اهمیت ضمانت‌نامه‌ها در تجارت بین‌المللی

اهمیت ضمانت‌نامه‌ها در تجارت بین‌المللی مجتبی قدیری ‌در تجارت بین‌المللی خریدار محق است برای حصول اطمینان از قدرت و قابلیت‌های فروشنده از او درخواست ضمانت‌نامه کند. در واقع ضمانت‌نامه مهم‌ترین ابزار مالی است که برای تأمین و تضمین قراردادهای بین‌المللی به‌ کار می‌رود. ضمانت‌نامه‌ها در قراردادهای بین‌المللی برای تضمین حسن اجرای کار یا تضمین پرداخت، […]

اهمیت ضمانت‌نامه‌ها در تجارت بین‌المللی

مجتبی قدیری

‌در تجارت بین‌المللی خریدار محق است برای حصول اطمینان از قدرت و قابلیت‌های فروشنده از او درخواست ضمانت‌نامه کند. در واقع ضمانت‌نامه مهم‌ترین ابزار مالی است که برای تأمین و تضمین قراردادهای بین‌المللی به‌ کار می‌رود. ضمانت‌نامه‌ها در قراردادهای بین‌المللی برای تضمین حسن اجرای کار یا تضمین پرداخت، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ضمانت‌نامه دارای تقسیم‌بندی است از جمله:

– ضمانت‌نامه غیر‌مشروط و عندالمطالبه unconditional and on the first demand

– ضمانت‌نامه مشروط Conditional باید اسنادی به منظور اثبات تخطی مضمون عنه ارایه شود.

– ضمانت‌نامه غیرمستقیم Indirect/Counter Guarantee ذی‌نفع ضمانت‌نامه، خواستار صدور ضمانت‌نامه از طریق بانکی خاص یا بانکی در کشور خود می‌شود. بانک ضامن، ضمانت‌نامه ‌متقابلی به نفع بانک مورد نظر صادر و به آن بانک دستور صدور ضمانت‌نامه ‌اصلی را می‌دهد.

دیدگاه‌های مربوط به ضمانت‌نامه

در مورد ماهیت ضمانت‌نامه‌ها در قراردادهای بین‌المللی دو دیدگاه وجود دارد:

– دیدگاهی که تعهد بانک به موجب ضمانت‌نامه را ماهیتآً تعهدی یک طرفه می‌داند و الحاق قبولی ذی‌نفع را لازم نمی‌داند.

-گروهی که ماهیت آن را عقد دانسته و لحوق قبول را شرط فعل می‌دانند که ضمن عقد آمده

انواع ضمانت‌نامه‌های قراردادهای بین‌المللی

– ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه یا مزایده(Tender BID Band)برای تضمین معقول بدون پیشنهاد و اعتبار قول او در صورت انعقاد قرارداد آزاد می‌شود.

– حسن انجام تعهد کار (Bank Guarantee PBG- performance band) برای اطمینان از انجام تعهدات فروشنده در طول دوره قرارداد، همزمان با آزاد شدن ضمانت‌نامه مناقصه دریافت می‌گردد. باید unconditional و Extendable باشد.

– استرداد کسور وجه‌الضمان (Retention money Guarantee) در قراردادهای ساخت یا پروژه‌ای مبالغی به عنوان پرداخت‌های میانی انجام می‌شود. کارفرما درصدی از این مبالغ را نزد خود نگه می‌دارد تا پس از پایان پروژه و پس از اطمینان از حسن اجرای کار مبالغ مزبور را به نقع پیمانکار آزاد کند. در مقابل قصور پیمانکار از تعهد خود در مورد اتمام پروژه.

-ضمانت‌نامه‌ استرداد پیش‌پرداخت به عنوان پیش‌پرداخت(Advance Payment G(APG)) رقمی که خریدار می‌تواند به فروشنده پرداخت کند و در مقابل ضمانت‌نامه ‌پیش‌پرداخت از وی دریافت کند. آزاد شدن این ضمانت‌نامه به دو صورت تدریجی یا یکپارچه است که بستگی به نوع خرید و تحویل دارد. تاریخ ابطال: حداقل ۱۰ روز پس از سررسید LC طرف که قابل تمدید باشد.

– ضمانت‌نامه ‌گمرکی: به‌طور مثال زمانی که متقاضی صدور درخواست حضور در نمایشگاه بین‌المللی در کشوری دیگر را دارد و یا در زمانی که برای پروژه نیاز به ورود تجهیزات خاص به‌طور موقت باشد. برای این‌که متقاضی ضمانت‌نامه، حقوق گمرکی را پرداخت نکند، مبادرت به تقاضای این ضمانت‌نامه به نفع گمرک کشور میزبان می‌نماید. گمرک در صورتی که کالای مزبور در زمان مقرر از کشور خارج نشود، یا این‌که حقوق و عوارض گمرکی پرداخت نشود، می‌تواند ضمانت‌نامه ‌مورد بحث را مورد مطالبه قرار دهد. به منظور تضمین تعویق یا تقسیط سود و عوارض گمرکی، ترخیص موقت کالا، ترانزیت کالا صادر می‌شود.

۶- ضمانت‌نامه تعهد پرداخت(Payment AGuarantee) جهت جایگزینی با اعتبار اسنادی

تفاوت: تسویه حساب و پرداخت تحت اعتبارات اسنادی عادی زمانی انجام می‌شود که دیگر وام‌های درگیر در اعتبار اسنادی وظایف تعریف شده ‌خود را به تحقق رسانده باشند. در حالی که ذی‌نفع یک ضمانت‌نامه تعهد پرداخت، در وهله اول باید وجه را از خریدار یا متعهد اصلی دریافت کند و در صورتی‌که خریدار در پرداخت خود قصور ورزد، ذی‌نفع با مراجعه به بانک می‌تواند وجه ضمانت‌نامه را مطالبه کند.

– ضمانت‌نامه ارزی: توسط بانک یک کشور به نفع دستگاه‌های اجرایی با بانک‌های کشورهای دیگر صادر می‌شود.

اسنادی که در قراردادهای بین‌المللی به جای ضمانت‌نامه به‌کار می‌روند

– سند وثیقه: در ایالات متحده برای حصول اطمینان‌خاطر از حسن اجرای تعهدات پیمانکار و اعتماد یافتن به اتمام درست آنگاه از پیمانکاران سند وثیقه گرفته می‌شود. صادرکنندگان سند وثیقه، مؤسسات بیمه و مؤسسات اعتباری خاصی غیر از بانک‌ها هستند.

– اعتبار اسنادی احتیاطی یا تضمینی: نوعی اعتبار اسنادی که به موجب آن صادرکننده در مقابل ذی‌نفع متعهد می‌شود مبلغی را که درخواست‌کننده گشایش اعتبار از دیگری به صورت پیش‌پرداخت دریافت داشته بپردازد و یا در ازای هرگونه قصور او، از اجرای تعهدش را از بابت هر نوع دین که درخواست‌کننده ‌گشایش اعتبار برعهده گرفته، در مقابل ذی‌نفع جوابگو باشد.

الف- قرارداد اصلی بین پیمانکار (درخواست کننده ‌گشایش اعتبار‌) با کارفرما (ذی‌نفع)

ب- قرارداد درخواست‌کننده ‌گشایش اعتبار با بانک

ج- تعهد بانک صادرکننده ‌اعتبار در مقابل ذی‌نفع (کارفرما)

در اینجا سندی که نشانگر قصور درخواست‌کننده ‌گشایش اعتبار از انجام تعهد یا پرداخت‌هایش است باید ارایه شود.

– اعتبار اسنادی متقابل: ذی‌نفع یک اعتبار اسنادی، خود صادر‌کننده ‌یک ضمانت‌نامه یا یک اعتبار اسنادی دیگر می‌شود.