آزادسازی قیمت‌ها کلید رشد صنعت حمل‌ونقل هوایی

محمد قره‌داغلی -شرکت‌های هواپیمایی در کشور ما از سال‌های گذشته به دلیل عدم مدیریت صحیح، ناکارآمدی، نبود سیستم به‌روز و باکیفیت، نبود ارتباط مؤثر با شرکت‌های معتبر هوایی دنیا، عدم سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات و آموزش نیروهای با دانش، نبود درآمدزایی مکفی و… دچار برخی چالش‌ها و مشکلات شده‌اند. علاوه بر کمبود، فرسودگی، تحریم ناوگان و قطعات که باعث افزایش هزینه شرکت‌ها هوایی شده، عدم هماهنگی نرخ رشد تورم با نرخ رشد درآمد شرکت‌های هوایی و نرخ هزینه‌ها و عدم همخوانی، باعث شده هزینه شرکت‌های هواپیمایی با سرعت بیشتری نسبت به افزایش قیمت بلیط یا خدمات آن‌ها افزایش پیدا کرده است و در آمد‌ها به آن سرعت رشد پیدا نکرده است. این تفاوت رشد باعث بروز مشکلاتی جدی برای اقتصاد شرکت‌های هواپیمایی شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این باره محمدرضا ابراهیم‌پور؛ کارشناس صنعت حمل‌ونقل هوایی، با بیان اینکه در همه جای دنیا به این نتیجه رسیدند که برای رشد صنعت حمل‌ونقل هوایی، باید آزادسازی هم در قیمت و هم شبکه‌ پروازی اتفاق بیفتد، گفت: یعنی دولت نباید تحمیل کند که یک ایرلاین در یک مسیر پروازی خاص پرواز بگذارد؛ با وجود این باید نقش عدالت‌محوری و سرویس دادن به مناطق کم‌برخوردار را داشته باشد. یعنی اگر ایرلاینی به نقطه خاصی پرواز بگذارد، به‌ازای هر صندلی این هزینه را جبران کند تا ایرلاین هم متقاعد شود که به مناطق محروم پرواز کند. ابراهیم‌پور؛ ادامه داد: این فرمی است که در سال ۱۳۹۴ طبق بررسی‌های انجام‌شده صورت گرفت، در آن صورت نارضایتی نخواهیم داشت و در نقاط محروم هم حمل‌ونقل هوایی رونق می‌گیرد. اما با وجود بررسی‌های انجام‌شده، چه زمانی برگشتیم به حالت قبل؟ وقتی دلار سه برابر شد، موضوع ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی مطرح شده و ایرلاین‌‌ها هم گفتند بیش از نصف هزینه‌هایشان دلاری است و از دولت مطالبه ارز دولتی کردند. دولت هم دوباره تصمیم به تعیین قیمت گرفت. وی خاطرنشان کرد: اگر آن اتفاق نمی‌افتاد، الان دچار این شرایط نمی‌شدیم و دست ایرلاین‌‌ها بازتر بود و آن‌ها می‌توانستند ناوگان را توسعه دهند و قطعاتی که به واسطه نبودن‌ آن‌ها دچار مشکل شدند را تأمین کنند. البته یکی از مشکلات ایرلاین‌‌ها هم این است که خیلی از قطعاتی که می‌تواند هواپیما را دوباره راه بیندازد، در گمرک گیر کرده است. اما همین که نقدینگی دست ایرلاین‌‌ها باشد باعث می‌شود که آن‌ها هم دنبال توسعه و افزایش تعداد ناوگان و صندلی باشند. این کارشناس صنعت هوایی، با بیان اینکه ما درباره یک صنعت بین‌المللی صحبت می‌کنیم که با دنیا سروکار دارد، گفت: ایرلاین‌های داخلی ما پرواز ترکیه می‌گذارند و ایرلاین ترکی هم به ایران می‌آید. ایرلاین ترکی هواپیمای نو و سرویس بهتر دارد و سوختش دولتی نیست؛ اما ما به‌واسطه اینکه از آن‌ها عقبیم برای اینکه سرویس‌دهی خود را افزایش دهیم، قیمت پایین‌تر عرضه می‌کنیم که همیشه هم اتفاق نمی‌افتد. ابراهیم‌پور؛ ادامه داد: از طرف دیگر مدهای دیگر حمل‌ونقل از جمله ریلی و جاده‌ای به‌عنوان رقیب مطرح هستند. ایرلاین‌‌ها معتقدند اگر به حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای سوخت یارانه‌ای می‌دهند، صنعت هوایی هم باید سوخت یارانه‌ای دریافت کند. در حالی که مسئله اصلی این است که این یک موضوع بین‌المللی است و ایرلاین‌‌ها باید خود را با رقبای بین‌المللی مقایسه کنند که با وجود کیفیت مناسب، سوخت یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند. وی خاطرنشان کرد: تجربه و سابقه تاریخی نشان می‌دهد که دولت باید حداقل مداخله را داشته باشد و تنظیم‌گری‌اش صرفاً برای این باشد که چارترکننده‌ها بازار را خراب نکنند. زمانی که بحث آزادسازی مطرح شد هم پیوستی داشت که در سایت سازمان هواپیمایی قرار گرفت برای اینکه ضوابطی برای پروازهای چارتری تعیین شود و همه ایرلاین‌‌ها نباید کلیه صندلی‌هایشان را به چارترکننده واگذار کنند. این کارشناس صنعت هوایی، ادامه داد: اکنون مداخله‌های دولت به واسطه اینکه خودش هم تخصص کافی را ندارد باعث شده که ایرلاین‌‌ها و چارترکنندگان از شرایط موجود سوءاستفاده کنند. به همین دلیل هم الان درآمدهای غیرقانونی و بدون رضایت مردم در حوزه حمل‌ونقل هوایی اتفاق می‌افتد، چون بازار غیرشفاف است. درصورتی که اگر بازار شفاف شود، هم به نفع ایرلاین‌هاست، هم به نفع دولت که یارانه می‌دهد و بیش از همه مردم به‌عنوان مشتری‌های اصلی که از این صنعت استفاده می‌کنند، منتفع می‌شوند.