نظر کارشناسان درباره آینده نرخ ارز

وضعیت بازار ارز طی هفته‌های گذشته بسیار پرتلاطم شد و کار به جایی رسید که قیمت حتی به مرز ۶۵ هزار تومان گذشت؛ اما در روزهای اخیر بازار کمی با کاهش قیمت مواجه شده است. سیزدهم فروردین‌ماه ۱۴۰۳ و زمانی ‌که هنوز تعطیلات نوروز برای مردم ایران تمام نشده بود، خبر حمله هوایی رژیم‌صهیونیستی به […]

وضعیت بازار ارز طی هفته‌های گذشته بسیار پرتلاطم شد و کار به جایی رسید که قیمت حتی به مرز ۶۵ هزار تومان گذشت؛ اما در روزهای اخیر بازار کمی با کاهش قیمت مواجه شده است. سیزدهم فروردین‌ماه ۱۴۰۳ و زمانی ‌که هنوز تعطیلات نوروز برای مردم ایران تمام نشده بود، خبر حمله هوایی رژیم‌صهیونیستی به ساختمان کنسولی سفارت ایران در دمشق منتشر شد. این حمله ساعت ۱۷ اتفاق افتاد و به‌دنبال آن فرمانده ارشد سپاه پاسداران و پنج افسر همراه آن‌ها شهید شدند. در این میان بازار غیررسمی ارز در اولین روز کاری ۱۴۰۳ نوساناتی را تجربه کرد که متأثر از این موضوع بود و به‌زعم بسیاری از کارشناسان، این امر موج روانی و هیجانی در بازار ایجاد کرده و بر التهابات ارزی دامن زده که موقتی است و پایدار نخواهد ماند و بازار به روال قبل برمی‌گردد. به گفته این کارشناسان، عده‌ای دلال و تروریست اقتصادی در این شرایط، همسو با دشمن به‌دنبال جوسازی و اختلال در بازار ارز هستند. در عین حال که افزایش موقتی انتظارات تورمی ناشی از عوامل غیراقتصادی است و رسانه‌های معاند در حال افزایش انتظارات تورمی در جامعه هستند و از هیچ تلاشی برای ترغیب مردم جهت هجوم به بازار ارز دریغ نمی‌کنند. البته در کنار اینکه کارشناسان معتقدند افزایش نرخ دلار این روز‌ها ناشی از حملات رژیم‌صهیونیستی است و به‌زودی فروکش خواهد کرد، بر این موضوع نیز تأکید دارند که سیاست‌های فعلی برای کنترل نرخ ارز چندان مناسب نیست و باید بسته‌های جدید سیاستی تدوین شود و انتظارات تورمی را کاهش دهد؛ در غیر این صورت نمی‌توان انتظار کاهش نرخ ارز را داشت. در واقع به گفته کارشناسان، تراز تجاری مثبت با نفت، شرط لازم برای ثبات ارز است و اگر تراز ارزی ما مثبت نباشد، با توجه به ۲۰ میلیارد قاچاق و ۱۰ میلیارد دلار خروج سرمایه‌ای که برآورد می‌شود، بی‌ثباتی در حوزه ارز خواهیم داشت. حال سؤال این است که قیمت ارز و خصوصا دلار در ادامه سال به چه سمتی خواهد رفت؟

نرخ ارز حتماً قابل کاهش است

در همین رابطه، محمدرضا پورابراهیمی؛ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در جلسه دیروز (یکشنبه) صحن مجلس در تذکری، گفت: در دی‌ماه سال در صحن علنی گزارشی از کمیسیون اقتصادی درخصوص سیاست‌های ارزی مطرح و در آنجا اشاره شد به وضعیتی که به‌رغم اینکه در سال اول دکتر رئیسی شاهد افزایش ۲۰ درصدی صادرات غیرنفتی در کشور بودیم، با اصلاحاتی که در ابتدای سال ۱۴۰۱ انجام شد، حدود چهارونیم تا پنج میلیارد دلار صرفه جویی ارزی اتفاق افتاد و التهابات ارزی به شدت کاهش پیدا کرد اما شاهد وضعیتی هستیم که از سال ۱۴۰۲ به بعد عملا فضای بازار ارز کشور دچار چالش شد. وی افزود: در جلسه غیرعلنی صحن در دی ماه صحبت‌هایی مطرح و پیشنهادهایی ارائه شد و پیش‌بینی کردیم که اگر سیاست‌هایی که از سوی بانک‌مرکزی اتخاذ شده است، استمرار پیدا کند، حتماً اتفاقاتی می‌افتد که امروز مشاهده می‌کنیم؛ تمام این‌ها در گزارش کمیسیون اقتصادی آمده بود اما برخی در فضا رسانه‌ای علیه کمیسیون اقتصادی مطالبی مبنی بر اینکه حتماً آقایان به دنبال افزایش نرخ ارز هستند مطرح کردند در حالی که ما کجا به دنبال این موضوع بودیم؟ اساساً اعتقادی به این موضوع نداشتیم و امروز هم چنین اعتقادی نداریم. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان کرد: تجربه دولت‌های قبل در حوزه‌های سیاست‌های ارزی و موضوعات مربوط به مباحث سند تحول دولت مردمی که آقای رئیسی در پایان نیمه دوم ۱۴۰۰ مطرح کردند و قانون ششم برنامه توسعه و تجربه سنوات قبل نشان می‌داد که اگر این سیاست‌‌ها استمرار پیدا کند، وضعیت ما درخصوص ارز دچار مشکل خواهد شد. ما در آن جلسه گفتیم که تراز تجاری غیر نفتی برای اولین بار در سال ۱۴۰۲، ۱۷ میلیون دلار منفی شده است و صادرات کشور متوقف شده‌ است و حجم عظیمی از واردات به دلیل مابه‌التفاوت نرخ ارز ایجاد شده‌ است. پورابراهیمی؛ گفت: الان دیگر دو نرخ ارز ترجیحی داریم که یکی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی و دیگری نرخ ارز ترجیحی مرکز مبادله‌ است که تفاوت قیمت ارز مرکز مبادله با بازار غیررسمی در حال رسیدن به حدود ۵۰ درصد است و این حتماً به صلاح کشور نیست؛ این‌‌ها پیش‌بینی‌های ما بود و ما مطرح کردیم و دوستان دولت می‌توانستند اصلاح کنند تا نرخ‌هایی در اقتصاد ایران را که اکنون آثار تورمی آن‌ها پدر مردم را درآورده است نداشته باشیم؛ ما به دوستان گفتیم اما به دلایل مختلف به جای آنکه اصلاح کنند، به مجلس هجمه کردند. وی در پایان با تأکید بر اینکه معتقدیم که نرخ ارز حتماً قابل کاهش است، عنوان کرد: خواهش دارم که انشاا… با قید فوریت نسبت به تشکیل جلسه‌ای در مجلس درخصوص مسائل ارزی با حضور ریاست جمهوری، رئیس کل بانک‌مرکزی و وزیر اقتصاد در دستور کار قرار بگیرد.

فعالیت‌های سوداگرانه عامل تقاضای غیرواقعی در بازار ارز

نائب رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران، با اشاره به اینکه نرخ‌های غیرواقعی در بازار ارز با توجه به فعالیت‌های سوداگرایانه و تورم روانی به وجود آمده تأکید کرد که نهادهای نظارتی باید با فضاسازهای کاذب در بازار ارز برخورد کنند. امین شاکری؛ در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه نرخ ارزی که نوسان لحظه‌ای دارد، نرخ رسمی و مورد تأیید بانک‌مرکزی نیست، تصریح کرد: قیمت‌های موجود در بازار آزاد براساس نرخ کانال‌های تلگرامی و شبکه‌های اجتماعی تعیین می‌شود که موجب ایجاد فضای کاذب در بازار و تورم روانی شده است و وظیفه نهاد‌ها و دستگاه‌های نظارتی است که با این فضاسازی‌های کاذب و فعالیت‌های سوداگرایانه که موجب تورم و تقاضای غیرواقعی شده، برخورد قانونی لازم را داشته باشند. به گفته وی، بانک‌مرکزی به‌عنوان سیاست‌گذار پولی کشور، باید مقتدرانه در بازار ارز ورود کند و نسبت به این نرخ‌های غیرواقعی بازار واکنش نشان بدهد و همچنین ضمن مقابله با این نرخ‌های کاذب، به تقاضاهای واقعی بازار نظیر نیاز تجار و واردکنندگان، نیاز درمانی، دانشجویی و غیره پاسخ مناسب و به موقع دهد. نائب رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه بخش عمده‌ای از رشد اخیر نرخ ارز در بازار آزاد به دلیل هجوم سرمایه‌های خرد و نقدی مردم برای تبدیل دارایی خود به ارز برای حفظ ارزش پول در مقابل نرخ تورم است، تصریح کرد: تقاضاهای کاذب فعلی در پی انتظارات تورمی ایجاد شده است. با این حال اکنون ارز مورد نیاز تجار و فعالان اقتصادی با نرخ رسمی در مرکز مبادله ارز به‌عنوان نهاد اصلی ارزی کشور در حال تأمین است و نرخ‌های رسمی تجارت کشور براساس نرخ این سامانه است. پاسخگویی به موقع و شفاف مرکز مبادله ارزی نقش به سزایی در مقابله با فعالیت‌های دلالی و سوداگرایانه بازار ارز دارد. وی در پایان تأکید کرد که دولت می‌تواند با اعمال ابزارهای مالی حکمرانی اقتصادی نظیر تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی، اجرای دقیق مالیات بر عایدی سرمایه CGT و تدوین و اجرای مالیات بر مجموع درآمد PIT، ساماندهی پایانه‌های پرداخت بی‌هویت، اصلاح آیین نامه کفایت سرمایه بانک‌ها به‌عنوان مبنای خلق پول بانک‌ها و اصلاح ساختار بودجه عمومی کشور به‌عنوان یک شاخص مالی مهم و هدایت نقدینگی کشور به سمت بازارهای مولد اقتصادی و مشارکت آنان در پروژه‌های زیرساختی و زیر بنایی کشور تأثیر مهمی در کنترل تورم و کاهش نرخ ارز داشته باشد.

افزایش قیمت دلار کاملاً سیاسی و هیجانی است

عضو اتاق بازرگانی ایران، با اشاره به نوسانات ارزی اخیر و دلایل آن گفت: حمله به سفارت ایران در دمشق و نگرانی از احتمال وقوع جنگ و همچنین حمله تروریستی به حافظان امنیت در سیستان، بهانه به دست رسانه‌های معاند و دشمن داد تا بازار ارز را دچار تلاطم و اخلال کنند. رامین پولادرگ؛ عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در واکنش به نوسانات ارزی اخیر با توجه به درگیری‌‌ها و اتفاقات منطقه‌ای، گفت: در روزهای گذشته شاهد اتفاقات مختلف داخلی و بین‌المللی در منطقه بودیم که هر کدام تأثیر زیادی بر نوسانات ارزی داشتند. بی‌تردید حمله به سفارت ایران در دمشق و نگرانی از احتمال وقوع جنگ و همچنین حمله تروریستی اخیر به حافظان امنیت در سیستان از جمله حوادثی بود که بهترین بهانه را به دست رسانه‌های معاند و دشمن داد تا بازار ارز را دچار تلاطم و اخلال کنند. وی با اشاره به اینکه عده‌ای دلال و تروریست اقتصادی در این شرایط، همسو با دشمن بدنبال جوسازی و اختلال در بازار ارز هستند، گفت: باید قبول کنیم که ما علاوه بر جنگ منطقه‌ای، در یک جنگ بزرگ رسانه‌ای هم هستیم و نباید دشمن را در این زمینه دست کم بگیریم. رسانه‌های معاند در حال افزایش انتظارات تورمی در جامعه هستند و از هیچ تلاشی برای ترغیب مردم جهت هجوم به بازار ارز دریغ نمی‌کنند. این فعال اقتصادی با تأکید بر اینکه افزایش موقتی انتظارات تورمی ناشی از عوامل غیراقتصادی است گفت: اواخر سال گذشته نیز به این نکته اشاره کردم که افزایش قیمت ارز به هیچ عنوان دلیل و توجیه منطقی اقتصادی ندارد و موج هیجانی کاذب و احساسی ایجاد شده توسط دلالان و دشمنان، دلیل اصلی این اتفاق است. پولادرگ؛ ادامه داد: متأسفانه برخی کارشناسان و منتقدان نیز خواسته یا ناخواسته گرفتار موج حاصل از تبلیغات دلالان و سوداگران شده‌اند و دلار ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومانی را پیش‌بینی می‌کنند؛ در حالی که تنها دلیل افزایش محدود قیمت دلار، اتفاقات سیاسی و منطقه‌ای است که مطمئنا قابل کنترل و فروکش کردن خواهد بود. وی تأکید کرد: همچنان معتقدم دلیل افزایش قیمت ارز کاملا سیاسی است و فعلاً کار چندانی نمی‌توان انجام داد تا اینکه این موج هیجانی و کاذب به مرور تخلیه شود و بار دیگر آرامش به بازار بازگردد. بی‌تردید نقش بانک‌مرکزی نیز در این شرایط بسیار حائز اهمیت و تأثیرگذار خواهد بود و این نهاد سیاست‌گذار می‌تواند همچون سال گذشته به خوبی بازار را مدیریت کند. هر چند که بانک‌مرکزی به تنهایی قادر به مدیریت تمام و کمال شرایط موجود نیست و سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگری هم باید پای کار باشند تا از این پیچ سیاسی امنیتی اقتصادی گذر کنیم.