ضرورت به‌روزرسانی لیست پیمانکاران مناقصات محدود

مجتبی قدیری – مناقصه محدود یکی از  راه‌های رسیدن به قراردادهای  خرید کالا یا خدمات توسط دستگاه‌های اجرایی می‌باشد که در قانون دیده شده است. مناقصه‌ای که در آن دستگاه مناقصه‌گزار تعدادى از شرکت‌کنندگان منتخب را با ارسال دعوتنامه‌ای به معامله فرا می‌خواند تا در این فرایند خرید کالا یا خدمات شرکت کنند. البته قانون‌گزار محترم […]

مجتبی قدیری – مناقصه محدود یکی از  راه‌های رسیدن به قراردادهای  خرید کالا یا خدمات توسط دستگاه‌های اجرایی می‌باشد که در قانون دیده شده است. مناقصه‌ای که در آن دستگاه مناقصه‌گزار تعدادى از شرکت‌کنندگان منتخب را با ارسال دعوتنامه‌ای به معامله فرا می‌خواند تا در این فرایند خرید کالا یا خدمات شرکت کنند. البته قانون‌گزار محترم برای این‌که دستگاه‌های مناقصه‌گزار از این روش سوءاستفاده نکنند در قانون برگزاری مناقصات دیده است که دستگاه برگزارکننده مناقصه حتماً باید برای برگزاری این نوع مناقصه به‌ تشخیص‌ و مسؤولیت‌ بالا‌ترین مقام‌ دستگاه‌ مناقصه‌گزار توجیهات فنی و بازرگانی مستند داشته باشد. ضمن آن‌که مناقصه‌گزار ملزم است از لیست موجود قانونی مورد تأیید استفاده نماید.

البته کاراترین روش تهیه لیست کوتاه این است که قبلاً در این خصوص مناقصه‌ای برگزار شده باشد و پیمانکاران یا شرکت‌هایی که توانایی انجام آن کار را داشته‌اند، شناسایی شده باشند، یا این‌که از لیست‌های سازمان برنامه یا دستگاه‌های مرکزی متبوع خود برای دعوت در مناقصه محدود استفاده کنند.

اما با توجه به اظهارات برخی مناقصه‌گران تهیه لیست برای مناقصه محدود کمی اختیاری به نظر می‌رسد. مثلاً سال‌ها پیش یک لیست محدود تهیه شده و هنوز مناقصات این دستگاه با همان یک لیست اجرا می‌شود و یا این‌که از یک لیست برای مناقصات متفاوت از سوی دستگاه مناقصه‌گزار استفاده می‌شود، اینها تماماً مخالف قانون است.

گاهی دیده شده است برخی پیمانکاران یا شرکت‌ها که از روند اجرای یک پروژه یا مناقصه ناراضی بوده‌اند به راحتی از لیست کوتاه حذف شده‌اند و جای خود را به شرکت دیگری داده‌اند و یا  این‌که لیست محدودتر شده است، این هم خلاف قانون می‌باشد.

در برخی دستگاه‌ها نیز شاهدیم مثلاً برای خرید یک خدمت عمومی چندین سال است که از یک لیست محدود استفاده می‌شود، در حالی‌که می‌توان گفت در همین چند سال اخیر حداقل صد‌ها پیمانکار جدید در همین موضوع اضافه شده‌اند. یعنی این لیست محدود، محدودتر شده و به قولی فقط نور‌چشمی‌‌ها در آن جای گرفته‌اند. به همین خاطر قانون‌گزار اعتبار هر لیست را بیش از دو سال نمی‌داند.

امروز بسیاری از پیمانکاران، از برگزاری مناقصات محدود ناراضی هستند، چرا که فکر می‌کنند تهیه لیست محدود بدون حساب‌ و کتاب است. لیستی است که فقط نور چشمی‌‌ها در آن جای گرفته‌اند و مناقصه را نه به پایین‌‌ترین قیمت و نه قیمتی مناسب، که به قیمت دلخواه با تبانی و زد و بند برنده می‌شوند. مثلاً پیمانکارانی که از نظر توان فنی قطعاً نمی‌توانند در یک مناقصه عمومی امتیاز لازم را کسب کنند در لیست کوتاه مناقصات محدود جا خوش کرده‌اند و از این رانت بهره می‌برند، البته این تصور اشتباهی است.

بر همین  اساس قانون‌گزار با توجه به این نوع موضوعات بر این باور است که باید همه مناقصات به صورت عمومی برگزار شود و مثال جایگاه مناقصه محدود به عمومی مانند خوردن گوشت مردار در موقع اضطرار آن هم فقط به اندازه‌ای که زنده بمانیم است نه این‌که سیر شویم. البته دستگاه‌های مرکزی مناقصه‌گزار می‌توانند قبل از برگزاری مناقصه، فراخوان شناسایی پیمانکار بدهند تا این شائبه را برطرف کنند. قطعاً این دستگاه‌های مرکزی حداقل هر دو سال یکبار باید با توجه به نوع مناقصات خود فراخوان شناسایی پیمانکار بدهند و لیست‌های پیمانکاران قبلی را کنار بگذارند تا نه تنها فرصت رقابت به همه بدهند بلکه واقعاً بتوانند کالا و خدمات خود را به کم‌ترین قیمت مناسب خریداری کنند. لذا به روزرسانی لیست‌های محدود یک ضرورت است، ضرورتی که برخی دستگاه‌های اجرایی مناقصه‌گزار فراموش کرده‌اند تا این لیست‌‌ها را به‌روزرسانی کنند. امیدواریم دستگاه‌های نظارتی در این خصوص نیز ورود کنند و در مناقصات محدود بر این موضوع تأکید داشته باشند که لیست پیمانکاران حتماً به روز شده باشد، ضرورتی که نباید دست‌کم گرفته شود.