زنگ خطر کاهش نیروی انسانی متخصص در بخش معدن

گروه زمین‌ومعدن -در سال‌های اخیر توسعه بخش معدن و صنایع‌معدنی با چالش‌های بسیاری همراه شده است. ابتدا ‌توسعه‌نیافتگی در حوزه اکتشافات توانست صنایع پایین‌دستی را نگران کند. اما در ادامه کمبود‌ها در حوزه انرژی هم خودش را نشان داد و توانست بر برنامه‌های تولیدی اثر‌گذار شود. اما حالا چالش دیگری در راه است و می‌توان […]

گروه زمین‌ومعدن -در سال‌های اخیر توسعه بخش معدن و صنایع‌معدنی با چالش‌های بسیاری همراه شده است. ابتدا ‌توسعه‌نیافتگی در حوزه اکتشافات توانست صنایع پایین‌دستی را نگران کند. اما در ادامه کمبود‌ها در حوزه انرژی هم خودش را نشان داد و توانست بر برنامه‌های تولیدی اثر‌گذار شود. اما حالا چالش دیگری در راه است و می‌توان گفت؛ زنگ خطر آن در آستانه به صدا درآمدن است. کمبود نیروی انسانی چالشی جدی است که می‌تواند توسعه بخش معدن را با مشکلات بسیاری همراه کند. امروز بسیاری از معادن بخش‌خصوصی و همچنین کارخانه‌های کوچک فعال در حوزه صنایع‌معدنی، با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه‌اند. در حال‌‌حاضر ورود به رشته‌های معدنی و زمین‌شناسی با کاهش همراه شده‌ و تأمین نیروی انسانی را به چالش جدی در سال‌های پیش‌رو تبدیل‌کرده است؛ این در حالی است که بخشی دیگر از نیروهای متخصص حاضر در بخش معدن نیز از مسیر مهاجرت وارد بخش معدن کشورهای دیگر شده‌اند، در نتیجه شرایط بخش معدن در سال‌های پیش‌رو می‌تواند با چالش‌های جدی‌ مواجه شود. به گزارش مناقصه‌مزایده، رضا بستامی؛ رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران، تعداد کم ورودی در رشته‌های «معدن» و «زمین‌شناسی» را زنگ خطری برای منابع انسانی و نیروی انسانی بخش معدن کشور دانست. بستامی؛ گفت: باید در این خصوص چاره‌اندیشی کرد و این فقط وظیفه یک بخش نیست، بلکه باید علاوه بر متولیان این بخش در حوزه صنعت و معدن که وزارت صنعت و معدن، نظام مهندسی، سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو است، حتماً وزارت آموزش و پرورش، سازمان فنی و حرفه‌ای و وزارت علوم هم کمک کنند تا از این تهدید به سلامت عبور کنیم و تا چند سال آینده آن را به فرصت تبدیل کنیم. وی با اشاره به اینکه شرایط گروه سنی نیرو‌های فعال در حوزه معدنی در ایده‌آل‌‌ترین حالت قرار دارد، گفت: اکنون ۸۰درصد نیروی فعال در حوزه معدنی بین ۳۰ تا ۵۰ سال سن دارند که بهترین حالت همین سن است. بستامی؛ درخصوص دانشگاه‌های زمین‌شناسی و معدن در سطح کشور، گفت: ۱۴۲ دانشگاه در کشور در رشته «مهندسی زمین‌شناسی» و ۴۴ دانشگاه در رشته «مهندسی معدن» با همه گرایش‌های آن به تربیت نیروی انسانی مشغولند، که ظرفیت خوبی برای آموزش دانشجویان حوزه معدن محسوب می‌شود. وی افزود: همچنین حوزه نظام مهندسی حدود ۵۰ هزار عضو دارد که حدود ۱۶ هزار عضو آن معدنی، حدود ۲۰ هزار عضو زمین‌شناس و هزار نفر متالوژ و سه‌هزارو ۵۰۰ نفر هم نقشه‌بردار هستند. بستامی؛ گفت: از این تعداد حدود ۱۰ هزار نفر پروانه اشتغال دارند و مابقی باید تحت عنوان کارورز کار کنند تا بعد از گرفتن پروانه به این حوزه‌ها اضافه شوند. رضا جدیدی؛ مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در این باره، گفت: چالش کمبود نیروی انسانی در بخش‌های محتلف معدن در اکتشاف، استخراج و فرآوری منجر به کاهش تولید و افزایش هزینه معدنکاری می‌شود. وی افزود؛ وقتی تولید دچار نقصان می‌شود، اعم از تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و بحث‌های معدنکاری و… می‌بینیم که منابع و ذخایر بازدهی لازم را ندارند. اگر با این روند پیش بروند دچار بحران در آینده نزدیک می‌شویم و بعد به دنبال علت‌یابی می‌گردیم که کمبود نیروی متخصص دلیل اصلی آن است. وی افزود: نظام برنامه‌ریزی کشور در ساختارسازی کشور همراهی مناسبی را انجام نداده است. من همیشه گفته‌ام ما چالش حکمرانی در حوزه معدن را داریم. جدیدی؛ تصریح کرد: متأسفانه در آموزش‌وپرورش و دوران تحصیل به بحث زمین‌شناسی و معدنکاری که ارزش کشورمان است، اهمیت داده نمی‌شود و علاقه را در دانش‌آموز ایجاد نمی‌کنیم درحالی که بحث فرهنگ‌سازی مقوله بسیار مهمی است. طی ۱۰ سال اخیر کاهش ۵۴ درصدی در دانشجویان علوم زمین و معدن طبق آمار وزارت علوم دیده می‌شود که به آن توجه نشده و ظرفیت‌سازی هم صورت نگرفته است. امین صفری؛ معاون امور معادن و صنایع‌معدنی گروه سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، با بیان اینکه در بخش معدن به غیر از تجهیزات به شدت به نیروی انسانی ماهر نیاز است و فقط با تجهیزات خالی نمی‌توان در این حوزه کار کرد. اظهار داشت: در بخش اکتشاف اگر بهترین تجهیزات را هم داشته باشید اگر متخصصان امر را نداشته باشید فقط هزینه می‌کنید و به نتیجه‌ای مطلوبی نخواهید رسید. در کشور بخش‌هایی تجهیزات خوبی دارند اما متخصصان معدن ضعیف هستند یا از متخصصان خارجی استفاده می‌کنند. وی افزود: در بخش معدن ورودی دانشگاه‌های ما به طرز بارز و روشنی در سال‌های اخیر نه تنها رشدی نداشته‌ و متناسب با تغییرات تکنولوژی و تغییرات روز دنیا پیش نرفته‌اند، بلکه به نظر می‌رسد با افت کیفی خروجی‌های دانشگاه‌ها نیز مواجه هستیم. به گفته‌ معاون امور معادن و صنایع‌معدنی «ومعادن»، ما از نظر دانش نیروی انسانی و متخصص داخلی بدون تعارف فقیر هستیم. تعدد و کمیت ما بالاست اما این دانش عمق ندارد و به‌روز نیست. دانش فارغ‌التحصیلان ما در بخش معدن قدیمی است و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ما از تکنولوژی‌های روز حوزه خود اطلاعی ندارند. لذا این حوزه نیازمند تغییر جدی است.