قیمت ارز پس از آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا چه خواهد شد؟

یک کارشناس اقتصادی، گفت: پس از آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا، انتظارات تورمی کاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود شکاف میان ارز تجاری و بازار آزاد نیز کمتر شود. بهاالدین حسینی‌هاشمی؛، در گفتگو با ایسنا، گفت: از زمانی که در سال گذشته ریسک‌های سیاسی افزایش یافت که ناشی از درگیری میان ایران و اسرائیل، شهادت فرماندهان حزب‌ا…، ترور اسمائیل هنیه در تهران و پاسخ ایران به اقدامات اسرائیل، سقوط دولت سوریه و روی کار آمدن ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری جدید آمریکا بود، نرخ ارز در بازار آزاد شروع به جهش کرد و به میزان چشمگیری افزایش داشت؛ به‌طوری که نرخ دلار در بازار آزاد از ۶۰ الی ۶۵ هزار تومان در اوایل سال ۱۴۰۳ به نزدیک ۱۰۵ هزار تومان در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۴ رسید. وی ادامه داد: اما در روزهای گذشته با مطرح شدن خبر شروع مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در عمان، انتظارات تورمی در بازار ارز به شکل قابل‌توجهی کاهش یافت که نمود آشکار آن را در کاهش قیمت ارز در بازار آزاد مشاهده کردیم. مدیرعامل اسبق بانک صادرات، خاطرنشان کرد: در این شرایط شاهد تعدیل نرخ ارز در بازار‌ها هستیم و در این میان اگر بانک‌مرکزی، فرآیند تخصیص ارز را تسهیل کند و شرایطی را فراهم کند که بهتر از گذشته، تخصیص ارز حاصل از صادرات به شکلی مطلوب‌تر و در زمان کمتری صورت بگیرد، بی‌شک قیمت ارز تجاری و ارز بازار آزاد به یکدیگر نزدیک خواهد شد؛ به عبارت دیگر، شکاف میان ارز تجاری و آزاد کمتر و تعدیل می‌شود. حسینی‌هاشمی؛ اظهار کرد: بنابراین بانک‌مرکزی باید زمان تخصیص ارز را کوتاه کند، چراکه کسانی که به بازار فشار وارد می‌کنند و نیازمند ارز هستند، ممکن است به خاطر تعهدات ارزی خود، ارز مورد نیاز را از بازار آزاد تهیه کنند و اگر این امر یعنی فرآیند تخصیص، تسهیل شود، شکاف موجود میان ارز تجاری و بازار آزاد به حد تعادل خواهد رسید و نکته قابل‌توجه در این موضوع آن است که نرخ ارز بازار آزاد به بازار ارز تجاری نزدیک خواهد شد، نه برعکس آن که مسئله قابل‌توجهی است. وی گفت: رشد نرخ ارز در بازار آزاد به‌طور کل ناشی از افزایش انتظارات تورمی در سال گذشته بود که جهش نرخ ارز را رقم زد. اما امروز این انتظارات تورمی به خاطر اخبار مربوط به مذاکرات غیرمستقیم در حال کاهش یافتن است و شاهد شکل گیری یک فضای اعتماد و اطمینان در منطقه هستیم و اگر این شرایط به نتیجه مطلوبی برسد، بدون شک نرخ ارز در بازار آزاد به نرخ ارز تجاری نزدیک خواهد شد. به عقیده این کارشناس اقتصادی، در حال‌حاضر رقابت میان ایالات متحده آمریکا و چین در حال افزایش است و از آنجایی که چین نقش مهمی در بازار ایران دارد، به نظر می‌رسد که آمریکا در تلاش است تا بازارهای اقتصادی را از چنگ چین خارج کند. آنچه از گفته مقامات آمریکایی حاصل شده، آن است که آن‌ها علاوه بر اینکه قصد دارند سر مسئله هسته‌ای با ایران به توافق برسند، علاقه‌مند به گسترش روابط تجاری با ایران نیز هستند. حسینی‌هاشمی؛ تأکید کرد: در نقطه مقابل این موضوع، اگر تحریم‌های ایران برداشته شود و بانک‌ها بتوانند روابط مالی و پولی خود را انجام دهند، سرمایه‌گذاری در ایران نیز به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند و به شکل قابل‌توجهی ورود ارز به کشور بیشتر و سرمایه مالی به داخل کشور وارد می‌شود که نتیجه آن می‌تواند به پایین آمدن قیمت ارز در بازار آزاد حتی کمتر از ارز دولتی منجر شود. وی در پایان خاطرنشان کرد: این نکته درست است که ترامپ فردی مدعی است و قصد دارد تا با ایجاد توافقات جدید جایزه صلح نوبل را کسب کند، اما از آنجایی که ایران در موضوع هسته‌ای که در گذشته نیز بار‌ها اعلام کرده بود، برنامه صلح آمیز دارد، می‌توان انتظار داشت که به توافقاتی در حوزه هسته‌ای و گشایش در روابط خارجی و در نهایت گسترش روابط تجاری و اقتصادی، منتهی شود.

قیمت دلار تا کجا کاهش می‌یابد؟

اگر ایران و آمریکا به توافق نزدیک شوند، همچنان قیمت دلار جای کاهش دارد. همزمان با آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، نرخ ارز که پیش از آن و در پی اخبار منفی مربوط به احتمال جنگ وارد کانال ۱۰۰ هزار تومان شده بود، در بازار آزاد کاهش یافته است. برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در صورتی که ادامه فرآیند مذاکرات هم مثبت باشد، کاهش نرخ ارز ادامه خواهد داشت. با این حال پیش‌بینی دقیق کف قیمت به سادگی امکان‌پذیر نیست. در این رابطه مجیدرضا حریری؛ اظهار کرد: همان‌طور که از منظر اقتصادی امکان پیش‌بینی سقف قیمت دلار وجود نداشت، در حال‌حاضر هم نمی‌توان کف قیمت را به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد؛ چراکه وقتی نرخ ارز از ۵۸ هزارتومان به بالا افزایش یافت، این افزایش حاصل یک فعل و انفعال سیاسی بود. وی افزود: اگر ایران و آمریکا به توافق نزدیک شوند، همچنان قیمت دلار جای کاهش دارد؛ بنابراین اگر فرض کنیم که در افق نهایی اقتصاد ایران را بدون تحریم ببینیم، می‌توان نرخ ارز را تا حدود ۲۸ تا ۳۰ هزار تومان در نظر گرفت. به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، بخش عمده‌ای از نوسانات نرخ ارز در سال‌های اخیر ناشی از تحولات سیاسی بوده و کمتر از شش سال پیش نرخ دلار در بازه ۱۳ هزار تومان و کمتر از هشت سال پیش در بازه ۳۰۰۰ تومان بوده است. اما اینکه نرخ ارز به حدود ۱۰۰ هزار تومان هم رسید، حول محور سیاست خارجی شکل گرفت. حریری؛ با بیان اینکه در چنین شرایطی نمی‌توان با عینک و ترازوی اقتصادی سقف افزایش قیمت و حالا کف کاهش قیمت را پیش‌بینی کرد، تصریح کرد: در این شرایط باید منتظر باشیم و ببینیم مردان دیپلماسی چه می‌کنند.

کف قیمت دلار در صورت توافق ایران و آمریکا

برزو حق‌شناس؛ کارشناس بازارهای مالی نیز، در تحلیل خود از واکنش بازار در روز آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، گفت: چشم تمام بازار‌ها به مذاکرات است. اگر خبر خوبی مبنی بر انجام توافق مخابره شود، طبیعی است که بازار ارز و طلا به سمت روند نزولی می‌روند و بازارهای مسکن و بورس هم مثبت می‌شوند. وی همچنین درباره اثر جلسه روز چهارشنبه هفته جاری مجمع تشخیص مصلحت نظام برای بررسی و تصویب لوایح CFT و پالرمو بر قیمت دلار، عنوان کرد: آنچه در مجمع قرار است بررسی شود، لوایح FATF و پالرمو است که از الزامات FATF هستند. اگر این لوایح در روز چهارشنبه تصویب شوند به تداوم روند نزولی بازار ارز و طلا کمک می‌کنند و بازار سهام هم تقویت خواهد شد. این کارشناس بازار‌سرمایه درباره اثر نتیجه مذاکرات بر نرخ ارز و طلا، بیان کرد: «بحث این است که وقتی صرفاً خبر مذاکره، بدون هیچ دستاورد و نامشخص بودن نتیجه توانسته این روند نزولی را به دلار و طلا بدهد، در نتیجه کوچک‌‌ترین خبری مبنی بر اینکه حتی مذاکرات می‌خواهد آغاز شود، قیمت‌ها را کاهش می‌دهد. حتی اگر خبر‌ها مبنی بر ادامه پیدا کردن مذاکرات نیز باشد، می‌تواند باعث تداوم روند افت قیمت‌ها باشد. ولی باید در نظر داشته باشیم که اگر نشانه‌هایی از بی‌ثمر بودن مذاکرات نمایان شود منجر به بازگشت افزایش قیمت دلار و طلا می‌شود. حق‌شناس؛ در پیش‌بینی خود از واکنش دلار به سرنوشت نهایی مذاکرات، گفت: صفر و صدی نمی‌توان در نظر گرفت. اگر مذاکرات به نتیجه برسد قیمت‌ها تکان شدیدی می‌خورد و حتی تا کانال ۸۰ هزار تومان هم می‌تواند سقوط کند ولی بحران‌های فعلی یک شبه به وجود نیامده است که انتظار داشته باشیم با مذاکره حل‌وفصل شود. این یک روند است و باید ببینیم این روند به کجا خواهد رسید. اگر هم مذاکرات ناموفق باشد، می‌توان تا ۱۲۰ هزار تومان هم برای افزایش قیمت دلار در نظر گرفت.

سناریوهای محتمل برای قیمت ارز

با توجه به اینکه همه‌چیز تحت‌تأثیر اخبار سیاسی و روانی است، کف قیمت فعلی را باید شکننده دانست و احتمال کاهش بیشتر در صورت تداوم جو مثبت را جدی گرفت، اما چشم‌انداز بلندمدت کاملاً وابسته به نتایج واقعی مذاکرات، تغییرات در سیاست‌های کلان اقتصادی، وضعیت تحریم‌ها و سایر متغیر‌های کلان خواهد بود.

*سناریو اول؛ کف احتمالی در ۸۰ تا ۸۲ هزار تومان

به گزارش سایت الف، قیمت دلار پس از یک دوره اوج‌گیری، به دلیل سیگنال‌های مثبت سیاسی وارد فاز اصلاحی و نزولی شدیدی شده است. کف قیمت مشخص نیست و بازار در حال‌حاضر در محدوده ۸۵ هزار تومان در حال محک زدن سطوح حمایتی است. تعیین کف نهایی قیمت در کوتاه‌مدت وابسته به تداوم و نتیجه اخبار سیاسی و واکنش بازار به آن خواهد بود. تداوم سیگنال‌های مثبت از مذاکرات یا بهبود چشم‌انداز سیاسی/اقتصادی ایران یک احتمال خوش‌بینانه محسوب می‌شود که در بهترین حالت به افزایش فشار فروش منجر می‌شود. اگر به‌طور هم‌زمان شاهد کاهش تقاضا برای دلار باشیم هم وضع بهتر پیش می‌رود. اصلاح جزئی و کف کوتاه‌مدت در این حالت جدی خواهد بود؛ بازار پس از هیجان اولیه ناشی از اخبار، منتظر جزئیات بیشتر و نتایج ملموس‌تر می‌ماند. بخشی از کاهش قیمت انجام شده و ممکن است در سطوح روانی پایین‌تر، مقداری تقاضای احتیاطی یا شناسایی سود توسط فروشندگان شکل بگیرد. کف قیمت دلار در این سناریو می‌تواند بین ۸۰ تا ۸۲ هزار تومان در نظر گرفته شود.

*شرایط تحقق: اگر اخبار مثبت ادامه داشته باشد، اما جزئیات مهمی منتشر نشود یا بازار به یک ثبات نسبی کوتاه‌مدت برای ارزیابی وضعیت برسد، سرعت کاهش قیمت کم می‌شود.

*وضعیت کلی: خوش‌بینانه برای کاهش قیمت

روند فعلی کاهش قیمت دلار، عمدتاً ناشی از انتظارات مثبت ایجاد شده به دنبال اخبار مذاکرات سیاسی است. شروع دوباره موج افزایشی به شرط تغییر در وضعیت فعلی یا ظهور عوامل منفی جدید محتمل به نظر می‌رسد. نباید فراموش کرد که دلار به این سادگی‌‌ها تسلیم نمی‌شود و خباثت ذاتی آن ممکن است هر تحلیلی را نقش بر آب کند. قیمت دلار در صورتی که یک پیشرفت بزرگ و غیرمنتظره در مذاکرات حاصل شود، شوک بزرگی را تجربه خواهد کرد.

*سناریو دوم؛ احتمال رسیدن به کف ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان

اخبار مثبت منتشر شده تا الان کارکرد مثبتی داشته‌اند و اگر همچنان قدرتمند باقی بمانند، قطعاً می‌توانند بخش قابل‌توجهی از افزایش قیمت‌های اخیر که ناشی از افزایش تنش‌‌ها یا انتظارات تورمی بالا رخ داد را خنثی کنند. تنها کافی است بازار به این باور برسد که چشم‌انداز اقتصادی در حال بهبود است. کف قیمت دلار را در این حالت بین ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان در نظر می‌گیریم و امیدوار می‌مانیم.

شرایط تحقق: وضعیت وقتی بهتر می‌شود که اخبار جدیدی درباره توافقات اولیه یا گشایش‌های کوچک در مذاکرات اعلام شود. اگر سیگنال‌های واضحی از کاهش تنش‌‌ها مشاهده شود یا بانک‌مرکزی تصمیم بگیرد با قدرت بیشتری در بازار مداخله کند (در صورت بهبود شرایط). این سطوح می‌تواند قیمت‌های پیش از شروع آخرین موج افزایشی شدید باشد.

سناریو سوم؛ سقوط به زیر ۷۰ هزار تومان

قیمت دلار در صورتی که یک پیشرفت بزرگ و غیرمنتظره در مذاکرات حاصل شود، به شکلی که منجر به لغو بخش قابل‌توجهی از تحریم‌ها یا آزادسازی منابع ارزی بلوکه شود، دچار شوک خواهد شد. این امر انتظارات تورمی را به شدت کاهش داده و منجر به دستپاچگی فروشندگان در بازار شود. دلار در این حالت به کف قیمت ۶۵ تا ۷۰ تومان هزار تومان می‌رسد و حتی ممکن است به پله‌های پایین‌تر سقوط کند. البته رسیدن به این سطوح نیازمند یک شوک مثبت بسیار قوی و تغییر بنیادین در شرایط است.

*شرایط تحقق: عواملی مثل توافق جامع سیاسی/هسته‌ای، رفع تحریم‌های کلیدی (مانند نفت و بانک) یا بازگشت حجم قابل‌توجهی ارز به کشور می‌توانند کمک کنند قیمت دلار به سطوحی بازگردد که پیش از دوره‌های اوج تنش و فشار حداکثری مشاهده می‌شد.