پزشکان روی مدار خودکشی؛ سرمایه‌هایی که پَرپَر می‌شوند!

نازنین زمانیان- شاید برای خیلی‌ها باور اینکه روزی یک پزشک یا دستیار پزشک خودکشی کند، سخت باشد. زیرا پزشکان در همه جای دنیا منجمله ایران، جزء طبقات پردرآمد جامعه محسوب می‌شوند و براساس شغلشان از شأن خوبی نیز در جامعه برخوردارند. بی‌شک پیام انتشار خبر خودکشی هر پزشک بسیار سنگین است و عواقب بدی را […]

نازنین زمانیان- شاید برای خیلی‌ها باور اینکه روزی یک پزشک یا دستیار پزشک خودکشی کند، سخت باشد. زیرا پزشکان در همه جای دنیا منجمله ایران، جزء طبقات پردرآمد جامعه محسوب می‌شوند و براساس شغلشان از شأن خوبی نیز در جامعه برخوردارند. بی‌شک پیام انتشار خبر خودکشی هر پزشک بسیار سنگین است و عواقب بدی را در ذهن دیگر اقشار جامعه بر جای می‌گذارد. در کشورمان اما ماجرای خودکشی تنها محدود به یک پزشک نشده و سال قبل خبر خودکشی سه پزشک آن هم در یک هفته جنجال‌آفرین شده بود. مهتاب جمشیدی‌راد؛ رزیدنت اطفال بیمارستان علوم پزشکی کرمانشاه، یکی از پزشکانی بود که دست به خودکشی زد و رزیدنتی که همکارانش هرچه تلاش کردند، نتوانستند شمایل مرگ را از او دور نگه‌ دارند. دکتر پگاه طلایی‌زاده؛ رزیدنت چشم‌پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز نیز، یکی دیگر از قربانیان مرگ خودخواسته در سال گذشته بود. هفته قبل نیز مجدداً خبر خودکشی پزشکی دیگر در صفحات مجازی دست به دست شد. زهرا ملکی‌قربانی؛ نام پزشک جوانی بود که با خودکشی، زندگی خود را قربانی کرد! شنیده‌ها حاکی از آن است که خانم دکتر زهرا ملکی‌قربانی؛ در جاسک بر اثر خودکشی، جانش را از دست داد. گفته می‌شود؛ دولت باید نگران سرمایه‌های خودش باشد. جامعه پزشکی که قرار است آینده کشور را تأمین کنند، یک سرمایه جدی به حساب می‌آیند. اینکه عده‌ای داد می‌زنند و نگران این موضوع هستند به این خاطر است که یک سرمایه با هزینه ملت در حال از بین رفتن است. مهاجرت پزشکان و خودکشی‌‌ها و ترک کردن طرح‌هایشان نگرانی‌های جدی ایجاد می‌کند که سازمان نظام پزشکی و قسمت‌های مرتبط باید پاسخگو باشند.

علل خودکشی پزشکان

حال سؤال این است که چرا پزشکان دست به خودکشی می‌زنند؟ در پاسخ به این سؤال، فهیمه سعید؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، چنین می‌گوید: می‌دانیم اگر پزشکی دچار افسردگی باشد، ضریب خطایش تقریباً شش ‌برابر افزایش پیدا می‌کند. پزشکی؛ شغلی است که پاداش بالایی دارد اما همزمان برای اینکه این ‌جایگاه را داشته باشی، باید استرس‌های زیادی را تحمل کنی. وضعیت سلامت‌روان پزشکان به‌صورت‌کلی در معرض خطر است و در مقایسه با جمعیت عمومی، دیده شده که پزشکان ۱٫۵تا سه برابر، بیشتر اقدام به خودکشی می‌کنند. در مطالعه‌ای که ۵۵شغل را بررسی کرده بود، دیده شده بود که خطر خودکشی در پزشکان ۲٫۷۳درصد بیشتر از سایر مشاغل است و در کم‌ترین گروه، معماران ۴۴صدم‌درصد است. همین‌طور بررسی دیگری نشان داد، پزشکانی که دچار اختلال روانند، تقریباً سه‌برابر احتمال خودکشی در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. این اعداد یعنی باید به‌فکر سلامت‌روان پزشکان بود.

نامه‌هایی برای پیشگیری از خودکشی

گفتنی است؛ اعضای انجمن علمی روانپزشکان ایران و جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی، بعد از انتشار عمومی این پژوهش و خبرهای خودکشی کادر درمان، دست به کار نوشتن نامه شدند. آن‌‌ها شهریورماه سال قبل در نامه خود تأکید کردند که رمزگشایی از آمار خودکشی کادر درمان که می‌تواند به عوامل محیط کار، نابسامانی اقتصادی و دلواپسی اجتماعی و شغلی افراد مربوط باشد، امری مهم و ضروری است. در این نامه که خطابش به بهرام عین‌اللهی؛ وزیر بهداشت بود، تأکید شده بود که تشکیل کمیته‌ای برای مداخله فوری درباره موضوع خودکشی، ضروری است؛ کمیته‌ای که می‌تواند مداخلاتی از این جنس را در دستور کار قرار دهد: «استانداردسازی ساعت کار و کاهش ساعت‌کار در موارد غیرضروری موجود در برخی رشته‌ها، توجه به وضعیت حقوق، بیمه و بهینه‌سازی شرایط زندگی، مداخلات بهبوددهنده روابط بین‌فردی و احترام در محیط کار، تسهیل امکان خودسنجی وضعیت سلامت روان از طریق طراحی ابزار مناسب، فراهم‌ کردن امکانات درمانی ویژه دستیاران با حفظ محرمانگی هویت ایشان، توجه به آموزش افراد کلیدی (gatekeepers) مانند اساتید، پرستاران و خود دستیاران، انجام مداخلات فوری پس از خودکشی یک‌دستیار برای سایر دستیارانی که ممکن است تحت‌تأثیر قرار بگیرند و حمایت روانی از هم‌دوره‌ای‌ها، دوستان و خانواده‌ دستیاران از دست ‌رفته در اثر خودکشی.»