شاخص کل بورس از این‌رو به آن‌رو شد!

در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۸ شاخص کل بورس از این‌رو به آن‌رو شد! گروه بانک، بیمه، بورس- بازارسرمایه؛ بازاری جذاب برای کسانی است که سررشته‌ای از آن دارند و تاکنون مزه سود را چشیده‌اند. اما همین بازار خوشمزه برخی اوقات کام همه را تلخ کرده است. در واقع شیرینی بازارسرمایه به عناصر بسیاری […]

در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۸

شاخص کل بورس از اینرو به آن‌رو شد!

گروه بانک، بیمه، بورس- بازارسرمایه؛ بازاری جذاب برای کسانی است که سررشته‌ای از آن دارند و تاکنون مزه سود را چشیده‌اند. اما همین بازار خوشمزه برخی اوقات کام همه را تلخ کرده است. در واقع شیرینی بازارسرمایه به عناصر بسیاری از جمله سیاست‌های دولت، عملکرد شرکت‌ها، خط‌مشی شرکت‌ها و… وابسته است. در سالی که گذشت شاخص کل بورس به شدت تحت تأثیر مسایل سیاسی ایران با غرب بود و وقتی که همگان نسبت به تحریم‌ها واکسینه شدند، این بار شاخص در مهرماه سال گذشته توانست رکوردشکنی کند. در این فرصت نگاهی داریم به عملکرد بورس تهران در سال ۹۷ و ۹۸ و همچنین علل تغییرات شاخص کل بورس.

مقایسه بورس تهران در ماه نخست

اوایل سال ۹۷و اوایل سال ۹۸ بورس تهران شرایط متفاوتی داشت؛ به‌گونه‌ای که نماگر اصلی بازار سرمایه در یکماه‌ونیم ابتدایی امسال ۳۲هزار واحد رشد کرده اما در مدت مشابه پارسال ۲۰۰۰ واحد با افت مواجه شده بود. معاملات بازار سهام در حالی رونق گرفته که این رونق ناشی از رشد اقتصاد نیست، بلکه ناشی از افزایش تورم و رشد قیمت ارزهای خارجی است. این موضوع سبب شده در هفته‌های گذشته شاهد رکوردزنی لحظه‌به‌لحظه شاخص‌های بازار سهام باشیم. این روند از خرداد پارسال شروع شد و تا نیمه‌های آن سال نیز ادامه داشت. بعد از آن بازار با اصلاح قیمت‌ها مواجه شد و از ابتدای سال‌جاری نیز دوباره فعالان بازار سهام شاهد افزایش قیمت‌ها هستند.

بازدهی بیش از ۱۸درصدی بورس در سال‌جاری

در ابتدای سال ۱۳۹۸ شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در تراز ۱۷۸هزار و ۶۵۹ واحدی قرار گرفت و بیش از ۳۲ هزار واحد رشد کرد و از ۲۱۰ هزار واحد گذشت که در نتیجه بازدهی بیش از ۱۸درصدی را به سرمایه‌گذاران داد. شاخص بازار اول در ابتدای سال در نیمه کانال ۱۳۳ هزار واحدی قرار داشت و میزان تغییر آن از ابتدای سال بیش از ۲۵ هزار واحد بود. در نتیجه این شاخص نیز بیش از ۱۹درصد رشد کرده است. همچنین شاخص بازار دوم بیش از ۵۷ هزار واحد معادل ۱۶ درصد رشد کرده است.

افت ۲۰۰۰ واحدی شاخص

این آمار در حالی است که در ابتدای سال ۱۳۹۷ شاخص کل بازده نقدی و قیمتی در تراز ۹۵ هزار و ۸۱۹ واحدی قرار داشت اما بعد از۱٫۵ ماه از سپری شدن سال ۱۳۹۷ این شاخص بیش از ۲۰۰۰ واحد افت کرد؛ البته این افت پایدار نماند و با شروع ماه سوم سال، تاریخ‌سازی‌‌ها و رکوردشکنی‌‌ها آغاز شد. با توجه به این آمار‌ها روند حرکتی نماگر اصلی بازار در سال‌جاری نسبت به سال قبل کاملاً متفاوت بوده است؛ به‌طوری که این شاخص در ۱٫۵ ماه ابتدایی امسال بیش از ۳۲ هزار واحد رشد کرده اما در مدت مشابه سال گذشته این شاخص با افت ۲۰۰۰ واحدی مواجه بوده است. در این میان فضای کلی معاملات از نظر حرکت سرمایه‌گذاران به سمت عرضه یا تقاضا در بازار را می‌توان در ۱۴ماه جاری به هم نزدیک دانست، چراکه در این ماه‌ها شرایط بازار نسبتاً هیجانی و کم‌ارتباط با میزان تولیدوفروش شرکت‌ها بود و تصمیمات سرمایه‌گذاران از بازارهای غیرمولدی همچون بازار ارزهای خارجی تأثیر می‌پذیرفت. اگر بخواهیم به ارزش معاملات نیز از ابتدای امسال تاکنون نگاهی داشته باشیم باید گفت که حجم معاملات به شدت افزایش داشته است.

در انتظار رشد فزایندهتر بورس

این روز‌ها بسیاری بیان می‌کنند به دلیل پیشی گرفتن بازدهی بازارهای رقیب به خصوص ارز و طلا، بورس پتانسیل یک جهش بلند را داراست. در این زمینه دو تئوری مطرح است. تئوری اول در تأیید این موضوع می‌گوید اگر بخواهیم دارایی شرکت‌ها را با نرخ امروز تخمین بزنیم، طبیعتاً قیمت جایگزینی به مراتب بالاتر از ارزش فعلی شرکت‌هاست و این می‌تواند عاملی برای افزایش قیمت جاری باشد. تئوری دوم می‌گوید، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذارانی که به بورس آمده و سرمایه‌گذاری می‌کنند، توجه ویژه‌ای به درآمد شرکت‌ها یا EPS آنها دارند. ممکن است ارزش جایگزینی دارایی شرکت‌ها افزایشیافته باشد، اما باید توجه داشت که با رشد ارزش جایگزینی، بازدهی دارایی‌ها نیز تغییر می‌یابد یا خیر.

رشد ۳۰ درصدی بورس

به جرأت می‌توان گفت که از ابتدای سال‌جاری تورم، رشد محسوسی داشته به گونه‌ای که تورم نقطه‌به‌نقطه به بیش از ۳۰ درصد رسیده است. این موضوع برای شرکت‌هایی که خدمات ارائه داده و کالاهای مصرفی تولید می‌کند می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد، اما رویه این روزهای بورس به گونه‌ای است که انتظار رشد قیمتی شرکت‌ها با رشد تورم هماهنگی چندانی ندارد.

چگونگی کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌

حال یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که سرمایه‌گذاران سهام دارند این است که چگونه می‌توان ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داد. قاسم محسنی، عضو سابق شورایعالی بورس در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به مزایای رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر ریسک، اظهار کرد: با رتبه‌بندی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری که در بورس وجود دارد و همچنین رتبه‌بندی شرکت‌های مختلف، مردم از مقدار ریسک و بازده‌ها آگاهی می‌یابند و می‌توانند با اطمینان بیشتری در بازارهای مولد سرمایه‌گذاری کنند. در این ماه‌ها تغییرات نرخ ارز و رشد تورم سبب رشد قیمت‌ها در بازار سهام شده است. در این بین بعضی از سهم‌‌ها پتانسیل بیشتری دارند و بعضی پتانسیل کمتری دارند در نتیجه رشد قیمت‌ها به این معنی نیست که رونق اقتصادی وجود دارد.

افراد غیرحرفه‌ای نزد مشاوران سرمایه‌گذاری بروند

وی با اشاره به افراد غیرحرفه‌ای که تمایل دارند در یک بازار مولد سرمایه‌گذاری کنند، گفت: افراد غیرحرفه‌ای باید به مشاوران سرمایه‌گذاری مراجعه کنند. همچنین به‌طور غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به بازار سرمایه وارد شوند. این افراد باید توجه داشته باشند به‌طور کلی با توجه به نوسانات در متغیرهای اقتصادی، ریسک سرمایه‌گذاری در سهام هم افزایش یافته است.

کاهش حد اعتباری کارگزاری‌ها

محسنی با اشاره به کاهش حد اعتباری کارگزاری‌ها در سال گذشته گفت: ما به سازمان پیشنهاد دادیم حد اعتباری کارگزاری‌ها را براساس رتبه اعتباری آنها معین کند تا اگر شرکتی رتبه اعتباری بهتري داشته باشد حد اعتباری بیشتری نیز خواهد داشت. کار شرکت‌های رتبه‌بندی، ارزیابی ریسک اعتباری شرکت‌هاست. اگر شرکتی اوراق بهاداری مثل اوراق اجاره یا اوراق مشارکت منتشر کرده و مردم می‌خواهند در اینها سرمایه‌گذاری کنند باید بدانند که این اوراق چه مقدار ریسک دارد تا برای سرمایه‌گذاری در آنها معیار و میزانی داشته باشند. با رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها مشخص می‌شود که یک شرکت تا چه حد می‌تواند به تعهدات خود عمل کند.

لزوم رتبه‌بندی شرکت‌ها

وی با اشاره به لزوم رتبه‌بندی شرکت‌ها گفت: اگر بانک‌ها رتبه‌بندی شوند می‌توانیم متوجه شویم که بانک در چه حد می‌تواند به تعهدات خود عمل کند در گذشته شاهد این بودیم که برخی از مؤسسات مالی و اعتباری سودهای بالایی را تعهد دادند ولی نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند. یک رتبه‌بندی درست سبب می‌شود که مردم ریسک مؤسسات را در نظر بگیرند و با توجه به آن ریسک، منابع خود را سپرده‌گذاری کنند.