هزینه‌های سنگین آلودگی هوا مانع توسعه اقتصادی هستند

هزینه‌های سنگین آلودگی هوا مانع توسعه اقتصادی هستند طبق گزارش بانک جهانی در دسامبر سال ۲۰۱۶، آلودگی هوا به‌ عنوان کشنده‌‌‌ترین نوع آلودگی و چهارمین عامل اصلی از بین رفتن زودرس انسان‌ها در سراسر جهان مطرح شد. به گزارش سیناپرس، در سال ۲۰۱۳ از بین رفتن ناشی از آلودگی هوا به تنهایی منجر به حدود […]

هزینه‌های سنگین آلودگی هوا مانع توسعه اقتصادی هستند

طبق گزارش بانک جهانی در دسامبر سال ۲۰۱۶، آلودگی هوا به‌ عنوان کشنده‌‌‌ترین نوع آلودگی و چهارمین عامل اصلی از بین رفتن زودرس انسان‌ها در سراسر جهان مطرح شد.

به گزارش سیناپرس، در سال ۲۰۱۳ از بین رفتن ناشی از آلودگی هوا به تنهایی منجر به حدود ۲۲۵ میلیارد دلار هزینه اقتصادی شده است. مجیددکامین، دکترای اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه محقق اردبیلی در این خصوص گفت: اقتصاددانان و سیاست‌‌گذاران هزینه‌های مرتبط با آلودگی هوا را به‌ عنوان یکی از موانع دستیابی به توسعه اقتصادی قلمداد می‌کنند. براساس تحقیقاتی که انجام‌ شده است اثر آلودگی هوا وابستگی زیادی به قوانین مربوط به کیفیت هوا دارد. به‌عنوان‌مثال، هزینه‌های اقتصادی سالانه مربوط به آلودگی هوا در تهران ۲٫۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

وی افزود: این برآورد تنها تأثیر آلودگی بر سلامت انسان را در نظر می‌گیرد و به همین دلیل آن را کم‌ترین هزینه از کل هزینه‌های اقتصادی آلودگی هوا می‌دانند. کاهش بهره‌وری کشاورزی، کاهش دید، آسیب ناشی از آلودگی درازمدت هوا به مکان‌های فرهنگی و زیرساخت‌ها، کاهش کیفیت زندگی و روزهای تعلیمی از دست ‌رفته به دلیل بسته بودن مدارس از نمونه‌های قدرتمند اثر آلودگی هوا بر اقتصاد هستند.

به گفته وی، براساس گزارش کیفیت هوای تهران در سال ۱۳۹۶، کاهش در میزان غلظت آلودگی PM2.5 هوای تهران در مقایسه با سئول (کره‌جنوبی) می‌تواند منجر به کاهش هزینه ۴۰۰ میلیون دلاری در سال برای تهران ‌شود. تهران در مقایسه با مکزیک، لندن و نیویورک، با کاهش بیش‌تری از مقدار غلظت PM2.5 می‌تواند به ترتیب ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰ میلیون دلار در سال هزینه‌ها را کاهش دهد.

وی اظهارداشت: اکثر قوانین و مقررات محیط‌زیستی و همچنین تصمیمسازی‌‌ها در حوزه محیطزیست، به خصوص در حوزه آلودگی هوا، فاقد ارزیابی اقتصادی سیاست‌گذاری هستند. همین امر باعث شده است که اولاً تصویب قوانین و سیاست‌ها به‌ درستی انجام نشود و در ثانی ارزیابی کارایی چنین سیاست‌هایی در بلندمدت و کوتاه‌مدت مشخص نشود.

دکامین گفت: هم‌اکنون، لایحه برنامه سوم توسعه شهر تهران با هدف زیست‌پذیری، شفافیت، کاهش نابرابری، توسعه عدالت و بهبود حکم روایی خوب شهری تدوین شده و در حال نهایی‌ شدن است. این لایحه در ۱۱ فصل و ۹۱ ماده شامل حکمروایی شهری، سرمایه سازمانی، هوشمندسازی، اقتصاد و مالیه شهری، فنی و عمرانی، فضای کالبدی، حمل‌ونقل و ترافیک، محیط‌زیست و انرژی، فرهنگی و اجتماعی، ایمنی و مدیریت بحران و مدیریت راهبردی برنامه تنظیم شده است. اما در این لایحه مشخص نشده است که در حال حاضر وضعیت شهر تهران چگونه است و در بازه ۴ساله اجرای این لایحه براساس وظایف تعیین‌شده چه اتفاقی خواهد افتاد و چه میزان بر شفافیت مالی، کاهش نابرابری، توسعه عدالت، بهبود حکمروایی خوب شهری افزوده خواهد شد و چه میزان از بار مالی شهروندان تهرانی و شهرداری تهران کاسته خواهد شد.

شهرداری در سربالایی کنترل آلودگی هوا

معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با صدور بخشنامه‌ای از ابتدای مهر ماه تمام بدنه مدیریت شهری را ملزم به استفاده از اتوبوس‌های دارای معاینه فنی که میزان غلظت آلاینده‌های منتشر شده توسط آنها- به‌ویژه آلاینده ذرات معلق (PM)- را در سطح مجاز کرده است. با این حال مدیران شهری اقرار می‌کنند که اکنون برای اجرای این بخشنامه مشکلاتی وجود دارد.

محسن‌پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در این رابطه با اعلام این‌که هزینه تعمیر و نگهداری اتوبوس‌های درون‌شهری پایتخت نسبت به سال گذشته تقریباً ۴ برابر شده است، تصویری از شرایط سختی که شهرداری اکنون برای الزام اتوبوس‌‌ها به تنظیم سطح آلایندگی متناسب با سقف مجاز، با آن روبه‌روست ارایه کرد. با این حال معاون شهردار تأکید کرد که هیچ عذر و بهانه‌ای در این زمینه قابل قبول نیست. به گفته وی، از اول آبان که فاز دوم طرح موسوم به «کاهش» در تهران کلید می‌خورد، کنترل معاینه فنی اتوبوس‌‌ها اعم از ناوگان متعلق به شرکت واحد اتوبوسرانی و نیز شرکت‌های خصوصی و البته سرویس ادارات و دستگاه‌ها با جدیت دنبال خواهد شد.

در عین حال این سربالایی می‌توانست وجود نداشته باشد و در شرایط سخت اقتصادی فعلی، شرکت‌های بخش خصوصی و شرکت واحد مجبور به تحمل شرایط سخت برای اخذ مجوز تردد در تهران (گواهی معاینه فنی) نباشند. اگر مدیریت مدیران شهری دوره گذشته درست بود، شهرداری نه تنها با کسری مواجه نبود بلکه حتی مازاد درآمد داشت و بابت آن متمم بودجه به شورای شهر ارایه می‌کرد، بخشی از درآمدهای سرشار و منابع مالی مازاد محقق شده را برای نوسازی ناوگان دیزلی صرف کرده بودند، امروز مشکل اخذ معاینه فنی اتوبوس‌های پایتخت جدی نبود. با این وجود عمده درآمدهای مازاد شهر در آن مقطع زمانی صرف ایجاد بزرگراه شد و کارهای جزیی اما مؤثر در حوزه بهبود کیفیت هوا به کلی مغفول ماند.

اصلی‌‌ترین راه کنترل آلایندگی خودروها

معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با انتشار یادداشتی در فضای مجازی، با اشاره به این‌که بسیاری از ابزارهای حل مسأله آلودگی هوا در اختیار نهادهای حاکمیت محلی نیست، به این موضوع پرداخته که در تهران هر روز بیش از ۱۰۰۰ خودروی جدید پلاک می‌شود؛ اما شهرداری به جز رقم ناچیزی تحت عنوان عوارض مالکیت، هیچ نوع عوارض دیگری از تردد این خودرو‌ها دریافت نمی‌کند؛ البته به استثنای محدوده طرح ترافیک.

به این ترتیب به نظر می‌رسد اصلی‌‌ترین راه کنترل آلایندگی خودرو‌ها مغفول مانده و از اختیار شهرداری نیز خارج است. معاونت ترافیک ضمن پرداختن به این موضوع یادآوری کرده که نه ‌فقط در حوزه سیاست‌گذاری آلودگی هوا، بلکه حتی در اقدامات سرراستی همچون کنترل سامانه معاینه فنی، مدیریت خودروهای سنگین و دسترسی به اطلاعات شناسایی خودرو‌ها هم محتاج نهادهای دیگر همچون دولت و پلیس است. در این یادداشت به اقدامات و برنامه‌های گوناگون شهرداری تهران برای آلودگی هوا نیز اشاره اما تأکید شده که همه اینها صرفاً زمانی نتیجه‌بخش خواهد بود که با مشارکت مؤثر مردم همراه باشد.