کاهش ۲۰ درصدی مصرف گاز در گروی سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری در طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده

گروه انرژی -بخش خانگی در ایران نقش مهمی در مصرف کلی انرژی کشور ایفا می‌کند. به‌طوری که طبق آمار در چهار ماه سرد سال ۱۴۰۰، بین ۷۰-۶۰ درصد از تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری مصرف شده است. قریب بر ۲۵ تا ۳۵ میلیون بخاری گازی در ایران استفاده می‌شود. به همین دلیل […]

گروه انرژی -بخش خانگی در ایران نقش مهمی در مصرف کلی انرژی کشور ایفا می‌کند. به‌طوری که طبق آمار در چهار ماه سرد سال ۱۴۰۰، بین ۷۰-۶۰ درصد از تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری مصرف شده است. قریب بر ۲۵ تا ۳۵ میلیون بخاری گازی در ایران استفاده می‌شود. به همین دلیل کاهش مصرف گاز در بخش خانگی از اهمیت بالایی برخوردار است، به ویژه در فصول اوج مصرف که کشور با ناترازی گاز مواجه است. تشدید مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری موجب شده که صنایع عمده مانند سیمان و فولاد، پتروشیمی‌‌ها و نیروگاه‌ها در فصول سرد سال با کمبود سوخت مواجه و طبق محاسبات این موضوع عدم‌النفع بیش از ۲۰ میلیارد دلاری برای کشور در پی داشته باشد. یکی از راهکارهای اصلی کنترل مصرف در بخش خانگی و تجاری، اجرای پروژه‌های «بهینه‌سازی مصرف گاز» طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده، با بخاری‌های راندمان بالا است به‌طوری که با اجرای طرح جامع تعویض و نوسازی بخاری‌های خانگی، می‌توان گاز صرفه‌جویی شده را با سرمایه‌گذاری‌های متقابل به صنایع تخصیص داد و مزایای متعددی را در پی‌داشت. استفاده از بخاری‌های جدید با راندمان گرمایشی بالا و مصرف گاز کم باعث کاهش قابل توجه و مداوم مصرف گاز در خانوار‌‌ها در سال‌های آینده خواهد شد. اجرای موفقیت‌آمیز این طرح قابلیت صرفه‌جویی تا ۲۰ درصد در کل مصرف گاز کشور در دوره‌های پیک را دارد. با هدف کاهش سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب مصرف گاز در اوج تقاضای گاز تا پایان برنامه پنج ساله هفتم توسعه، تمرکز بر جلوگیری از هدر رفت گاز در بخش گرمایش خانگی از طریق نوسازی بخاری یک استراتژی کلیدی است. بهزاد رحیمی؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، درباره طرح تعویض بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های نسل جدید و پربازده هرمتیک، گفت: یکی از محوری‌‌ترین مسائلی که کشور ما با آن دست و پنجه نرم می‌کند، موضوع ناترازی و هدررفت بالای انرژی در کشور است. این موضوع در سال‌های اخیر به حدی جدی شده است که در بخش‌هایی نظیر گاز و بنزین، خام سوزی صورت می‌گیرد و منابع کشور بدون هیچ گونه ارزش افزوده‌ای دود می‌شوند و سرانه مصرف نیز بسیار بالا است. رحیمی؛ در ادامه با تأکید بر اینکه موضوع بهینه‌سازی در حوزه بخاری‌ها، یک اقدام کلیدی در زمینه بهینه‌سازی است، افزود: بخاری‌های موجود در منازل در کشور ما مصرف فوق‌العاده بالایی دارند و بیش از ۷۵ درصد سوخت را هدر می‌دهند و فقط ۲۵ درصد آن را می‌سوزانند. این نماینده مجلس در ادامه، توضیح داد: اجرای کامل طرح جایگزینی و نوسازی بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های نسل جدید در پایان پنج ساله برنامه هفتم توسعه پتانسیل صرفه‌جویی ۲۰ درصدی در کل مصرف گاز کشور در ایام پیک را دارد. علاوه بر این، هدف برای کاهش سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب مصرف گاز در اوج تقاضای گاز است که به‌طور کامل ناترازی گاز زمستانی صنایع را برطرف خواهد کرد. وی در ادامه افزود: بخاری‌های نسل جدید هرمتیک مصرف گاز خیلی پایینی دارند و قطعاً بدون دخالت دولت امکان‌پذیر نیست که این شرکت خودش مستقیماً اقدام به تولید کند و همچنین اینکه مردم بتوانند خودشان این بخاری‌‌ها را خریداری کنند چون این بخاری‌‌ها قیمت خیلی بالایی دارند. این نماینده مجلس یازدهم، در ادامه بیان کرد: دولت باید به صورت تضمینی این بخاری‌‌ها را خریداری کند تا آن‌ها بتوانند خطوط تولید خود را راه‌اندازی کنند و علاوه بر این این اقدام باید یک سازوکار اجباری برای مصرف‌کنندگان داشته باشد. رحیمی؛ افزود: ولی باز هم این اقدام نیازمند مشوق‌های دیگری هم هست. با توجه به میزان مصرف زیاد و غیراستاندارد بودن بخاری‌های فعلی که در منازل وجود دارد ما ناچاریم به سمت استفاده از این بخاری‌های نسل جدید برویم. وی افزود: سرمایه‌گذاری اولیه موردنیاز حدود دو میلیارد دلار است ولی جلوگیری از اتلاف انرژی هر سال معادل سه میلیارد دلار است که به معنی بازگشت کلیه سرمایه‌گذاری انجام شده در این بخش در همان سال اول است. همچنین مهدی هاشم‌زاده؛ کارشناس انرژی، اظهار داشت: شدت مصرف انرژی در کشور بالا است، اما بهینه‌سازی و کاهش شدت مصرف هم راهکارهایی بسیار ساده دارد و با اندک سرمایه‌گذاری می‌توان آن را به راحتی پیش برد. وی، تمرکز بر بحث گرمایشی را در زمینه بهینه‌سازی مصرف گاز ضروری دانست و گفت: نباید مصرف انرژی برای ایجاد گرمایش در منازل به یک باره چهار برابر شود. در بخاری‌‌ها حجم هدررفت گاز بالا است و این همان بخشی است که به دلیل مصرف بالا برای ما ناترازی ایجاد کرده است. این کارشناس انرژی، گفت: اگر بخواهیم بخاری‌های با بازده بالا (که تولیدکننده داخلی هم دارند) را جایگزین پنج میلیون بخاری فرسوده در مناطق سردسیر کنیم، به بیش از دو میلیارد دلار پول نیاز داریم؛ یعنی ما به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز داریم، اما نتیجه این است که سیر مصرف بخاری‌‌ها معادل ۱۰ میلیارد مترمکعب مصرف در ۱۰۰ روز سرد سال است؛ یعنی ما روزانه معادل ۱۰۰ میلیون مترمکعب کاهش مصرف داریم. وی با بیان اینکه ۱۰۰ میلیون مترمکعب، معادل نصف کل ناترازی‌ و معادل کل گاز مصرفی صنایع است، گفت: می‌توانیم از طریق سرمایه‌گذاری اولیه، سالیانه معادل ۱۰۰ میلیون مترمکعب در اوج مصرف، کاهش مصرف در گاز خانگی داشته باشیم و ۱۰۰ میلیون مترمکعب عرضه گاز به صنعت و نیروگاه‌ها را زیاد کنیم. مساله اصلی سرمایه‌گذاری برای طرح است. ۱۰۰ هزار میلیارد تومان عدد کمی نیست که دولت بتواند ورود کند. این کارشناس انرژی، پیشنهاد خود به کمیسیون انرژی مجلس و شورای‌عالی انرژی را این‌گونه طرح کرد: صنایع را در این سرمایه‌گذاری دخیل کنیم. اگر صنایع و هلدینگ‌های بزرگ مانند خلیج‌فارس و فولادمبارکه، مسئولیت تأمین مالی طرح را برعهده بگیرند و ناترازی را جبران کنند، قطعی گاز نخواهند داشت و هرچه از این محل به دست می‌آید به صنایع می‌رسد و می‌توانند تولید خود را تداوم ‌بخشند. وی خاطرنشان‌کرد: حتی با افزایش میزان سرمایه‌گذاری، علاوه بر تعویض پنج میلیون بخاری کم‌بازده که مربوط به مناطق سردسیر است، می‌توانیم به مناطق گرمسیر هم ورود کنیم و مصرف را کاهش دهیم. مدیر گروه انرژی اندیشکده ماهد، تأکید کرد: صنعت فولاد در حدود ۱۰۰ روز سرد سال هفت، هشت میلیارد دلار ضرر متحمل می‌شود و صنایع پتروشیمی هم بیش از دو تا سه میلیارد دلار ضرر می‌کنند. با این کار، جلوی حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار ضرر گرفته می‌شود. اگر بخواهیم دو میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم و جلوی ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار ضرر را بگیریم خیلی مفید است. حتی اگر بخش صنعتی نیاید و بخواهیم سرمایه‌گذار بخش خصوصی پیدا کنیم هم میزان صادرات گاز افزون بر سه میلیارد دلار ارزآوری دارد. هاشم‌زاده؛ درباره بازگشت سرمایه تعویض بخاری‌های کم‌بازده، گفت: تعویض پنج میلیون بخاری دست‌کم به یک بازه زمانی ۲ ساله نیاز دارد، زیرا هم نصب آن زمان‌بر است و هم تولید آن (اگر بخواهیم تولید داخلی باشد)؛ بنابراین اگر قرار باشد ۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام شود، بازگشت سرمایه در سال نخست اتفاق می‌افتد. وی درباره مزایای این طرح گفت: با این کار مصرف به صورت پایدار کاهش می‌یابد و فروش خام گاز هر سال معادل حداقل سه میلیارد دلار ارزش‌آفرینی خواهد بود. تبدیل گاز به برق و صادرات برق، همچنین تبدیل گاز به محصولات صنعتی با ارزش افزوده بالا، طبق اعلام صنایع، نزدیک به ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار درآمدزایی خواهد داشت. این کارشناس انرژی، افزود: از طرف دیگر می‌توانیم این گاز را به نیروگاه‌ها بدهیم تا مازوت نسوزانند. جابه‌جایی مازوت راحت‌تر است و اروپا و آفریقا بیشتر طالب آن هستند و قیمت مازوت تقریباً شش تا خفن برابر می‌شود، زیرا در زمستان قابلیت انتقال دارد و در نتیجه اگر مازوت را تجارت کنیم دوباره از آن هم سود هنگفتی نصیب‌مان می‌شود؛ یعنی برای ما در سرمایه‌گذاری یک بازی دو سر برد است.