامل تمامی ارکان نوآوری در آن است. برای آن‌که بتوان زنجیره‌ای از فعالیت‌های ارزش‌آفرین را حول خلق و انباشت، بازارسازی و به‌کارگیری دانش شکل داد حضور فعالانه دانشگاه، دولت و صنعت ضروری است.

به‌کارگیری تکنولوژی روز با دانش‌بنیان‌ها

بدیهی است، به‌کار‌گیری مبانی صحیح علمی در بستر عملیاتی می‌تواند نقش مؤثری در افزایش بهره‌وری داشته باشد. ولی متأسفانه تولیدات علمی در فضای دانشگاهی بیش‌تر جنبه تئوری داشته و راه درازی تا عملیاتی شدن در پیش دارند. به‌کارگیری مبانی تئوری در عمل بدون هماهنگی و همکاری مؤثر دانشگاه و صنعت بسیار مشکل و شاید دست نیافتنی باشد. کارآیی تکنولوژی روز دنیا نیز در بستر دانش و مهارت شکل می‌گیرد. به نظر می‌رسد، حلقه مفقوده این چرخه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان باشد که به عنوان الگویی موفق در سایر کشور‌ها نیز نقش‌آفرین بوده است. خوشبختانه فضای دانشگاهی کشور در حال حرکت به سمت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان است و صنایع نیز باید از این فرصت استفاده کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان در صورت مدیریت صحیح می‌توانند بستر لازم برای عملیاتی شدن دانش تئوری را ایجاد کرده و زمینه به کارگیری تکنولوژی روز را فراهم آورند.

استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی پیشرفته خودکارسازی عملیات استخراج و فرآوری مواد معدنی، علاوه بر تغییر ترکیب تخصصی منابع انسانی شاغل در معادن، منجر به افزایش سرعت، دقت و پیوستگی عملیات، ایمنی و بهره‌وری بیش‌تر، کارایی بهتر سوخت و کاهش مصارف آب و انرژی، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی نشده، استفاده بهتر از وسایل نقلیه و بهبود شرایط کار است.

توسعه و حمایت از دانش‌بنیان با استفاده از فرصت‌های آموزشی

باید به نکته نیز اشاره داشت که جهت توسعه و حمایت از شکل‌گیری و فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های خدمات تخصصی فنی و مهندسی در بخش معدن و صنایع‌معدنی می‌توان با استفاده از فرصت‌های آموزشی خارجی و بین‌المللی از طریق دعوت از مدرسان متخصص خارجی و اعزام کارشناسان داخلی به دوره‌های آموزشی خارج از کشور در کنار گسترش ارتباطات تعاملات فناورانه با مراکز توسعه فناوری‌های مربوط شامل دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و توسعه فناوری روزآمد معدنی و صنایع‌معدنی و دعوت از نخبگان و متخصصان ایرانی شاغل در مراکز علمی، پژوهشی و شرکت‌های معتبر معدنی خارج از کشور برای کمک به برنامه نوسازی فناورانه معدنکاری همراهی کرد.

با توجه به این موضوع از مهم‌ترین بندهای نقشه راه معدن و صنایع‌معدنی که ابلاغ شده «جذب سرمایه‌گذاری، گسترش تأمین مالی و افزایش ظرفیت»، «توسعه اکتشاف»، «توسعه بازار»، «ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی و اطلاعات بخش معدن و صنایع‌معدنی»، «افزایش بهره‌وری، بازسازی و نوسازی»، «رشد تولید و ارتقای کیفیت محصولات معدن و صنایع‌معدنی»، «اصلاح ساختار بخش معدن و صنایع‌معدنی»، «بهبود فضای کسب‌وکار» و «توسعه پژوهش‌های کاربردی، صنایع دانش‌بنیان و ارتقای فناوری» می‌باشد.

تأکید ملارحمان بر توسعه همکاری با مراکز دانش‌بنیان

در این باره جمشیدملارحمان، سرپرست هیأت‌عامل ایمیدرو گفت: توسعه در هر صنعتی با کسب دانش فنی آن رخ می‌دهد. این قابلیت در کشور و به ویژه صنایع فولادی وجود دارد تا با توسعه همکاری‌های صنعت و دانشگاه در مسیر رفع وابستگی و عدم نیاز به شرکت‌های خارجی گام‌برداریم.

 ملارحمان افزود: برای دستیابی به این مهم باید رابطه با دانشگاه‌ها را تقویت و در چالش‌های صنعتی از ظرفیت‌های مراکز دانش‌بنیان استفاده کنیم.

وی ضمن تأکید بر افزایش میزان بهره‌وری در مجموعه‌های معدنی عنوان کرد: با جذب سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه شرکت‌های فولادی و انتخاب درست تکنولوژی، می‌توانیم بهره‌وری را افزایش داده و قیمت تمام شده محصولات را کاهش دهیم.

بومی‌سازی تکنولوژی

سرپرست هیأت عامل ایمیدرو گفت: بومی‌سازی تکنولوژی در صنعت فولاد یکی از راهکارهای مؤثر در شرایط تحریم است که برخی مجموعه‌های بزرگ همچون ذوب‌آهن توانسته در این زمینه به موفقیت‌هایی دست یابد.

همچنین مهدی کرباسیان، رییس سابق ایمیدرو در این باره گفته بود: حمایت از مجموعه‌های دانش‌بنیان در حوزه معدن و صنایع‌معدنی و به تبع آن سرمایه‌گذاری در بخش آموزش‌وپژوهش از جمله سیاست‌های مهم ایمیدرو به شمار می‌رود.

رییس هیأت عامل ایمیدرو افزود: بسط و تعمیق ارتباطات و افزایش اثربخشی تعاملات دولت، صنعت و دانشگاه یک اصل محسوب می‌شود و آمادگی داریم در جهت کمک به سازمان‌دهی کارآفرینان فناور در قالب شرکت‌های نوپا اقدامات لازم را انجام دهیم.