آیا کشور دچار ورشکستگی آبی شده است؟

آیا کشور دچار ورشکستگی آبی شده است؟ مروری بر وضعیت برداشت‌ آب‌های زیرزمینی، مصرف بی‌رویه آب‌های تجدیدپذیر، کم‌بارشی سال‌های اخیر، گسترش خشکسالی ایران، خشکی تالاب‌‌ها و دریاچه‌ها، بحران کمبود آب شرب در تعدادی از شهرهای کشور نمایانگر وضعیت بحرانی آب کشور است. به گزارش سیناپرس، براساس آمار، میزان آب‌های سطحی ایران طی ۵ سال گذشته […]

آیا کشور دچار ورشکستگی آبی شده است؟

مروری بر وضعیت برداشت‌ آب‌های زیرزمینی، مصرف بی‌رویه آب‌های تجدیدپذیر، کم‌بارشی سال‌های اخیر، گسترش خشکسالی ایران، خشکی تالاب‌‌ها و دریاچه‌ها، بحران کمبود آب شرب در تعدادی از شهرهای کشور نمایانگر وضعیت بحرانی آب کشور است.

به گزارش سیناپرس، براساس آمار، میزان آب‌های سطحی ایران طی ۵ سال گذشته به زیر ۱۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده که این وضعیت ناشی از کمبود بارش‌هاست.

گزارش‌ها حاکی از آن است که بر اساس پروتکل‌های سازمان ملل متحد حق داریم که فقط از ۴۰ درصد آب‌های تجدیدپذیر استفاده کنیم اما در حال ایران بالا‌ترین مصرف‌کننده آب‌های تجدیدپذیر در جهان است.

جالب این است که طی ۳ سال گذشته با وجود آگاهی به مشکل کمبود آب، مسیر گذشته طی شده است و از ۸۶ درصد مصرف آب‌های تجدیدپذیر به ۱۱۰ درصد رسیده‌ایم.

این اعداد و ارقام با بررسی وضعیت خشکسالی کشور آن هم خشکسالی بلندمدت به‌طور کامل قابل اثبات است. براساس آخرین گفته‌های صادق ضیائیان، رییس مرکز ملی خشکسالی کشور ۹۷ درصد مساحت ایران را خشکسالی درازمدت و انباشته در برگرفته است و همین موضوع، وضعیت وخیم ذخیره آبی کشور را در مناطق مختلف نشان می‌دهد.

تغییر اقلیم در ایران رخ داده است

از سوی دیگر، کمبود بارش پی‌درپی و افزایش ۱٫۵ درجه‌ای دمای ایران پیامدهای روشن تغییر اقلیم است که بحران آب ایران را تشدید کرده است البته بخشی از بحران آب، ریشه در توسعه ناپایدار دارد که بیش از حد توان اقلیم منطقه بارگذاری شده است. از این رو طبق گفته کارشناسان، به جای مقابله یا مبارزه با اقلیم ایران، باید با آن سازگار شویم.

اگر نسبت میان «میزان مصرف آب» و «میزان آب موجود» را اندازه‌گیری کنیم و عدد به دست‌آمده از این شاخص بالای ۰.۴ باشد وارد تنش آبی می‌شویم و در صورتی که بالای ۰.۹ باشد به مرحله بحران آب می‌رسیم. نکته تأسف‌بار این‌که در بسیاری از مناطق کشور ما این عدد به نزدیک «یک» می‌رسد و حتی در شهرهایی مثل مشهد و اصفهان نسبت مصرف آب به میزان آب موجود از عدد یک هم بیش‌تر است. به‌طورکلی در فلات مرکزی ایران از جمله استان‌های اصفهان، کرمان، یزد، سمنان و خراسان عمده برداشت‌‌ها از آب‌های زیرزمینی است.

در حال حاضر بسیاری از کارشناسان در رابطه با وضعیت کنونی ایران از عبارت ورشکستگی آبی استفاده کرده و معتقدند مدیریت نکردن بحران آب، کشور را دچار ورشکستگی آبی کرده است. ورشکستگی آبی شرایطی است که بحران را دیده، لمس کرده و آثار ناشی از آن را متحمل شده‌ایم اما هیچ وقت کاری برای حل آن انجام نداده‌ایم. ورشکستگی، موقعیتی پیچیده است که در نتیجه بی‌توجهی به بحران ایجاد می‌شود یعنی چرخه اقدامات اشتباه به قدری تکرار شده است که دیگر امکان هیچ بهبودی وجود ندارد.

از سوی دیگر کارشناسان، راه‌حل‌هایی از قبیل باورسازی ابر‌ها و انتقال آب را به عنوان راهکار دائمی حل بحران آب رد می‌کنند و تأکید دارند که اول از همه سازگاری با اقلیم خشک و نیمه‌خشک ایران مورد توجه قرار گیرد و باید هر تصمیمی برای توسعه با محوریت همین موضوع باشد. در همین راستا از بارگذاری جدید در مناطق کم‌آب خودداری شود و حتی طرح‌های توسعه‌ای اجرا شده مورد بازبینی قرار گیرد. افزون بر این برخی اقتصاد آب را راهکار اساسی برای حل بحران آب مطرح می‌کنند.