حقابه هامون همچنان اسیر دست طالبان!

هانیه قنادزاده ـ خوب که نگاه کنی تالاب‌های زیبا و منحصربه‌فردی را می‌بینی که هوش از سر انسان می‌پراند. در واقع یکی از جذاب‌‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی، تالاب‌هایی است که در گوشه‌وکنار ایران وجود دارند؛ مرداب‌‌ها و تالاب‌‌ها یکی از ناب‌‌ترین اکوسیستم‌‌ها در طبیعت محسوب می‌شوند. تالاب‌‌ها یکی از جلوه‌های کم‌نظیر طبیعت و مرزی میان خشکی […]

هانیه قنادزاده ـ خوب که نگاه کنی تالاب‌های زیبا و منحصربه‌فردی را می‌بینی که هوش از سر انسان می‌پراند. در واقع یکی از جذاب‌‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی، تالاب‌هایی است که در گوشه‌وکنار ایران وجود دارند؛ مرداب‌‌ها و تالاب‌‌ها یکی از ناب‌‌ترین اکوسیستم‌‌ها در طبیعت محسوب می‌شوند. تالاب‌‌ها یکی از جلوه‌های کم‌نظیر طبیعت و مرزی میان خشکی و آب هستند. تالاب محیطی با ماندگاری نسبی آب کم‌عمق است. مناطق مردابی و آبگیر که به‌صورت فصلی یا دائم، طبیعی یا مصنوعی، با آب شور یا شیرین پُر می‌شوند و بستری برای رویش گیاهان و آبشخور حیات‌وحش پدید می‌آورند. تالاب بسیار به دریاچه شبیه است ولی اصلی‌‌ترین تفاوتش با دریاچه در عمق آن است. تالاب در پایین‌‌ترین حد جزر، نهایتاً شش متر عمق دارد و می‌تواند گاهی خشک و گاهی پرآب باشد. طبق این تعریف، می‌توان گفت؛ تمام محیط‌های رودخانه‌ای، کرانه‌های ساحلی، لجن‌زارها، دریاچه‌ها، جنگل‌های حرا و تپه‌های مرجانی به‌شرط عمق شش متر یا کمتر در ردیف تالاب‌های طبیعی جای می‌گیرند و حوضچه‌های پرورش ماهی، دریاچه، سد‌ها و کانال‌های آب به همین شرط در ردیف تالاب‌های مصنوعی.

تالاب‌ها چه ارزشی در طبیعت دارند؟

تالاب‌های طبیعی جزء اکوسیستم‌های فعال و حیاتی بر روی زمین هستند. در واقع این تالاب‌ها هستند که با فراهم ساختن آب و قابلیت زادآوری اولیه، به بقای گونه‌های جانوری و گیاهی روی زمین کمک می‌کنند. بسیاری از چرخه‌های حیات را اگر مشاهده کنید، بخش مولد آن‌ها به تالاب‌ها برمی‌گردد. درون تالاب‌ها بی‌شمار حیات و زندگی دیده می‌شود. این تالاب‌ها هستند که از انبوه گونه‌های پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان، ماهیان و بی‌مهرگان حمایت می‌کنند. به‌طور مثال، از بین ۲۰ هزار گونه مختلف ماهی که در سطح جهان یافت شده‌اند، بیش از ۴۰ درصد آن‌ها در آب‌های شیرین (تالاب‌های طبیعی) زندگی می‌کنند. تالاب‌های طبیعی را به‌عنوان ذخیره‌گاه‌های بسیار مهمی از مواد ژنتیکی (وراثتی) گیاهی نیز محسوب می‌کنند.

اوضاع نابسامان تالاب‌ها در ایران

وضعیت تالاب‌ها در کشورمان خوب نیست؛ از تالار هورالعظیم خوزستان که سال‌هاست بخش عظیمی از آن خشک شده گرفته تا تالاب هامون که این روز‌ها اسیر دست طالبان افغانستان است و همچنان کشمکش بر سر آب آن ادامه دارد. سال گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از وضعیت نابسامان تالاب‌‌ها در ایران نوشت. در این گزارش آمده که تالاب‌‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌‌ترین و باارزش‌‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی، دارای کارکردهای مختلف زیست‌محیطی و اثرات اقتصادی، بهداشتی و اجتماعی بر حوزه پیرامون خود هستند. مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته است: متأسفانه در دهه‌های اخیر به علت رخداد نوسانات شدید اقلیمی و مدیریت نادرست منابع آبی کشور، اغلب تالاب‌های کشور با مشکل خشکی و تهدید بقا مواجه شده‌اند.

کشور همسایه حقابه تالاب هامون را بسته است

دیروز (شنبه) روز جهانی تالاب بود. به همین مناسبت علی سلاجقه؛ معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در آیین ملی «روز جهانی تالاب‌ها» که در شهرستان رامسر برگزار شد، با بیان اینکه کشور همسایه حقابه تالاب هامون را بسته است و دنیا به آن کمک می‌کند که بیشتر حقابه را ندهد، گفت: از وزارتخانه‌های نیرو و جهادکشاورزی می‌خواهیم به تعهدات خود درباره دریاچه ارومیه عمل کنند، ما محکم ایستاده‌ایم تا این دریاچه را نجات دهیم. سلاجقه؛ با بیان اینکه تالاب‌‌ها منشأ حیات محسوب می‌شوند و در دسترس‌‌ترین منبع خدادادی هستند، اظهار داشت: سه میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از پهنه ایران تالاب است که فواید عجیبی دارند. هر جا تالابی خشکیده شود، تبعاتی مانند زمین‌لرزه القایی در منطقه‌ای دیگر را خواهد داشت. این در حالی است که ۷۰ درصد تالاب‌‌ها طی ۵۰ سال اخیر در دنیا از بین رفته‌اند. وی با اشاره به وضعیت تالاب هامون، اظهار داشت: دنیا برای جلوگیری از خشک شدن این تالاب چه کاری کرده است؟ کشور همسایه حقابه را بسته است و دنیا به آن کمک می‌کند که بیشتر حقابه را ندهد. چرا حقابه هامون را نمی‌گیرند؟