صندوق تثبیت ارزی چیست و چه کارکردی دارد؟

یکی از نتایج راه‌اندازی صندوق تثبیت ارزی عدم افزایش‌های دفعی و ناگهانی نرخ ارز خواهد بود و بانک‌مرکزی به موقع با استفاده از صندوق ارزی در بازار حضور پیدا خواهد کرد. به گزارش مهر، مسأله نرخ ارز در اقتصادهای در حال توسعه به‌خصوص اقتصادهای نفتی بسیار مهم ارزیابی شده و به جرأت می‌توان گفت؛ بیش […]

یکی از نتایج راه‌اندازی صندوق تثبیت ارزی عدم افزایش‌های دفعی و ناگهانی نرخ ارز خواهد بود و بانک‌مرکزی به موقع با استفاده از صندوق ارزی در بازار حضور پیدا خواهد کرد. به گزارش مهر، مسأله نرخ ارز در اقتصادهای در حال توسعه به‌خصوص اقتصادهای نفتی بسیار مهم ارزیابی شده و به جرأت می‌توان گفت؛ بیش از نیمی از بحران‌های اقتصادی کشورهای در حال توسعه در یک ۱۰۰ سال اخیر ناشی از نوسانات نرخ ارز و شوک وارده به این نرخ بوده است. از همین‌رو رژیم‌های ارزی متفاوتی برای کنترل بازار ارز و کاهش اثرات سوء آن خلق شده که در کشور ما تا چندی پیش به صورت سنتی و تاریخی این، «رژیم سرکوب نرخ ارز» بود که مورد تأیید و تأکید مقامات پولی و مالی کشور قرار گرفت. سرکوب نرخ ارز و پایین نگه داشتن نرخ ارز اسمی در دو دهه اخیر پررنگ‌تر بوده و هر چند این سیاست با انگیزه‌های مثبتی مانند؛ کاهش تورم، افزایش صادرات و… انجام شده اما در نهایت دود آن به چشم تمام اقتصاد به‌خصوص مصرف‌کنندگان نهایی رفته است. براساس آمارهای منتشر شده از ابتدای دهه۸۰ تا پایان سال ۹۶ بیش از ۲۹۵ میلیارد دلار از ذخایر ارزی کشور با هدف تثبیت و کنترل نرخ ارز به این بازار تزریق شده و هر چند قیمت اسمی دلار در طول دهه۸۰ با ثبات بوده اما در نهایت در اواسط دهه ۹۰ و در سال ۱۳۹۷ نرخ ارز به بیش از ۲۱ برابر از رقم خود در سال ۱۳۸۲ می‌رسد. توجه داشته باشید که جهش بزرگ و ناگهانی که نرخ ارز در دهه ۱۳۹۰ تجربه کرد، جهشی بود که می‌توانستیم کنترل‌شده‌تر و با استفاده از سیاست «تثبیت نرخ حقیقی ارز» بدون غافل‌گیری با آن رو‌به‌رو شویم اما صرف بیش از ۲۹۵ میلیارد دلار از ذخایر ارزی نه تنها نتواست جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرد، بلکه منجر به تحمیل دفعی‌تر و ناگهانی‌تر آن به اقتصاد کشور شد. با نگاه به همین تجربه، بانک‌مرکزی در دوره اخیر همزمان با تلاش برای حفظ ذخایر ارزی کشور اقدام به تأسیس مرکز مبادله نموده و با تأمین تمامی ارز مورد نیاز اشخاص حقیقی و حقوقی سعی بر عدم تزریق ارز به روش سنتی داشته و هدف خود را اغنای بازار از طریق فروش ارز توسط مرکز مبادله در مکانیزمی شفاف و قانون‌مند اعلام کرده است. در واقع توجه داشته باشید نرخ ارز کشف شده در بازارهای کشور در حال‌حاضر بدون توجه به سیاست‌های سنتی بانک‌مرکزی به‌دست آمده و بانک‌مرکزی کشور برای اولین‌بار در حال مدیریت و تثبیت حقیقی نرخ ارز است. در روزهای گذشته همچنین محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک‌مرکزی، از تأسیس صندوق تثبیت ارز گفته و اعلام کرده است؛ «صندوق تثبیت ارزی نیز راه‌اندازی می‌شود که در حال نگارش آیین‌نامه آن هستیم تا در مواقع بحران به این واسطه منابع لازم را در اختیار داشته باشیم و از روش‌های مختلف برای ثبات بازار ارز در کشور استفاده شود». این صندوق که نمونه‌های موفق آن در روسیه وجود دارد، در تلاش خواهد بود به صورت تدریجی و برنامه‌ریزی شده نرخ ارز را مدیریت کرده و بر عکس گذشته به دنبال تثبیت نرخ ارز حقیقی باشد. چنین سیاستی منجر خواهد شد ذخایر ارزی کشور به جای تزریق بی‌رویه به بازار و احتمالاً خروج آن به روش‌های مختلف از کشور، صرف سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت شود. همچنین یکی دیگر از نتایج اجرای این سیاست عدم افزایش‌های دفعی و ناگهانی نرخ ارز خواهد بود و بانک‌مرکزی به موقع با استفاده از صندوق ارزی خود در بازار حضور پیدا خواهد کرد.