حضور بخش خصوصی حوزه ریلی در گروی ارائه مدل جذاب و سودآور

دبیر اسبق انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی، در حالی که معتقد است توان مالی بخش خصوصی در ایران بسیار بالاست، حضور بخش خصوصی در حوزه ریلی و سرمایه‌گذاری آن‌ها را مشروط به ارائه مدلی جذاب و سودآور برای بخش خصوصی می‌داند. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از ترابران، مهرداد تقی‌زاده؛ افزود: «قطعاً می‌توان از مشارکت مردم و جذب سرمایه‌گذار خصوصی برای پروژه‌ها در بخش ریلی از جمله تولید ریل، واگن و لکوموتیو استفاده کرد. البته نه فقط در این حوزه، بلکه در هر حوزه و بخشی می‌توان از سرمایه‌گذاری مردم بهره برد. ولی شرط لازم برای تحقق این امر جذاب بودن مدل سرمایه‌گذاری برای مردم است. به عبارت دیگر؛ این مدل باید برای بخش خصوصی که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند از جذابیت بالا برخوردار باشد و سود مناسبی را نصیب او کند.» وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به عدم اعتمادی که اکنون مردم نسبت به دولت دارند و شکاف بین مردم و دولت آیا چنین موضوعی قابلیت اجرایی دارد؟ نیز گفت: «طراحی مدل جذاب که سود مناسب و قابل قبولی داشته باشد، می‌تواند مشکل عدم اعتماد را هم حل کند. مثلاً دیدیم که با وجود عدم اعتماد به بخش دولتی اما هنگام ثبت‌نام خودرو که شد، مردم سرمایه خود را به میدان آوردند و ثبت‌نام کردند و با توجه به سود خوبی که می‌بردند ریسک بی‌اعتمادی را پذیرفتند. در حوزه ریلی نیز وضع همین است و اگر مدل جذابی ارائه شود، بخش خصوصی حتماً سرمایه‌گذاری می‌کند.» تقی‌زاده؛ تأکید کرد: «بنابراین با وجود عدم اعتمادی که وجود دارد، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه ریلی امکان‌پذیر است، منوط به اینکه مدل مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری طراحی شود تا مردم بیایند سرمایه‌گذاری کنند.» معاون اسبق حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی، در پاسخ به این سؤال که آیا تجربه چنین کاری در کشور وجود دارد نیز، گفت: «بله در گذشته چنین تجربه‌ای داشتیم. من اولین مدیرعامل شرکت رجا بودم. در آن دوره حتی یک دستگاه واگن متعلق به بخش خصوصی وجود نداشت و تمام واگن‌ها برای راه‌آهن بود که دولتی به حساب می‌آمدند. این واگن‌ها با کیفیت بسیار پایین مسافران را جا‌به‌جا می‌کردند.» وی با بیان اینکه من معتقد بودم تا زمانی که این بخش به مردم سپرده و خصوصی نشود، کیفیت هم ارتقاء پیدا نمی‌کند؛ افزود: «مشکل ما صرفاً مشکل مالی نبود. تأکید این بود که کیفیت هم باید ارتقاء پیدا کند و این هدف با واگذاری به بخش خصوصی اتفاق می‌افتاد، زیرا بخش خصوصی به دنبال جذب مشتری بیشتر و افزایش درآمدش است؛ بنابراین کیفیت خدمات را ارتقاء می‌دهد و در حوزه ریلی مثلاً در خرید واگن سرمایه‌گذاری می‌کند.» تقی‌زاده؛ اضافه کرد: «بنابراین ما در همان زمان خصوصی‌سازی واگن‌ها را شروع کردیم که طی مراحل مختلفی انجام شد. در قدم ابتدایی بهره‌برداری از واگن‌ها به بخش خصوص سپرده شد و آن‌ها شرکت بهره‌برداری واگن‌ها شدند که حقوق مهماندار، نظافت و پذیرایی برعهده آن‌ها بود. به این ترتیب، بخشی از درآمد برای آن‌ها بود و بخشی را هم به شرکت رجا برمی گردانند. بعد از مدتی قدم را فراتر گذاشتیم و بازسازی واگن‌های فرسوده را به بخش خصوصی واگذار کردیم. بازسازی واگن سرمایه‌گذاری زیادی می‌خواست چون واگن‌ها بسیار قدیمی و فرسوده بودند. با واگذاری این کار به بخش خصوصی قطار سبز ایجاد شد که الان در مسیر تهران-مشهد مسافر جا به جا می‌کند.» معاون اسبق حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی، یادآور شد: «قدم بعدی بلندتر برداشته شد. به صورتی که مدیرعامل بعد از من کار را ادامه داد و موجب شد که شرکت‌های قطار سیمرغ و… پای کار آمدند، حتی واگن نو از خارج خریدند و به کشور وارد کردند؛ یعنی حضور بخش خصوصی در حوزه ریلی تا مرحله خرید و واردات واگن به کشور پیش رفت.» وی با تأکید بر اینکه توانایی مالی بخش خصوصی در ایران بسیار بالاست، گفت: «ترکیه، امارات و گرجستان را ایرانیان آباد کرده‌اند. متأسفانه در داخل سرمایه آن‌ها را جذب نکردیم و آن‌ها سرمایه خود را به خارج از کشور بردند و آنجا را آباد کردند.» تقی‌زاده؛ تصریح کرد: «بخش خصوصی می‌تواند در داخل کشور سرمایه‌گذاری کند که این کار در گذشته اتفاق افتاده است؛ طوری که اکنون حتی یک دستگاه واگن هم برای بخش دولتی نیست و همه متعلق به بخش خصوصی است. این اتفاق درباره واگن‌های باری هم افتاده است و الان هیچ واگن باری نداریم که برای دولت باشد. البته در بخش لکوموتیو حدود ۳۰ درصد از لکوموتیو‌ها برای بخش خصوصی است و ۷۰ درصد مابقی هنوز خصوصی نشده است که باید از مسئولان پرسید چرا این ۷۰ درصد باقی مانده را هم به بخش خصوصی واگذار نمی‌کنند؟»