باخت ایران برابر قطر در برداشت گاز از پارس‌جنوبی

گروه انرژی -میدان گازی پارس‌جنوبی در سال ۱۹۷۱ کشف شد و کشور قطر از سال ۱۳۷۰ برداشت از این میدان را آغاز کرد. ایران نیز ۱۵ سال طول کشید که از این میدان برداشت داشته باشد. ۶۷ درصد از این منابع گازی مشترک سمت قطر و ۳۷ درصد سمت ایران است و با توجه به […]

گروه انرژی -میدان گازی پارس‌جنوبی در سال ۱۹۷۱ کشف شد و کشور قطر از سال ۱۳۷۰ برداشت از این میدان را آغاز کرد. ایران نیز ۱۵ سال طول کشید که از این میدان برداشت داشته باشد. ۶۷ درصد از این منابع گازی مشترک سمت قطر و ۳۷ درصد سمت ایران است و با توجه به شرایطی که ایران به لحاظ تحریم و محدودیت تأمین منابع مالی و تجهیزات داشته، میزان برداشت حجمی قطر بیشتر از ایران بوده است. درآمد قطر در دو دهه گذشته ۱۵۰۰ میلیارد دلار بوده اما در ایران با توجه به تحریم‌ها قابل مقایسه نیست. قطر پارسال ۱۲۶ میلیارد مترمکعب صادرات گاز طبیعی و مایع داشت و قرار است این رقم تا سال ۲۰۲۶ به ۱۷۰ میلیارد مترمکعب برسد. این در حالی است که ایران، شریک قطر در پارس‌جنوبی، در سال ۲۰۲۲ تنها ۱۸ میلیارد مترمکعب صادرات گاز به عراق و ترکیه داشت و در لایحه بودجه سال آینده، تنها صادرات ۱۱ میلیارد مترمکعب گاز را هدف‌گذاری کرده که ۴۰ درصد کمتر از پارسال است. قطر همچنین برای جلوگیری از افت تولید میدان، سال‌‌ها پیش با کمک شرکت‌های غربی سکوهای ۲۰ هزار تنی (۱۵ برابر سکوی بخش ایرانی) و کمپرسورهای عظیم نصب کرده و طی دو سال گذشته رشد چشمگیر تولید گاز را هدف‌گذاری کرده و در همین زمینه طی یک سال گذشته ۲۹ میلیارد دلار قرارداد جدید با غول‌های انرژی آمریکایی و اروپایی امضاء کرده است. این در حالی است که سخاوت اسدی؛ مدیرعامل سازمان منطقه ویژه پارس، با بیان اینکه اکنون بیش از قطر از میدان مشترک گاز برداشت می‌شود، گفت: در حال‌حاضر برداشت ایران از میدان مشترک پارس‌جنوبی روزانه حدود ۷۱۰ میلیون مترمکعب است درحالی که شریک ما حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب برداشت می‌کند. در این باره خورشید گزدرازی؛ نائب رئیس اتاق بازگانی ایران و قطر، با بیان اینکه باتوجه به اکتشاف جدید در قطر و برنامه‌هایی که در راستای افزایش تولید در دستور کار دارند ما در ماراتن برداشت از این میدان جا می‌مانیم، خاطرنشان کرد: اگر در حوزه گازی به‌دنبال صادرات و ارزآوری هستیم نباید از صنعت روز دنیا، مشارکت با سهامداران و کمپانی‌های بین‌المللی و استفاده از تجهیزات روز دنیا غافل شد، هرچند صنایع داخلی ما تا حدی می‌توانند در این حوزه فعال باشند و بتوانیم از ظرفیت شرکت‌های داخلی استفاده کنیم اما این ناترازی در استخراج وجود دارد و ما نمی‌توانیم به اندازه قطر ‌بردارشت کنیم. گزدرازی؛ یادآور شد: واقعیت این است که قطر در حوزه گاز از ایران پیشی گرفته و دلیل آن هم این است که شرکای بزرگ تجاری دارد که خود مصرف‌کننده محصولات تولیدی قطر هستند و دانش فنی هم در اختیار دارند و آن را در اختیار قطر قرار می‌دهند و همین نبود امکان و سرمایه ما را از توسعه خیلی از میادین باز می‌دارد و دسترسی را محدود می‌کند. در این باره محمود خاقانی؛ کارشناس انرژی، در ارزیابی برداشت گاز از پارس‌جنوبی در مقایسه ایران و قطر، اظهار داشت: قطر رسماً اعلام کرده ذخیره گاز گنبد شمالی ۲۴۰ تریلیون فوت‌مکعب بیشتر است، همچنین عنوان کرده ذخایر گاز به دو هزار تریلیون افزایش پیدا می‌کند و پروژه جدید تبدیل گاز طبیعی به ال‌ان‌جی را آغاز و تا ۲۰۲۹ صادر می‌کند. در واقع ظرفیت تولید این کشور به ۱۴۲ میلیون تن در سال می‌رسد که ۸۵ درصد بالاتر از ظرفیت تولید فعلی و این برای قطری‌‌ها پیشرفت قابل‌توجهی است. وی افزود: قطر یک قرارداد بلندمدت جدید برای فروش گاز طبیعی با هند امضاء کرده و با سینوپک، توتال فرانسه، شل و انی ایتالیا همچنین قرارداد امضاء کرده است. مفهوم این قرارداد‌ها این است که مصرف‌کننده نهایی که این شرکت‌ها هستند در این ظرفیت تولید جدید گاز طبیعی مایع سرمایه‌گذاری کرده و خودشان هم تکنولوژی را وارد می‌کنند، اصولاً پروژه‌های گاز طبیعی به این شکل است که مصرف‌کننده نهایی با کشور میزبان همکاری و در میدان گازی برای تولید سرمایه‌گذاری می‌کند. این کارشناس حوزه انرژی، گفت: ما تاکنون یک سیاست اشتباهی را در ایران دنبال کردیم، یکی از این موارد سیاست فروش گاز طبیعی به پاکستان است که سرمایه‌گذاری بزرگی کرده، خط لوله را احداث کردیم و به مرز پاکستان بردیم و بعد از سال‌‌ها قرار شده تأمین بودجه و خط لوله را در خاک خود احداث کند بدون اینکه در میدان گازی پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری کرده و یا تکنولوژی آورده باشد. این در حالی است که اخیراً نمایندگان طالبان و ترکمنستان هم خط لوله تاپی را افتتاح کردند و جالب اینکه پاکستان، هند و چین در میدان گازی ترکمنستان که تأمین‌کننده گاز این خط است سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اکنون باید ببینیم سیاست جدید ایران چگونه است؟ آیا ایران در قبال پارس‌جنوبی سیاست جدیدتری اتخاذ خواهد کرد؟ قطر روز یکشنبه هفته گذشته از طرح جدید خود برای افزایش برداشت از میدان گازی مشترک با ایران رونمایی کرد. سعد شریده الکعبی؛ وزیر انرژی قطر در یک کنفرانس خبری، گفت: «مطالعات اخیر نشان داده است که ذخیره گازی میدان گنبد شمالی ۲۴۰ تریلیون فوت‌مکعب بیش از برآوردهای قبلی است و بر همین اساس، ذخایر گاز قطر از ۱۷۶۰ به بیش از ۲۰۰۰ تریلیون فوت‌مکعب افزایش یافته است. نتایج این مطالعات ما را قادر می‌سازد تا توسعه یک پروژه جدید گاز طبیعی مایع (LNG) را از بخش غربی میدان گنبد شمالی با ظرفیت تولید حدود ۱۶ میلیون تن در سال کلید بزنیم.»