مصائب دکل‌داران؛ نقطه سرخط

مصائب دکل‌داران؛ نقطه سرخط سمیه مهدوی تاریخ باز هم تکرار شد، فوران قطره‌های نفت پس از گذشت ۵۲سال در میدان رگ‌سفید، مجدداً این چاه را تبدیل به کوهی از آتشفشان کرد. آتشفشانی که همچنان سرکشی می‌کند و میل به خاموشی ندارد. افراد روی سکو با آرامش خاطر درحال کار هستند که در عرض چند دقیقه […]

مصائب دکل‌داران؛ نقطه سرخط

سمیه مهدوی

تاریخ باز هم تکرار شد، فوران قطره‌های نفت پس از گذشت ۵۲سال در میدان رگ‌سفید، مجدداً این چاه را تبدیل به کوهی از آتشفشان کرد.

آتشفشانی که همچنان سرکشی می‌کند و میل به خاموشی ندارد. افراد روی سکو با آرامش خاطر درحال کار هستند که در عرض چند دقیقه همه چیز روی هوا معلق می‌شود. یک انفجار مهیب و کشته شدن ۴ نفر از پرسنل حفاری و یک کوه آتشفشان شعله‌ور، می‌شود ماحصل این اتفاق نامیمون.

هفته گذشته در بحبوحه برگزاری نمایشگاه مطبوعات وقوع این حادثه دلخراش، کام همه را تلخ کرد.

به گفته حاضران دکل ۹۵ شرکت ملی حفاری ایران که بر روی چاه ۱۴۷ رگ‌سفید قرار گرفته بود، پس از ترخیص تیم زمین‌شناسی در حین بالا آوردن لوله دچار آتش‌سوزی گسترده‌ای شد و یک فاجعه آفرید.

آتش‌سوزی در این میدان مسبوق به سابقه است. چاه‌های رگ‌سفید ۲ و ۳، درست ۵۲ سال پیش یعنی سال ۴۴ و ۴۵ دچار فوران شدند و این فوران دکل را در عرض چند دقیقه نابود کرد. نیروهای انسانی سرانجام پس از گذشت ۸ ماه تلاش توانستند چاه را کنترل کنند.

این حادثه اخیر نیز بی‌شباهت به فوران ۵۲ سال گذشته نیست، اما باید دید با توجه به تجهیزات و مهارت نیروهای انسانی، مهار آتش به پا شده، چه زمانی به وقوع خواهد پیوست.

اما علت وقوع این حادثه در چنین ابعاد گسترده‌ای ناشی از کدام امر می‌تواند ‌باشد؛ نقص فنی، سهل‌انگاری و عدم مهارت لازم نیروهای انسانی، نبود تجهیزات کافی و یا در بدبینانه‌‌ترین حالت، احتمال وقوع یک اقدام خرابکارانه؟

معمولاً پس از رخدادهای اینچنینی، احتمالات مذکور مطرح می‌شوند و برروی آن گمانه‌زنی‌هایی نیز صورت می‌گیرد. قطع به یقین، بررسی و واکاوی علل وقوع این فوران و آتش‌سوزی مستلزم صرف یک زمان نسبتاً طولانی است، حداقل تا زمان کنترل وضعیت و بازگشت به شرایط عادی باید صبر کرد.

اما سؤالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا با ورق زدن صفحات تاریخ نفت، از تجارب گذشته در رویدادهای مشابه استفاده نمی‌شود و بعضاً این موارد مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.

۵۲ سال پیش این اتفاق در همین میدان برای نخستین ‌بار می‌افتد.

اگر بخواهیم آن زمان را با شرایط کنونی قیاس کنیم، هم به لحاظ پیشرفت تجهیزات و تکنولوژی، هم مهارت و آموزش‌های انسانی، هم از نظر چگونگی مدیریت بحران با علم به احاطه سطح و دانشی به نام HSE و سرانجام مدت زمانی که برای کنترل شرایط نیاز است، نسبت به ۵ دهه گذشته باید اقدامات چشمگیرانه و کارشناسانه‌تری صورت پذیرد.

تاکنون مسؤولان ذی‌ربط از جمله وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی حفاری شمال و… به محض شنیدن این رویداد عازم محل حادثه شدند تا از نزدیک اوضاع را رصد کنند.

تلاش بی‌وقفه برای مهار آتش ادامه دارد، مهارکنندگان حریق همجوار شعله‌های آتش شده‌اند تا در این عرصه گوی رقابت را از خمپاره‌های آتش بربایند، اما آنچه که شرایط را به شدت بحرانی کرده، وضعیت جغرافیایی منطقه است که با کوهستانی بودن و دور بودن از منابع آبی، کار را برای نیروهای انسانی بغرنج‌تر کرده است.

 

اما آنچه مسلم است، برای سرکوب کردن این چاه سرکش به تدوین یک برنامه دقیق و تخصصی توسط متخصصان و کارشناسان نیاز است تا با بررسی شرایط و البته به‌کارگیری تجهیزات مناسب و به روز در مختومه کردن این پرونده تسریع شود.