آرزوهای برباد رفته در مسکن مهر!

  رامین شاهی – در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حق داشتن مسکن برای همه ایرانیان، به صراحت اشاره و تأکید شده است. همه دولت‌های بعد از انقلاب اسلامی برای حل معضل مسکن مردم تلاش‌ها کرده و هر کدام با توجه به وضعیت مالی خود، سعی در حل و یا کاهش این معضل داشته‌اند. در […]

 

رامین شاهی – در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حق داشتن مسکن برای همه ایرانیان، به صراحت اشاره و تأکید شده است.

همه دولت‌های بعد از انقلاب اسلامی برای حل معضل مسکن مردم تلاش‌ها کرده و هر کدام با توجه به وضعیت مالی خود، سعی در حل و یا کاهش این معضل داشته‌اند. در دولت نهم و دهم طرحی مسکن مهر مطرح و مورد اجرا واقع شد؛ لیکن عمر آن دولت به پایان و اجرای کامل وعده‌های داده شده در این بخش کفاف نداد و بسیاری از مشکلات به دولت بعدی محول شد. دولت یازدهم نیز با مشکل کاهش شدید درآمد نفت مواجه شد.

در دولت جدید آخوندی وزیر مسکن و شهرسازی بار‌ها و بار‌ها اعلام کرد با طرح مسکن مهر مخالف است اما چون وعده ساخت آن به مردم داده شده و قراردادهای آن امضا شده است لذا هر طور که شده آن را اجرا و تکمیل کرده و به متقاضیان تحویل می‌دهند اما همچنان مشکلات مالی باقی مانده است.

مقصر کمبود منابع مالی برای مسکن مهر کیست؟

در حالی وزیر راه چندی پیش مدعی شد رییس‌جمهوری تأکید کرده حداکثر مبلغ تخصیص یافته به مسکن مهر ۴۵ هزار میلیارد تومان خواهد بود که شورای پول و اعتبار دولت یازدهم سقف تسهیلات جمعی مسکن مهر را با احتساب وصولی وام به ۵۵ هزار میلیارد تومان افزایش داده است.

به گزارش مناقصه‌مزایده، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی چندی پیش در جلسه با شماری از اعضای کمیسیون عمران مجلس با اشاره به وضعیت ناگوار مسکن مهر و تأخیرهای متعدد این طرح و بلا تکلیفی مردم در تکمیل واحدهای نیمه تمام گفته بود: دولت قبل ۵۰ هزار میلیارد تومان متعهد شده بود اما آقای روحانی می‌گفت حداکثر مبلغی که می‌تواند اختصاص یابد ۴۵ هزار میلیارد تومان است. یعنی ۵ هزار میلیارد تومان کسری داشتیم به اضافه ساخت فضا‌ها و ساختمان‌های روبنایی و تأسیسات زیربنایی.

آخوندی و به تبع آن دولت تحت فشار سنگین افکار عمومی در خصوص مسکن قرار دارند که از یکسو بخش مسکن هنوز نتوانسته از رکود خارج شود و وعده مسکن اجتماعی سرابی بوده و از سوی دیگر وعده تکمیل مسکن مهر در سال ۹۴ به سال ۹۵ و اینک به سال ۹۶ موکول شده است.

براساس مصوبه شورای پول اعتبار دولت قبل میزان سقف تسهیلات جمعی مسکن مهر ۵۰ هزار میلیارد تومان شامل ۴۵ هزار میلیارد تومان آن از محل منابع بانک مرکزی و ۵ هزار میلیارد تومان از محل بازگشت اقساط مسکن مهرهای تحویل شده بوده است.

در دولت فعلی نیز با تصویب شورای پول و اعتبار سقف تسهیلات جمعی مسکن مهر ۵ هزار میلیارد تومان دیگر از محل بازگشت اقساط افزایش یافت و به ۵۵ هزار میلیارد تومان رسید.

طبق گزارش سال گذشته کمیسیون عمران مجلس از عملکرد وزارت راه و شهرسازی تا سال ۹۴ بیش از ۷ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از بازگشت از اقساط مسکن مهر در اختیار بانک مسکن بوده که ریالی از آن به پروژه‌های این طرح اختصاص نیافته است.

این منابع برخلاف منابع بانک مرکزی که همیشه از سوی دولت متهم به تورم در اقتصاد کشور می‌شد، هیچ‌گونه آثار تورمی نخواهد داشت. اما علی‌رغم در اختیار بودن منابع لازم مالی در مسکن مهر وزارت راه و شهرسازی و بانک مسکن منابع تخصیص یافته به مسکن مهر را از ۵۰۰ میلیارد تومان ماهانه در دولت گذشته به کمتر از ۸۰ میلیارد تومان در دولت فعلی رسیده است، حقیقتی تلخ که در گزارش سال گذشته کمیسیون عمران به آن اشاره شده است.

در حقیقت منابع مالی فراوان خارج از منابع بانک مرکزی از ابتدای دولت در اختیار وزیر راه و شهرسازی و بانک مسکن بوده است که می‌توانسته‌اند به پروژه‌های مسکن مهر اختصاص دهند اما این امر صورت نگرفته است. سد شدن تزریق منابع به مسکن مهر از سوی بانک مسکن در حال انجام شده است که ماهانه به بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان بازگشت اقساط صورت می‌گرفته است.

اتمام مسکن مهر شهرهای جدید به جز پردیس در سال۹۵

عضو هیأت مدیره شرکت عمران شهرهای جدید ایران با تأکید بر این‌که امسال به جز پردیس مسکن مهر سایر شهرهای جدید کشور به اتمام می‌رسد، گفت: فاینانس قطار برقی گلبهار باید امسال به نتیجه قابل قبولی برسد.

حبیب‌ا… طاهرخانی اظهار کرد: پرونده واحدهای مسکن مهر به عنوان اصلی‌‌ترین اولویت شرکت عمران شهرهای جدید در بخش عمده‌ای از شهر‌ها به جز پرونده‌های دارای معارض حقوقی و واحدهای شهر جدید پردیس که دیرتر از سایر شهر‌ها شروع شده، باید در سال جاری به اتمام برسد.

وی با اشاره به رویکرد محله‌محوری افزود: بر این اساس همه واحد‌ها به همراه خدمات روبنایی و زیربنایی افتتاح و به متقاضیان تحویل داده شود. ما باید پس از تهیه چارچوب و ساختارهای شهرهای جدید که در سال گذشته انجام شد از ظرفیت سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی استفاده بسیار مناسبی داشته باشیم. خوشبختانه شیوه‌نامه‌های لازم در این خصوص تنظیم شده است. این اقدام بدون شک بیش‌ترین سرعت و جواب‌دهی را در مجموعه شهرهای جدید به دنبال خواهد شد.

وی همچنین یادآور شد: اجرای ادامه خط یک مترو تهران به سمت پرند، دوخطه کردن مسیر ریلی تهران-پرند و اتمام پروژه قطار برقی شهر جدید هشتگرد از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی در سال جاری به شمار می‌روند.

معین ویژه پردیس با بیان این‌که پروژه ساخت قطار برقی در چهار شهر جدید هشتگرد، بهارستان، گلبهار و فولادشهر آغاز شده است گفت: هم‌اکنون پروژه‌های هشتگرد و بهارستان دارای پیشرفت مناسبی هستند که باید مورد پیگیری جدی و متداومی قرار گیرند، از سوی دیگر بحث فاینانس پروژه گلبهار نیز باید طی سال جاری به نتیجه قابل قبولی برسد و همچنین قطار برقی شهر جدید فولادشهر که در چندین بخش مختلف شروع شده است تا پایان سال پیگیری شود.

ضد و نقیض‌های مسکن مهر

این در حالی است که مسؤولان وزارت نیرو خود را از هر نوع قصوری برای افتتاح واحدهای مسکن مهر مبرا می‌دانند که یکبار دیگر معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: وزارت نیرو وظایف خودش را در حوزه آبرسانی واحدهای مسکن مهر انجام نمی‌دهد و کار را به وزارت راه حواله داده است.

هر چه به ایام انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم اظهارات و موضع‌گیری برخی مسؤولان وزارتخانه‌های زیربنایی تغییر کرده و تقریباً به سمت فرافکنی پیش می‌رود.

این رویکرد جدید بیش از همه برای پروژه‌های مسکن مهر در پیش گرفته شده، طرحی که از ابتدای دولت یازدهم تاکنون به انحای مختلف مورد تفقد رییس‌جمهوری، وزیر راه و شهرسازی و شماری از معاونان آخوندی قرار گرفته است.

رییس‌جمهوری بار‌ها مسکن مهر را مسبب تورم ۴۴ درصدی کشور اعلام کرده است: «واقعاً چاپ پول بدون پشتوانه از نظر شرعی و قانونی مسأله‌دار است. با کدام مجوز این اتفاق رخ داد که بلافاصله در جیب مردم تأثیر گذاشت و اموال و قدرت و ارزش پول را پایین آورد؟ یک تصمیم‌گیری برای مسکن مهر بلایی بر سر کشور آورد و بانک مرکزی را زیر سؤال برد.

وی با ابراز تأسف از این‌که ۴۴ درصد کل پولی که در تاریخ کشور ایجاد شد در این تصمیم‌گیری، چاپ و در اختیار بانک مسکن قرار گرفت، اظهار کرد: آیا کسی آمد تا حساب کند برای مردم که این افزایش پایه پول برای مسکن مهر از پول متعلق به همه آن‌ها بوده است؟ دولت یازدهم با وجود آگاهی، ناچار بود راه به وجود آمده در مسکن مهر را طی کند، زیرا دولت نمی‌خواهد مردم را نسبت به نهاد دولت بی‌اعتماد کند.»

آخوندی نیز در باب از واژه‌های جدیدی رونمایی کرده که «پول داغ»، «طرح خانمان‌برانداز»، «سیب گندیده»، «طرح پوپولیسمی» و… نمونه‌های از آن است. وزیر راه و شهرسازی اردیبهشت سال گذشته گفته بود: «دولت میراث‌دار دو موضوع یارانه‌ها و مسکن مهر است. گرفتاری مسکن مهر در تأمین امکانات کامل شهری و رفاهی این مجموعه‌ها نیز تا چند دولت باقی خواهند ماند و دولت‌های مختلف باید به‌دنبال به نتیجه رساندن این موضوع باشند. بیش‌ترین ویژگی «پوپولیسم» تهی کردن موضوعات از درون بدون این‌که سودمندی و تداوم آن سیاست روشن باشد، است. سیاه و سفید کردن موضوعات و تقدس بخشی به برخی امور ویژگی‌های دیگر پوپولیسم است، به‌عنوان نمونه وقتی مسکن مهر اجرا شد سودمندی آن را کسی اندازه‌گیری نکرده و عواقب انتشار «پول داغ» به‌میزان ۵۰هزار میلیارد تومان در نظر گرفته نشده بود و زمانی که افزایش یارانه‌ها تا ۲۰۰هزار تومان مطرح می‌شد؛ آینده ایران مهم نبود.»

 

باید گفت که قطعا دولت و متولی مسکن مهر که وزارت راه و شهرسازی باشد با همه توان در حل معضل مسکن مهر تلاش خواهد کرد لیکن ‌ای کاش هر دولتی وعده و طرحی را که ارایه می‌ کند خود آن را به پایان برساند نه آن که بار طرح‌های خود را به دوش دولت‌های دیگر محول کند اما تحت هر شرایطی مردم متقاضی با وعده‌های عمل نشده مواجه هستند و خانه‌دار شدن آنان آرزوهای برباد رفته شأن در طرح مسکن مهر شده است.