شباهت و تفاوت بازار ارزهای دیجیتال با دوره حباب دات‌کام در دهه۹۰

بسیاری از کارشناسان به شباهت‌های صنعت ارزهای دیجیتال در وضعیت کنونی با وضعیت شرکت‌های اینترنتی در اواخر سال‌های دهه ۱۹۹۰ میلادی اشاره می‌کنند. شرکت‌های مختلف فعال در زمینه ارزهای دیجیتال از سال ۲۰۱۵ به این سو توانسته‌اند بیش از ۱۰ میلیون دلار از طریق عرضه اولیه سکه (ICO) جذب سرمایه داشته باشند. البته این روند مخالفانی را نیز به همراه داشته است. وارن بافت (سرمایه‌گذار معروف آمریکایی) و بیل گیتس (بنیان‌گذار مایکروسافت) از جمله افرادی هستند که رشد ارزهای دیجیتال را نوعی حباب می‌دانند. همچنین برخی کارشناسان، حباب در بازار ارزهای دیجیتال را بد‌‌ترین نوع پس از حباب اقتصادی گل لاله در قرن ۱۷ در هلند می‌دانند.

آیا واقعاً بازار ارزهای دیجیتال دارای حباب است؟

قیمت بیت‌کوین از قیمت ۹۶۳ دلار در اول ژانویه ۲۰۱۷ به ۱۹۴۷۵ دلار در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۷ رسید. این به معنای رشد ۱۹۲۲ درصدی طی فقط ۱۲ ماه است. قیمت اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال نیز طی این مدت رشد چشمگیری داشت. افراد بسیار زیادی به امید ثروتمند شدن و بهره‌گیری از فرصت موجود وارد این بازار شدند. اما رشد شدید در قیمت ارزهای دیجیتال سبب ایجاد رویکردی محتکرانه شده است. این وضعیت سبب شده برخی به این نتیجه برسند که این بازار دارای حباب قیمتی است که درنهایت خواهد ترکید. بیت‌کوین با هدف ایجاد یک واحد پول بین‌المللی و ابزاری سودمند برای کسانی که به خدمات بانکی دسترسی دارند و نیز ساکنان مناطق محروم دنیا وارد میدان شد. اما نوسانات شدید قیمتی سبب شده نتوان از ارزهای دیجیتال برای تراکنش‌های روزمره استفاده کرد.

آیا بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال حباب دارند؟

استارت‌آپ‌های حوزه فناوری رویکردی جدیدی را برای تأمین مالی پروژه‌های خود به کار می‌برند. این الگو در اصطلاح «عرضه اولیه سکه» (ICO) نام دارد. با وجود استقبال گسترده‌ای که از شیوه در چند سال اخیر صورت گرفت است، پرسش‌هایی نیز درباره اثربخشی این شیوه مطرح شده است. یونی آسیا (Yoni Assia) که مدیرعامل ای‌تورو (eToto) است، می‌گوید: «۹۵ درصد از شرکت‌هایی که از طریق عرضه اولیه سکه (ICO) به جذب سرمایه می‌پردازند در نهایت به هیچ نتیجه‌ قابل‌توجهی نمی‌رسند.»

مقایسه عصر اینترنت با عصر دارایی‌های دیجیتال

اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی انبوهی از شرکت‌های اینترنتی وارد میدان شدند. سرمایه‌گذاران معمولی و خطرپذیر زیادی بودند که حجم زیادی از پول را به این شرکت‌ها تزریق کردند. همه آن‌‌ها امیدوار بودند که این شرکت‌ها بتوانند در مرحله بعدی رشد خود به سوددهی برسند. این حباب که در اصطلاح «حباب دات‌کام» نامیده می‌شود، به تدریج بزرگ و بزرگ‌تر شد. بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱، برخی از این شرکت‌های اینترنتی سهام خود را به صورت عمومی عرضه کردند. ارزش سهام این شرکت‌ها به شدت بالا رفت و بازدهی آن‌‌ها به مراتب از شرکت‌های برتر حاضر در بازار سهام آمریکا بیشتر شد.

حباب دات‌کام

منتقدان ارزهای دیجیتال بر این باورند که صنعت بلاکچین نیز با چنین رویه‌ای روبه‌روست. این بار به جای اینترنت با فناوری بلاکچین روبه‌رو هستیم و عرضه اولیه سکه (ICO) نیز به جای عرضه اولیه سهام (IPO) مورد استفاده قرار می‌گیرد. وارن بافت (میلیاردر و سرمایه‌گذار معروف آمریکایی) می‌گوید ارزهای دیجیتال فاقد ارزش ذاتی هستند. گفتنی است؛ با ترکیدن حباب دات کام، ارزش سهام آمازون (که در آن زمان علمکرد خوبی داشت) نیز افت کرد از ۱۰۷ دلار به‌ازای هر سهم به هفت دلار رسید.

تفاوت‌های صنعت ارزهای دیجیتال

تردیدی نیست که فناوری بلاکچین و صنعت ارزهای دیجیتال هنوز در مراحل اولیه خود به سر می‌برند. اما هنوز ظرفیت زیادی برای حضور شرکت‌های جدید به منظور نوآوری و بهبود سازوکاری کنونی این صنعت وجود دارد. بی‌تردید هر از چند گاهی شاهد عرضه اولیه سکه از سوی تیم‌هایی هستیم که این کار را صرفاً با هدف کلاهبرداری به انجام می‌رسانند. اما تعداد این اقدامات محدود است. همچنین تقریباً همه کارشناسان علوم رایانه بر این مهم اذعان دارند که فناوری بلاکچین می‌تواند تحولی اساسی در بسیاری از صنایع ایجاد کند. ورشکست شدن به خاطر بد بودن ایده اولیه شروع کسب‌وکار و باختن به رقبا دو پدیده کاملاً متفاوت هستند. تعداد شرکت‌هایی که در دوره‌های اولیه شکل‌گیری خود بتوانند به موفقیتی چشمگیر دست یابند بسیار اندک است. این طور نیست که همه شرکت‌هایی که در زمینه فناوری بلاکچین به کار مشغولند بتوانند به موفقیت برسند. اما ده سال آینده، تعدادی از آن‌‌ها می‌توانند به جایگاهی بالا در بازار دست یافته و حتی در فهرست شرکت‌های با درآمد بسیار بالا قرار گیرند. بایننس (Binance) و کوینبیس (Coinbase) از جمله شرکت‌هایی هستند که توانسته‌اند به درآمد بالایی در این بازار برسند. بایننس توانسته در بازار خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صدر قرار گیرد و کوینبیس نیز نقش گوگل را در صنعت ارزهای رمزنگاری شده بازی می‌کند. گفتنی است؛ شرکت‌هایی که توانستند از ترکیدن حباب دات‌کام جان سالم به در ببرند امروزه جزء غول‌های دنیای دیجیتال به شمار می‌روند. آمازون، پی‌پل، گوگل و ای‌بی فقط چند نمونه از این شرکت‌ها هستند. همه این‌‌ها پیش از شکل‌گیری حباب دات‌کام ایجاد شدند و امروزه جزء شرکت‌های بسیار بزرگ حوزه فناوری دیجیتال به شمار می‌روند.

نویسنده: راهول نامبیامپوراث (Rahul Nambiampurath)