چرا خودروسازان هیچ رغبتی به تولید خودروی جدید ندارند؟

گروه خودرو- با توجه به وضعیت کسل‌کننده و بی‌رقابت صنعت خودروسازی کشور، همواره شاهد این موضوع هستیم که تکرار تولید محصولات خودروسازان دیگر قابل قبول نیست و دوره گذاشتن پسوند پلاس برای همان خودرو‌های قدیمی که در سال‌های گذشته، خود خودروسازان آپشن‌هایی را از محصولاتشان کم کردند و با گذشت زمان و اضافه کردن دوباره این آپشن‌‌ها، آن را به‌عنوان ترقی در حوزه تولید خودرو می‌پندارند تمام شده و باید فکری اساسی‌تر در این حوزه صورت گیرد تا شاهد تولید خودروهای باکیفیت‌تری باشیم. اما طی چهار دهه گذشته انگار گوش هیچ مسئولی بدهکار این موضوع نیست و هر ساله شاهد بازی با جان و مال شهروندان این کشور هستیم. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص بابک صدرایی؛ کارشناس صنعت خودرو، گفت: امسال حدود ۱۰۰ هزار دستگاه پژوپارس با موعد تحویل مشخص به مردم فروخته شد و اکنون مطرح می‌شود که تولید این خودرو از سوی سازمان استاندارد متوقف می‌شود؛ این اتفاق موجب بحرانی شدید در بازار می‌شود. وی ادامه داد: سابق بر این، تولید پژو ۴۰۵ را نیز متوقف کرده‌ایم، اما نکته حائزاهمیت این است که تمام محصولات خانواده سمند و پژو۴۰۵ و پارس از یک پلتفرم استفاده می‌کنند. به‌طور مثال پژوپارس و ۴۰۵ از لحاظ پلتفرم کاملاً یکسان هستند؛ اما درخصوص چرایی مقاومت خودروسازان در مقابل تحقیق و توسعه و خلق خودرو‌های نوین و استاندارد، می‌توان به دو عامل بازار انحصاری و زیان‌دهی خودروسازان اشاره کرد. این کارشناس صنعت خودرو، در توضیح تأثیر بازار انحصاری خودرو بر عدم توسعه خودرو‌های تولید داخل نوین، گفت: در شرایطی که بازار خودرو انحصاری است و مردم مجبور به خرید هر چیزی هستند که تولید شود، تعجبی ندارد که خودروسازان برای تحقیق و توسعه پلتفرم‌های جدید، وقت و هزینه صرف نکنند. از چشم خودروسازان تا زمانی که مردم برای خرید خودروی ۳۰ سال پیش صف می‌بندند، دلیلی برای ساخت خودروی جدیدتر نیست. صدرایی؛ در توضیح تأثیر شرایط سود و زیان خودروسازان بر تولید خودروی باکیفیت، با اشاره به هزینه بالای تحقیق و توسعه خودروی جدید، گفت: با توجه به هزینه بالای طرح‌های آرندی (R & D) خودروسازان در شرایطی که زیان‌ده هستند توان انجام چنین طرح‌هایی را ندارند و صرفاً ترجیح می‌دهند به تولید محصولات سابق خود ادامه دهند. وی ادامه داد: نبود رقابت در صنعت خودروسازی و واردات خودرو و… دست به دست هم داده است تا خودروسازان هیچ رغبتی به تولید خودروی جدید نداشته باشند. خودروسازان در حال‌حاضر با استراتژی پیش می‌روند که تولید مطابق با تقاضا را برای کاهش حاشیه ضرر توجیه می‌کند. به همین دلیل توجیه اقتصادی برای پیگیری عملیات تحقیق و توسعه وجود ندارد. صدرایی؛ تأکید کرد: یکی از عوامل ضرردهی خودروسازان قیمت‌گذاری دستوری خودرو است. اقتصاد علم دستور نیست؛ بلکه قواعد خاص خود را دارد. اگر قرار بود با تعیین قیمت مشکل خودرو حل شود که برای گوشت و نخود و لوبیا هم قیمت می‌گذاشتند. وی ادامه داد: حقیقت این است که هزینه‌های تولید خودرو در کشور ما به دلیل حقوق‌های نجومی و تکنولوژی قدیمی و ضعیف و نبود رقابت برای ایجاد انگیزه کاهش هزینه تولید، بالاست. ساختار دولتی خودروسازی این صنعت را کند و فشل کرده و در کنار قیمت‌گذاری دستوری مصائب این صنعت تشدید می‌شود و امروز این صنعت را به اوج ضرردهی رسانده است. همچنین امیرحسین کاکایی؛ دیگر کارشناس صنعت خودرو، درخصوص به‌کارگیری خودرو‌های برقی در کشور، گفت: در حال‌حاضر مشکل ما در کشور خودروی سواری نیست؛ بلکه حمل‌ونقل عمومی است. اگر از دید زیست‌محیطی به موضوع به‌کارگیری خودرو‌های برقی نگاه کنیم، اصلاح سیستم حمل‌ونقل عمومی ارجح بر آن خواهد بود؛ چرا که با ورود هر خودرو به خیابان مشکل ترافیک کلانشهر‌‌‌ها نیز پیچیده‌تر می‌شود. وی ادامه داد: هم‌اکنون بیش از ۲۶ میلیون خودروی فعال در کشور داریم که حدود چهارمیلیون دستگاه آن در سطح شهر تهران رفت و آمد می‌کنند. با این اوصاف فارغ از نوع سوخت مصرفی خودرو با ساخت یا واردات هر خودرو مشکل ترافیک را شدیدتر خواهیم کرد. کاکایی؛ افزود: از طرف دیگر با فرض اسقاط سالیانه یک میلیون خودرو، از رده خارج شدن خودرو‌های آلوده فعلی، ۲۶ سال طول خواهد کشید. پس از این نظر نیز جایگزینی خودرو‌های برقی، طرحی نیست که به سرعت نتیجه دهد و معضل فعلی آلودگی هوا را رفع کند. این کارشناس صنعت خودرو، ادامه داد: یک اتوبوس برقی می‌تواند به جای بیش از ۲۰ خودرو کار کند. در کشور‌هایی مثل چین نیز در چنین روندی برای خودروی سواری دنبال نمی‌شود. در حال‌حاضر می‌توان گفت که تأکید بر خودرو به دلیل بی‌سروسامان بودن حمل‌ونقل عمومی و برخورد با خودرو به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای است. وی اظهار کرد: خودروی برقی برای تأمین توان حرکت خود نیازمند دریافت انرژی از مرکز تولید برقی مانند نیروگاه است. در حال‌حاضر تأمین سوخت خود نیروگاه‌های ما نیز درگیر مشکلات عدیده‌ای است و گاهی مجبور به مازوت‌سوزی می‌شویم. شایان ذکر است؛ ما در تحقیقی دریافتیم که اگر انرژی مصرفی یک خودروی برقی در مسافتی مشخص در ایالات متحده برابر سوزاندن سه لیتر بنزین باشد؛ همان خودرو در ایران به دلیل ضعف در تولید برق، انرژی معادل سوزاندن هفت لیتر بنزین انرژی مصرف کرده است. کاکایی؛ تأکید کرد: با توجه به سبد سوختی نیروگاه‌های تولید برق و تلفات انرژی در سیستم برق‌رسانی، خودروی برقی قطعاً از یک خودروی هیبریدی هم بیشتر انرژی مصرف می‌کند. یعنی در شرایط فعلی تنها مزیتی که یک خودروی برقی در ایران می‌تواند ایجاد کند، انتقال آلودگی از داخل شهر به محل احداث نیروگاه است. وی افزود: خودرو‌های برقی با توجه به تکنولوژی خاص و استفاده از باطری و چیپ‌های الکترونیکی باعث وابستگی ما به خارج از کشور و ارزبری نیز خواهد شد. از این‌رو به راحتی ممکن است بودجه‌ای که می‌توان صرف توسعه نیروگاه‌های پاک و توسعه اقتصادی شود برای هدفی که تحقق آن منطقی نیست، هدر رود. این کارشناس صنعت خودرو، اظهار کرد: خودروی برقی از نظر ظاهری در زمان استفاده پاک‌تر به نظر می‌سد، اما باید بدانیم که پس از پایان عمر این خودرو‌‌‌ها با مسائل زیست‌محیطی پیچیده‌تری از جمله امحا و یا بازیافت باطری این نوع خودرو‌‌‌ها و خطرات تعمیر و نگهداری با توجه به استفاده از ولتاژ بسیار بالا در سیستم رانش آن‌‌ها مواجه می‌شویم. کاکایی؛ درخصوص کمک دانش‌بنیان‌‌‌ها به ساخت خودرو‌هایی با تکنولوژی بالاتر، گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان ما توان علمی و فنی بسیار بالایی دارند؛ اما به مانند هر صنعتی برای تولید احتیاج به بودجه‌های عظیم تحقیق و توسعه دارند. از این‌رو احتیاج به سرمایه عظیمی است. وی ادامه داد: در دنیای واقعی با این نحوه مدیریت و این حجم سرمایه در کوتاه مدت نمی‌توان از شرکت‌های دانش‌بنیان انتظار داشت که وابستگی ما به خارج را بر طرف کنند. همچنین در دنیای تکنولوژی امروز سرعت تحولات بسیار سریع است و اگر نتوانیم همگام آن باشیم هرگز رشد نخواهیم کرد. این کارشناس صنعت خودرو، گفت: باید شرایطی برای شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کنیم که آن‌‌ها نگرانی به جز همگام شدن با روند پیشرفت تکنولوژی نداشته باشد. از این‌رو برای استفاده از امکانات شرکت‌های دانش‌بنیان بایستی ثبات در سیاست‌گذاری و ثبات در اجرا و مدیریت در اجرا و سرمایه‌گذاری متناسب را فراهم کرد.